Thách thức trong cuộc chiến chống tham nhũng tại Angola

Ngân sách công bị chi tùy tiện

Tòa Thẩm kế Angola đã công bố Báo cáo kiểm toán lên án những sai phạm tại Bộ Giao thông vận tải nước này gây thất thoát số tiền cao gấp hơn 10 lần con số nêu trên. Maka Angola - một trong những tờ báo hàng đầu của Angola với phương châm hoạt động “ủng hộ dân chủ, chống lại tham nhũng” - đã đăng tải bài viết trích dẫn những phát hiện trong Báo cáo kiểm toán và chỉ trích các lãnh đạo cấp cao của một số Bộ tắc trách, gây thất thoát lớn cho ngân sách.

Điển hình, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải đã bị lên án chi tiêu ngân sách công bừa bãi cho mục đích mua sắm công. Vào tháng 11/2021, ông này đã sử dụng những khoản tiền lớn từ ngân sách mua một số bất động sản từ một người bạn. Các bất động sản nói trên gồm Trung tâm thương mại Welwitschia và tòa nhà Chicala đã được hoàn thành và hoạt động trên thị trường trong nhiều năm.

Báo cáo kiểm toán cho biết, Văn phòng Bộ trưởng Bộ Tư pháp nước này đã nhận được nhiều lá đơn tố cáo và đề nghị cần điều tra những tội phạm có liên quan đến vụ việc trên. Một lá đơn tố cáo tòa nhà Welwitschia không được sử dụng đúng với những mục đích Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải đưa ra khi ký kết hợp đồng mua sắm công. Mức giá mới cao hơn nhiều là kết quả của một vụ thỏa thuận kín giữa Bộ trưởng và chủ sở hữu toà nhà. Văn phòng Bộ trưởng Bộ Tư pháp thông báo sẽ tiến hành một số cuộc điều tra dựa trên thông tin từ các đơn thư tố cáo. Tuy nhiên đến nay, việc điều tra vẫn chưa đưa ra kết quả chính thức nào.

Trước đó, Tổng thống Angola đã đưa ra một chỉ thị về việc điều tra tất cả các cáo buộc tham nhũng nhằm truy quét mọi tội phạm làm thất thoát ngân sách công. Đại diện Bộ Tài chính Angola cũng cho rằng, thương vụ bất động sản này là bất thường và trái quy định, tuy nhiên, Bộ cũng chưa tích cực hành động để đảm bảo các khoản thanh toán từ ngân sách công tuân thủ các quy định.

Chống tham nhũng, cuộc chiến chưa hồi kết

Angola là một quốc gia nghèo đói, tuy nhiên, người dân vẫn phải oằn mình nộp những khoản thuế theo luật định. Họ mong đợi các quan chức Chính phủ chi tiêu tiền thuế hợp lý, sử dụng các nguồn lực công hiệu quả để chống lại hạn hán và nạn đói. Nhưng thay vào đó, một số quan chức của Chính phủ lại chi tiêu những khoản tiền khổng lồ một cách bừa bãi, thậm chí thông đồng với người thân nhằm chiếm đoạt ngân sách công.

Tờ Maka Angola cho rằng, Bộ Tư pháp Angola không tuân theo các quy trình, quy định của pháp luật trong quá trình điều tra các cáo buộc về tham nhũng và cung cấp một báo cáo về những phát hiện sau điều tra. Trong trường hợp của Bộ Giao thông vận tải, cho đến nay, Bộ Tư pháp vẫn chưa thực hiện bất kỳ hành động nào. Khi hàng triệu USD ngân sách của Nhà nước bị thất thoát và rơi vào tay tư nhân, việc thu hồi số tiền này về quỹ công là rất khó, trong nhiều trường hợp là không thể.

Không để các hành vi biển thủ ngân sách bị lờ đi, tờ Maka Angola đã công khai đề nghị cần điều tra Bộ Giao thông vận tải, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp và bất kỳ cá nhân, đơn vị nào có liên quan. Maka Angola cho biết sẽ điều tra thu thập mọi thông tin, bằng chứng cần thiết để làm rõ về vụ việc mua lại tài sản mờ ám này và đề nghị, nếu không có bằng chứng rõ ràng chứng minh rằng các tòa nhà phù hợp với mục đích sử dụng và được mua với giá hợp lý, Bộ trưởng Bộ Tư pháp cần hành động ngay lập tức để đóng băng giao dịch này. Đại diện tờ Maka Angola nhấn mạnh: “Cuộc chiến chống tham nhũng ở Angola còn rất nhiều thách thức khi những người nắm quyền điều hành đất nước chưa thực hiện cam kết phục vụ công chúng, kiên quyết đấu tranh chống tham nhũng, điều tra mọi đối tượng không phân biệt cấp bậc”./.
         

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Ricardo Veiga D'Abreu đã ký duyệt chi tới 91 triệu USD từ ngân sách của Bộ để mua lại các tòa nhà từ một người bạn. Mức giá này cao hơn nhiều so với giá trị thực tế của tài sản được mua gây lãng phí cho ngân sách.