(Phỏng vấn ông Hoàng Văn Lương - Vụ trưởng Vụ Tổng hợp, Kiểm toán nhà nước)
.jpg)
Thưa ông, KHKT năm 2025 tiếp tục chú trọng nâng cao chất lượng kiểm toán, đặc biệt tăng cường kiểm toán nội dung phòng, chống lãng phí. Ông có thể cập nhật tình hình triển khai KHKT đến thời điểm hiện tại cho độc giả Báo Kiểm toán?
Bám sát quan điểm xuyên suốt “Chất lượng, chất lượng hơn và chất lượng hơn nữa”, đồng thời đẩy mạnh kiểm toán các nội dung liên quan đến phòng, chống lãng phí, KHKT năm 2025 do Tổng Kiểm toán nhà nước ban hành gồm 116 nhiệm vụ, trong đó tập trung kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách tại 34 Bộ, cơ quan Trung ương và 57 địa phương - đều đạt tỷ lệ 90% tổng số đầu mối. Ngoài ra, kiểm toán chuyên đề và kiểm toán hoạt động chiếm tỷ lệ 27% tổng số nhiệm vụ kiểm toán.
Trong bối cảnh các Bộ, ngành, địa phương thực hiện sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, sáp nhập và tổ chức lại các đơn vị hành chính theo tinh thần “vừa chạy, vừa xếp hàng”, Kiểm toán nhà nước (KTNN) đã nhanh chóng đề ra các giải pháp thích ứng hiệu quả. Cụ thể, KTNN đã linh hoạt điều chỉnh thời gian, đầu mối và đơn vị được kiểm toán; rút ngắn thời gian thực hiện; giảm số lượng một số cuộc kiểm toán tại các Bộ, ngành và cấp huyện; đồng thời điều chỉnh phương án tổ chức kiểm toán, ưu tiên hoàn thành kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách cấp tỉnh trước ngày 30/6/2025.
Với các giải pháp chỉ đạo, điều hành quyết liệt và nỗ lực cao độ của tập thể lãnh đạo, cán bộ, công chức toàn Ngành, đến ngày 30/6/2025, KTNN đã xét duyệt 119 kế hoạch kiểm toán cuộc; triển khai 118 đoàn kiểm toán; xét duyệt 59 dự thảo báo cáo kiểm toán và phát hành 16 báo cáo kiểm toán.
Sơ bộ kết quả thực hiện đến ngày 30/6/2025, KTNN đã kiến nghị tăng thu, giảm chi ngân sách nhà nước tổng cộng 8.344 tỷ đồng và kiến nghị khác lên tới 9.288 tỷ đồng. Đồng thời, KTNN kiến nghị chấn chỉnh, xử lý trách nhiệm kịp thời đối với những tồn tại, hạn chế, bất cập trong quản lý, điều hành và sử dụng tài chính công, tài sản công.
Đáng chú ý, KTNN đã chuyển 2 vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật sang cơ quan cảnh sát điều tra và đang hoàn tất thủ tục để chuyển thêm 1 vụ việc khác; cung cấp 19 bộ hồ sơ, báo cáo kiểm toán và tài liệu phục vụ công tác điều tra, trong đó có 2 dự án đầu tư thuộc diện theo dõi, chỉ đạo của Ban Chỉ đạo.
Nhìn chung, việc triển khai KHKT trong 6 tháng đầu năm 2025 cơ bản bảo đảm tiến độ và đạt kết quả theo yêu cầu đề ra, không chỉ góp phần tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong quản lý tài chính công, tài sản công mà còn phục vụ tích cực và hiệu quả cho công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí và tiêu cực.
Phản ứng linh hoạt, thích ứng nhanh nhạy của KTNN đã được thể hiện rõ nét trong quá trình triển khai KHKT năm 2025. Nhằm đảm bảo tính liên tục và sự chủ động trong thực hiện nhiệm vụ năm tới, xin ông cho biết lãnh đạo KTNN đã định hướng xây dựng KHKT năm 2026 như thế nào?
Năm 2026 là năm diễn ra nhiều sự kiện chính trị quan trọng: Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng; bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp; đồng thời là năm đầu thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2026-2030 với nhiều chính sách, chế độ mới, đặc biệt liên quan đến kiểm toán theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Đây cũng là năm đầu tiên triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ KTNN lần thứ VIII, nhiệm kỳ 2025-2030.
Xuất phát từ thực tiễn nêu trên và quán triệt phương châm xuyên suốt “An toàn, uy tín” nhằm không ngừng nâng cao chất lượng kiểm toán, lãnh đạo KTNN đã định hướng xây dựng KHKT năm 2026 trên các nguyên tắc: đảm bảo tính độc lập của KTNN, phù hợp với Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030 và KHKT trung hạn giai đoạn 2025-2027; đồng thời phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp và quy định của Luật Ngân sách nhà nước năm 2025; đảm bảo dự phòng đầy đủ nguồn lực để thực hiện các nhiệm vụ kiểm toán được lãnh đạo Đảng, Nhà nước giao.
KTNN tiếp tục chú trọng lựa chọn các chủ đề kiểm toán phục vụ các chuyên đề giám sát tối cao; tập trung kiểm toán những vấn đề thời sự, được dư luận xã hội, Quốc hội và cử tri quan tâm. Lãnh đạo KTNN luôn quán triệt quan điểm chỉ đạo: Đảm bảo không trùng lặp, chồng chéo với hoạt động của các cơ quan thanh tra, kiểm tra khác cũng như trong nội bộ ngành kiểm toán; hạn chế tối đa tác động đến hoạt động thường xuyên của các cơ quan, đơn vị và địa phương.
Những định hướng trên không chỉ góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của KTNN mà còn nhằm phát huy tối đa vai trò của KTNN với tư cách là công cụ hữu hiệu của Đảng, Nhà nước trong kiểm tra, giám sát việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công và phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.
Từ những định hướng lớn đã nêu, cùng với các nội dung, nhiệm vụ kiểm toán thường kỳ, xin ông cho biết KHKT năm 2026 dự kiến sẽ có những điểm gì đáng chú ý?
Theo định hướng của Tổng Kiểm toán nhà nước, bên cạnh các nội dung kiểm toán thường xuyên, KHKT năm 2026 sẽ tiếp tục có một số điểm mới đáng lưu ý, nhằm phù hợp với những đổi thay của đất nước và đáp ứng yêu cầu đặt ra trong bối cảnh mới.
Đối với KHKT năm 2026, KTNN đặt mục tiêu kiểm toán ngân sách ở mức tối đa: Thực hiện kiểm toán quyết toán 100% ngân sách của các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương; đồng thời, tiếp tục nâng tỷ lệ nhiệm vụ kiểm toán chuyên đề, hoạt động, môi trường, công nghệ thông tin lên tối thiểu 30% tổng số nhiệm vụ kiểm toán năm. Tổng Kiểm toán nhà nước đặc biệt lưu ý, bên cạnh việc kiểm toán quyết toán ngân sách phục vụ Quốc hội phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước và Hội đồng nhân dân phê chuẩn quyết toán ngân sách địa phương, cần tập trung đánh giá việc thực hiện các cơ chế, chính sách quản lý tài chính, ngân sách và đầu tư giai đoạn 2020-2025; đặc biệt là công tác quản lý, sử dụng trước và sau khi bàn giao của các đơn vị hành chính sau khi được sắp xếp, tổ chức lại.
Song song với đó, cần chú trọng kiểm toán việc lập, thẩm định, phân bổ, chấp hành dự toán và quyết toán ngân sách nhà nước; việc thực hiện các chính sách, pháp luật liên quan đến thực hành tiết kiệm, chống lãng phí… Tuy nhiên, phải lựa chọn danh mục đầu mối kiểm toán chi tiết một cách phù hợp, tránh dàn trải. Ví dụ, không kiểm toán chi tiết các tập đoàn, tổng công ty do Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương là đại diện chủ sở hữu trong các cuộc kiểm toán ngân sách Bộ, cơ quan Trung ương, ngân sách địa phương; không lồng ghép nhiệm vụ kiểm toán chuyên đề vào cuộc kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách địa phương. Các KTNN khu vực cần đảm bảo lựa chọn tối thiểu 30% số xã thuộc tỉnh, thành phố để thực hiện kiểm toán.
Một điểm đặc biệt đáng chú ý là sự điều chỉnh căn bản về mặt thời gian nhằm cung cấp kịp thời kết quả kiểm toán phục vụ Quốc hội và Hội đồng nhân dân phê chuẩn quyết toán ngân sách theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước năm 2025. Theo đó, các cuộc kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách địa phương phải hoàn thành để lãnh đạo KTNN xét duyệt Báo cáo kiểm toán cấp ngành trước ngày 20/6/2026. Tương tự, các cuộc kiểm toán báo cáo quyết toán của các Bộ, cơ quan Trung ương phải hoàn thành để xét duyệt trước ngày 01/8/2026. Vụ Tổng hợp phải hoàn thành kiểm toán quyết toán ngân sách nhà nước trước ngày 20/8/2026 và phát hành Báo cáo kiểm toán chậm nhất vào ngày 20/9/2026 để trình Quốc hội.
Về lĩnh vực kiểm toán dự án đầu tư, KHKT năm 2026 sẽ tập trung kiểm toán công tác xây dựng và quản lý vốn đầu tư đối với các dự án quan trọng quốc gia, các dự án nhóm A trọng điểm. Các đơn vị khi xây dựng KHKT cần lưu ý: Không tổ chức kiểm toán chi tiết dự án nhóm A trong các cuộc kiểm toán ngân sách Bộ, cơ quan Trung ương, ngân sách địa phương, báo cáo tài chính tập đoàn, kiểm toán chuyên đề. Chỉ xem xét lồng ghép các dự án nhóm A trong một cuộc kiểm toán dự án đầu tư đối với trường hợp các dự án có cùng chủ đầu tư, ban quản lý dự án, cùng thực hiện tại một địa phương, Bộ, cơ quan Trung ương, tập đoàn, tổng công ty hoặc là các dự án liên vùng theo quyết định của cấp có thẩm quyền.
Song hành với việc kiểm toán xác nhận báo cáo tài chính, KTNN cũng sẽ đánh giá cơ chế quản lý, giám sát và việc quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước của các doanh nghiệp. Đối với các tổ chức tài chính - ngân hàng, cần tập trung kiểm toán việc điều hành chính sách tiền tệ, lãi suất, tỷ giá, cung ứng vốn, cấp hạn mức tín dụng của Ngân hàng Nhà nước cho các tổ chức tín dụng; kiểm toán công tác giám sát hoạt động ngân hàng, chất lượng tín dụng của tổ chức tín dụng; xử lý và cơ cấu lại các ngân hàng thương mại yếu kém…
Nhiều chủ đề, chuyên đề kiểm toán có phạm vi rộng, liên quan đến nhiều đơn vị đã được KTNN định hướng rõ ràng để các đơn vị chủ động xây dựng kế hoạch cho phù hợp. Ngoài ra, các đơn vị có thể lựa chọn một số chủ đề lớn như bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu; đất đai, tài nguyên khoáng sản, tài nguyên nước… để tổ chức kiểm toán.
Xin trân trọng cảm ơn ông!./.
