Nỗ lực thoát nghèo nhờ chương trình chính sách
Là xã đặc biệt khó khăn của tỉnh Phú Thọ, Quy Đức hiện còn 58,4% dân số là hộ nghèo và cận nghèo. Do địa hình núi đá hiểm trở, giao thông bị hạn chế khiến quá trình thoát nghèo cần nhiều thời gian và còn nhiều gian nan, trong đó, phải tính toán hướng thoát nghèo khởi đầu từ việc phát triển sản xuất, chăn nuôi những cây, con phù hợp với điều kiện, đặc điểm của địa phương.
Phó Chủ tịch UBND xã Quy Đức Trần Đức Anh cho biết: Được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, những năm qua, địa phương đã tích cực triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nhất là Chương trình giảm nghèo bền vững. Đảng bộ, chính quyền xã đã tăng cường huy động và lồng ghép nguồn lực đầu tư phát triển hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất và nâng cao đời sống người dân.
Từ thực tế triển khai tại xóm Kìa (xã Quy Đức), Trưởng xóm Hà Văn Thức chia sẻ: Trước đây, các hộ dân trong xóm chỉ biết sống dựa vào việc làm nương rẫy, canh tác ruộng trên đồi, hoặc đi làm ăn xa. Nhờ nguồn vốn của chương trình giảm nghèo, người dân được hỗ trợ giống gia súc, gia cầm và kỹ thuật chăm sóc, nên người nghèo ai cũng có kế sinh nhai và thoát đói nghèo.
Nhờ các nguồn lực đầu tư, nhiều công trình giao thông, thủy lợi, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa được xây dựng, nâng cấp, hoàn thành đưa vào sử dụng; hệ thống công trình thủy lợi, kênh mương được kiên cố hóa, đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất với diện tích tưới chủ động trên 70% so với tổng diện tích gieo trồng.
Về kết quả giải ngân vốn ngân sách nhà nước giai đoạn 2021-2025 và năm 2025 (tính đến ngày 31/10/2025) trên địa bàn xã, ông Trần Đức Anh cho biết, tổng kế hoạch vốn giao giai đoạn 2021-2025 là 483,769 tỷ đồng.
Ngoài ra, Chương trình hỗ trợ nhà ở cho người nghèo, xóa nhà tạm, nhà dột nát giai đoạn 2021-2025 được triển khai hiệu quả, đến nay, đã hoàn thành 100% kế hoạch xóa nhà tạm, nhà dột nát, nhà ở cho hộ nghèo, cận nghèo với 772 hộ (xây mới 573 hộ, sửa chữa 199 hộ) được thụ hưởng thông qua các chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững; Chương trình hỗ trợ nhà ở của người có công; hỗ trợ của tổ chức chính trị - xã hội…
Bên cạnh những kết quả đạt được, việc triển khai nguồn vốn từ Chương trình giảm nghèo trên địa bàn vẫn gặp những thách thức, như: Vốn đối ứng từ ngân sách tỉnh, xã chưa đảm bảo 10% vốn ngân sách Trung ương trong năm.
Việc huy động nguồn lực tại chỗ để giảm nghèo ở địa phương còn khó khăn, chưa đáp ứng được nhu cầu hỗ trợ của người nghèo nên tính bền vững của công tác giảm nghèo chưa cao, nhất là các xã vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Sau thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, xã báo cáo: cán bộ xã thiếu cả về số lượng và chất lượng chuyên môn do sắp xếp luân chuyển cán bộ; các văn bản hướng dẫn có nhiều thay đổi, phải có thời gian nghiên cứu trong khi cán bộ còn phải kiêm nhiệm nhiều lĩnh vực khác.
Nhận diện khó khăn, tháo gỡ điểm nghẽn
Những khó khăn trong triển khai Chương trình giảm nghèo tại xã Quy Đức cũng là khó khăn chung của nhiều xã trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.
Qua công tác giám sát, đánh giá tình hình thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025 và năm 2025 tại tỉnh Phú Thọ, vừa qua Đoàn công tác của Bộ Tài chính cũng thẳng thắn nhìn nhận: Việc lồng ghép các chương trình, dự án liên quan đến giảm nghèo chưa phát huy hiệu quả như kỳ vọng. Sự phối hợp giữa các ngành, các cấp còn thiếu đồng bộ, làm phân tán nguồn lực và chưa tạo được tác động tổng hợp ở quy mô lớn.
Công tác phân bổ, giải ngân và quyết toán nguồn vốn còn chậm do vướng thủ tục thẩm định, phê duyệt; trong khi việc điều chỉnh kế hoạch theo thực tế phát sinh lại chưa linh hoạt. Điều này làm kéo dài thời gian thực hiện một số dự án, mô hình, giảm hiệu quả đầu tư. Một số chính sách hỗ trợ vẫn mang tính dàn trải, chưa tập trung vào đúng nhóm hộ có khả năng thoát nghèo; công tác giám sát, đánh giá hiệu quả sau hỗ trợ còn hạn chế.
Từ năm 2021 đến nay, toàn tỉnh đã triển khai khoảng 200 dự án phát triển sản xuất và 336 mô hình giảm nghèo thuộc các lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản. Hơn 10.000 hộ nghèo, cận nghèo và hộ mới thoát nghèo đã được hỗ trợ trực tiếp, với mức bình quân khoảng 16 triệu đồng/hộ. Nhờ đó, người dân có thêm điều kiện tiếp cận vốn, kỹ thuật sản xuất, việc làm, dịch vụ xã hội cơ bản và các yếu tố thiết yếu phục vụ đời sống.
Theo bà Nguyễn Thị Hồng Minh - Phó Chi cục trưởng Chi cục Phát triển nông thôn (Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Phú Thọ), dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực, nhưng nhìn chung hiệu quả giảm nghèo vẫn chưa thật sự bền vững, thể hiện trên một số phương diện như, tốc độ giảm nghèo chưa đồng đều; ở một số địa bàn vùng sâu, vùng xa, tỷ lệ hộ nghèo giảm chậm hoặc có xu hướng tăng trở lại do điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, thiếu cơ hội sinh kế ổn định.
Cơ cấu chuyển dịch từ hộ nghèo sang cận nghèo hoặc hộ trung bình diễn ra chậm; nguy cơ tái nghèo còn cao. Một bộ phận hộ nghèo thiếu khả năng tự chủ, còn phụ thuộc nhiều vào hỗ trợ trực tiếp, trong khi việc tiếp cận các mô hình sinh kế bền vững còn hạn chế.
Nhiều mô hình sinh kế, đào tạo nghề, phát triển sản xuất chưa thật sự phù hợp điều kiện địa phương hoặc thiếu liên kết thị trường, nên hiệu quả thấp và khó nhân rộng. Một số mô hình sau đầu tư thiếu nguồn lực để duy trì, dẫn tới kết quả không bền vững.
“Tỉnh Phú Thọ đang rà soát, điều chỉnh định hướng và giải pháp thực hiện giảm nghèo theo hướng tập trung, trọng tâm, trọng điểm. Mục tiêu là giảm mạnh tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, đảm bảo tiến trình giảm nghèo bền vững và công bằng xã hội trên địa bàn” - bà Minh cho biết./.
