Tuân thủ chặt chẽ nguyên tắc, thứ tự ưu tiên trong phân bổ vốn đầu tư công

Sáng 19/01, UBTVQH cho ý kiến về bổ sung kế hoạch đầu tư vốn nước ngoài từ số vốn chưa phân bổ và điều chỉnh, dự kiến kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách Trung uơng (NSTW) giai đoạn 2021-2025 cho danh mục dự án của các Bộ, cơ quan trung ương và địa phương (đợt 2). Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Nguyễn Tuấn Anh tham dự phiên họp.

Chỉ thay thế các dự án thực sự cần thiết, đã có đủ thủ tục đầu tư

Báo cáo tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết, Chính phủ trình UBTVQH cho ý kiến về 340 dự án của các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương đã đủ thủ tục đầu tư theo quy định tại Điều 52 Luật Đầu tư công với dự kiến kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 nguồn NSTW trong nước là 88.099,585 tỷ đồng.                

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương báo cáo tại phiên họp. Ảnh: quochoi.vn

Đồng thời, bổ sung kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn nước ngoài giai đoạn 2021-2025 cho các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương với tổng số vốn là 8.208,361 tỷ đồng từ số vốn nước ngoài chưa phân bổ để thực hiện 42 dự án chuyển tiếp, khởi công mới thuộc danh mục Chính phủ đã báo cáo Quốc hội, 7 dự án mới chưa được Chính phủ báo cáo Quốc hội.

Chính phủ cũng đề nghị UBTVQH cho phép điều chỉnh kế hoạch giảm 725,475 tỷ đồng kế hoạch đầu tư vốn NSTW trong nước giai đoạn 2021-2025 của 13 dự án của Bộ Quốc phòng, Bộ Giao thông vận tải và 3 địa phương (Hà Giang, Sơn La, Cà Mau) đã được Thủ tướng Chính phủ giao kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 để điều chỉnh tăng 709,715 tỷ đồng kế hoạch đầu tư vốn NSTW giai đoạn 2021-2025 cho 11 dự án mới chưa báo cáo Quốc hội trong nội bộ của Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương.

Cùng với đó, đề nghị UBTVQH giao Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương khẩn trương hoàn thiện thủ tục đầu tư dự án để phân bổ hết số vốn còn lại với tổng số vốn là 542.753,07 tỷ đồng để báo cáo UBTVQH cho ý kiến theo quy định.

Thẩm tra Tờ trình của Chính phủ, Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách lưu ý, việc phân bổ, bố trí kế hoạch vốn đầu tư trung hạn nguồn NSNN giai đoạn 2021-2025 (đợt 2) cần tuân thủ chặt chẽ nguyên tắc, thứ tự ưu tiên đã được quy định tại Luật Đầu tư công, Luật NSNN, Nghị quyết 973/2020/UBTVQH14 của UBTVQH, Nghị quyết 29 của Quốc hội. Việc thay thế dự án trong danh mục phải là các dự án thực sự cần thiết, đã có đủ thủ tục đầu tư và bảo đảm không vượt tổng số dự án, kế hoạch đầu tư vốn NSTW theo ngành, lĩnh vực Quốc hội đã quyết nghị; việc bố trí vốn cho các dự án thay thế, các dự án điều chỉnh bổ sung phải tập trung, tránh dàn trải, không bố trí cho các dự án mới có tỷ trọng vốn phải chuyển tiếp sang giai đoạn sau quá lớn; ưu tiên bố trí vốn cho các dự án sử dụng vốn ODA...

Quyết liệt khắc phục tình trạng phân bổ vốn chậm

Thảo luận tại phiên họp, các thành viên UBTVQH cho rằng, việc Chính phủ trình UBTVQH cho ý kiến để tiếp tục phân bổ danh mục dự án cụ thể theo quy định của Nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 là đúng thẩm quyền theo quy định tại Nghị quyết của Quốc hội.                

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu ý kiến tại phiên họp. Ảnh: quochoi.vn

Đề cập đến nguyên nhân chậm giải ngân đầu tư công là do công tác chuẩn bị đầu tư chậm, phân bổ chậm, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị Chính phủ giải trình làm rõ nội dung này, đưa ra những báo cáo về công tác chuẩn bị đầu tư cho đến nay; chú trọng đến cách thức tổ chức thực hiện trong từng lĩnh vực, từng dự án; cá thể hóa trách nhiệm; tăng cường công tác giám sát của Ủy ban Tài chính - Ngân sách. Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh, nguyên tắc điều hòa linh hoạt giữa kế hoạch đầu tư công trung hạn và gói chính sách tài khóa tiền tệ, nhất là đầu tư công cần được áp dụng ngay trong lần phân bổ này.

Từ góc độ cơ quan KTNN, phát biểu tại phiên họp, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Nguyễn Tuấn Anh nêu rõ, về nguyên tắc bố trí vốn Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 thì Quốc hội đã có Nghị quyết về số lượng dự án cũng như tổng mức. Trong Đợt 2 này cần lưu ý phân bổ cho một số dự án tiếp theo. Tờ trình của Chính phủ đã trình bày về sự cần thiết, tuy nhiên Phó Tổng Kiểm toán nhà nước đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư thuyết minh rõ hơn về sự cần thiết để đáp ứng yêu cầu phân bổ vốn cho các Bộ, ngành địa phương triển khai; đồng thời giúp cho công tác giám sát của Quốc hội cũng như công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán sau này có cơ sở pháp lý hơn.

Cùng với đó, đề nghị Chính phủ cần cân nhắc một số dự án thực tế phải dừng, giãn do nhiều nguyên nhân như cắt giảm quy mô, hoặc không chi hết dự phòng hoặc chi phí đầu tư của dự án giảm dẫn đến nguồn vốn cần thiết nhỏ hơn số vốn phân bổ năm 2021 thì cần phải điều chỉnh giảm để đảm bảo hiệu quả hơn.

Về việc điều chỉnh tăng, giảm trong tổng số các dự án để vẫn đảm bảo số lượng dự án, theo Phó Tổng Kiểm toán nhà nước, đây là vấn đề thuộc thẩm quyền của Chính phủ, nhưng về nguyên tắc và theo quy định thì phải báo cáo UBTVQH. Vì vậy, Chính phủ vẫn phải trình theo quy định của luật, kể cả tăng bao nhiêu, giảm bao nhiêu dự án, số lượng dự án cũng như tên dự án.

Liên quan nguồn vốn nước ngoài, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước cho rằng, nếu phân bổ, bố trí vốn cho các dự án đang trong quá trình thương thảo hoặc chưa chắc chắn ký được hiệp định mà chúng ta đã bố trí vốn hoặc phân bổ vốn thì sau này giải ngân rất khó khăn hoặc có thể dự án đó không ký được thương thảo hiệp định. Qua thực tế kiểm toán đã gặp những trường hợp như vậy nên chúng ta lưu ý vấn đề này.
                

Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Nguyễn Tuấn Anh phát biểu ý kiến tại phiên họp. Ảnh: quochoi.vn

Phó Tổng Kiểm toán nhà nước cũng cho biết, qua kiểm toán vốn đầu tư công cũng như việc phân bổ vốn đầu tư công giai đoạn trước, mới đây KTNN phát hành báo cáo kiểm toán về việc sử dụng vốn đầu tư công trong đó cho thấy tình trạng Chính phủ còn phân bổ vốn chậm. “Với số vốn còn lại là 542.000 tỷ đồng, tôi đề nghị Chính phủ cần có giải pháp cụ thể, quyết liệt hơn để chỉ đạo các địa phương, Bộ, ngành trong quy trình thực hiện phân bổ phải thật cụ thể và khẩn trương, đồng thời Chính phủ cũng phải quy định cho các Bộ, ngành, địa phương về mốc thời gian hoàn thiện hồ sơ thì mới đáp ứng được” - Phó Tổng Kiểm toán nhà nước đề nghị.

Trên cơ sở các ý kiến thảo luận tại phiên họp, kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ: UBTVQH thống nhất chủ trương bổ sung kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn nước ngoài giai đoạn 2021-2025 từ số vốn chưa phân bổ, phân bổ vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 cho các dự án đã đủ thủ tục đầu tư theo quy định, điều chỉnh vốn hợp lý giữa các dự án để tăng cường hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công. Đồng thời, đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến của cơ quan thẩm tra, ý kiến của UBTVQH, KTNN và các cơ quan có liên quan tại phiên họp để hoàn thiện danh mục, mức vốn cho từng dự án.

UBTVQH cũng giao Chính phủ chịu trách nhiệm hoàn thiện danh mục dự án phân bổ chi tiết kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn, đảm bảo việc phê duyệt và giao danh mục phân bổ vốn cho từng dự án phải tuân thủ đúng các quy định của Luật Đầu tư công, Luật NSNN, các nghị quyết của Quốc hội và UBTVQH về nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025. “Việc bố trí vốn phải tập trung, không dàn trải. Việc thay thế dự án không làm thay đổi tổng mức vốn theo cơ cấu ngành, lĩnh vực đã được Quốc hội quyết định. Đề nghị Chính phủ nghiêm túc rút kinh nghiệm và quyết liệt tập trung chỉ đạo công tác chuẩn bị đầu tư, không để tiếp tục ách tắc, chậm trễ kéo dài qua nhiều năm” - Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Đối với danh mục dự án và mức bố trí vốn cụ thể cho từng dự án của các Bộ, ngành, địa phương chưa tuân thủ đúng quy định, số vốn còn lại chưa phân bổ của kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, UBTVQH giao Chính phủ tiếp tục rà soát, tổng hợp danh mục và phương án phân bổ vốn cho từng dự án, sớm báo cáo UBTVQH xem xét, cho ý kiến. Đồng thời, đảm bảo điều hòa nguồn vốn tập trung đầu tư của kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 và nguồn vốn đầu tư công của chính sách tài khóa, tiền tệ; đảm bảo nguồn vốn để triển khai hoàn thành các dự án thành phần trong Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025, các dự án trọng điểm quan trọng, cấp thiết./.