Xã Bát Tràng nằm bên tả ngạn sông Hồng, thuộc huyện Gia Lâm, TP. Hà Nội. Theo sử liệu, thế kỷ 15, tên xã Bát Tràng xuất hiện và được ghi nhận là một làng gốm nổi tiếng, sách Dư địa chí của Nguyễn Trãi (1380-1442) chép: "Làng Bát Tràng làm đồ bát chén".
Trải qua những thăng trầm của lịch sử, đến nay, gốm Bát Tràng vẫn giữ được những vẻ đẹp độc đáo và tinh xảo trong từng sản phẩm, đưa gốm sứ Bát Tràng ngày càng hội nhập và phát triển trên thị trường thế giới. Nghề gốm làng Bát Tràng đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2022.
Trưng bày giới thiệu tới công chúng 39 hiện vật gốm thuộc sưu tập gốm cổ Bát Tràng lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia, niên đại từ thế kỷ 14 đến thế kỷ 20 với những dòng men và loại hình đặc trưng cho từng giai đoạn phát triển. Trưng bày gồm 4 phần:
Phần 1. Giới thiệu khái quát lịch sử hình thành Bát Tràng. Theo kết quả khai quật khảo cổ học thu được tại xã Đa Tốn, Bát Tràng (huyện Gia Lâm) một số hiện vật như: bao nung, con kê, cục làm men, chồng dính, bát bị sống men; các mảnh gốm, phế phẩm các dòng men: men trắng, men ngọc, men nâu, hoa nâu, hoa lam… đã chứng minh lịch sử lâu đời của làng gốm Bát Tràng.
Phần 2. Gốm Bát Tràng thế kỷ 14, giới thiệu các dòng gốm và loại hình đặc trưng của giai đoạn này như bát, đĩa, âu gốm men trắng, men ngọc, men nâu; thạp, chậu, chân đèn gốm hoa nâu và bát, đĩa, lọ gốm "men tiền lam".
Phần 3. Gốm Bát Tràng thế kỷ 15 - 18, giới thiệu một số hiện vật gốm tiêu biểu như: gốm hoa lam trang trí với lối vẽ phóng bút, màu men có sắc xanh đen; men lam thường được dùng để vẽ hoạ tiết mây kết hợp với trang trí hình rồng nổi để mộc, vẽ cánh sen, hoa dây...
Phần 4. Gốm Bát Tràng thế kỷ 19 - 20. Bên cạnh các đề tài truyền thống, giai đoạn này còn xuất hiện các đề tài du nhập từ bên ngoài theo các điển tích Trung Hoa như “Ngư ông đắc lợi”, “Tô Vũ chăn dê”, “Tam quốc chí”, “Bát tiên quá hải”… Tuy nhiên, bằng sự sáng tạo của mình, những người thợ gốm Bát Tràng đã đạt được hiệu quả riêng biệt.
Phát biểu tại lễ khai mạc, TS. Nguyễn Văn Đoàn - Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia cho biết: Thông qua trưng bày chuyên đề "Gốm cổ Bát Tràng", Bảo tàng mong muốn giới thiệu với công chúng trong và ngoài nước một bộ sưu tập gốm men phong phú, có giá trị lịch sử, văn hóa, mỹ thuật cao, từ đó giúp công chúng hiểu sâu sắc, trân trọng hơn những giá trị văn hóa truyền thống, nâng cao ý thức bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa, lịch sử dân tộc.
Trưng bày diễn ra đến tháng 9/2023.
