 |
| Các đại biểu tham dự phiên họp chiều 22/10. Ảnh: quochoi.vn |
Bảo đảm tính bình đẳng
Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở trước khi các đại biểu Quốc hội thảo luận, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, qua thảo luận, tuyệt đại đa số các vị đại biểu Quốc hội đều tán thành Luật này điều chỉnh việc thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn và ở các cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập. Nhưng về việc thực hiện dân chủ tại các tổ chức có sử dụng lao động thì còn có ý kiến khác nhau.
Đa số ý kiến các đại biểu Quốc hội tán thành Luật này cần có một chương riêng điều chỉnh việc thực hiện dân chủ ở tổ chức có sử dụng lao động và đề nghị cần tiếp tục bổ sung, hoàn thiện các quy định tại chương này để bảo đảm đầy đủ, khả thi.
Một số ý kiến đề nghị Luật này chỉ quy định về thực hiện dân chủ ở doanh nghiệp nhà nước (DNNN), còn ở các loại hình DN khác thì dẫn chiếu đến pháp luật về lao động.
Về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu rõ: DNNN hiện nay không chỉ bao gồm các DN có 100% vốn do Nhà nước đầu tư, thành lập, tổ chức quản lý mà đã mở rộng cả các DN do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hay tổng số cổ phần có quyền biểu quyết.
Do đó, nếu chỉ quy định về thực hiện dân chủ ở cơ sở tại các DNNN theo Luật DN năm 2020 thì sẽ chưa thật sự đầy đủ và có thể tạo thêm áp lực về trách nhiệm cho DNNN trong khi về cơ chế quản lý, môi trường kinh doanh và cạnh tranh thì DNNN đang ngày càng tiệm cận với tiêu chuẩn chung như đối với các DN khác.
 |
| Đại biểu Tô Văn Tám phát biểu thảo luận. Ảnh: quochoi.vn |
Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị cần có quy định chung về thực hiện dân chủ tại tất cả các loại hình DN cũng như tổ chức có sử dụng lao động nói chung để bảo đảm tính bình đẳng.
Trường hợp pháp luật chuyên ngành thấy cần có thêm các yêu cầu khác đối với từng loại DN thì sẽ có quy định riêng tùy theo yêu cầu quản lý (ví dụ trong quản lý, sử dụng tài sản công, trong công tác cán bộ hay trong thực hiện kế toán, kiểm toán...).
Đồng tình quan điểm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đại biểu Phạm Đình Thanh (Đoàn Kon Tum) cho rằng cần có một chương riêng quy định về thực hiện dân chủ tại các tổ chức có sử dụng lao động, trong đó bao gồm các DN, hợp tác xã, tổ chức khác có thuê, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động.
Tuy nhiên, Ban soạn thảo cần nghiên cứu để quy định phù hợp hơn về nội dung, hình thức, cách thức thực hiện dân chủ tại các tổ chức có sử dụng lao động, nhất là đối với các DN, tổ chức kinh tế khu vực ngoài nhà nước, để đảm bảo quyền, lợi ích, sự năng động và tính chủ động của DN trong hoạt động sản xuất kinh doanh, không tạo thêm gánh nặng, sức ép đối với DN.
Làm rõ vấn đề có thực sự cần thiết thực hiện quy chế dân chủ cơ sở tại các DN ngoài nhà nước hay không, đại biểu Tô Văn Tám (Đoàn Kon Tum) nêu rõ, vấn đề này có đầy đủ cơ sở chính trị và cơ sở thực tiễn để thực hiện.
Về cơ sở chính trị, Chỉ thị 35 và Chỉ thị 98 của Bộ Chính trị về xây dựng, thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở đã nêu ra 2 điểm hết sức chú ý. Thứ nhất là quy định quyền của mọi người dân ở cơ sở được thông tin về pháp luật, các chủ trương, chính sách pháp luật của Nhà nước, nhất là những vấn đề liên quan trực tiếp đến đời sống và lợi ích hàng ngày của nhân dân tại cơ sở. Thứ hai là Ban Thanh tra nhân dân kiểm tra, giám sát hoạt động của cơ quan, thủ trưởng cơ quan, đơn vị.
Về cơ sở pháp lý, đại biểu cho biết, Hiến pháp năm 2013 có quy định về quyền làm chủ và việc phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Bên cạnh đó, việc thực hiện dân chủ cơ sở tại các tổ chức cũng được quy định ở các văn bản dưới luật.
Về cơ sở thực tiễn, việc thực hiện các quy định về thực hiện dân chủ ở các tổ chức có sử dụng lao động đã góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, không ảnh hưởng đến quá trình sản xuất kinh doanh của DN. Vì vậy, theo đại biểu, cần hệ thống hóa nội dung này để đưa vào Luật nhằm đảm bảo tốt hơn, thể chế tốt hơn và thực hiện tốt hơn.
Lo ngại ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh
Dưới góc nhìn khác, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) lại cho rằng, việc thực hiện dân chủ ở DNNN là rất phù hợp. Tuy nhiên, với khối tư nhân, hoạt động sản xuất, kinh doanh đã có quy định cụ thể, rõ ràng, rành mạch với những chế tài cụ thể tại Luật DN, Luật Lao động, Bộ luật Dân sự.
“Quy định DN tư nhân phải báo cáo định kỳ kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của DN cho những người có hợp đồng lao động là không hợp lý, không khả thi, có thể làm ảnh hưởng tới việc bảo mật, đánh mất lợi thế kinh doanh của DN trong thực tế”- đại biểu Phạm Văn Hòa nêu quan điểm.
 |
| Đại biểu Phạm Văn Hòa phát biểu thảo luận. Ảnh: quochoi.vn |
Đại biểu Hòa cũng cho rằng, Ban Thanh tra nhân dân là cần thiết ở xã, phường, thị trấn, DN, nhưng việc tổ chức và hoạt động Ban Thanh tra nhân dân ở DN ngoài nhà nước thì sẽ thiếu cơ chế, thiếu kinh phí, phải hoạt động ngoài giờ, dẫn tới bất cập, không thể hoạt động hiệu quả. Vì vậy, đại biểu đề nghị không quy định việc thành lập Ban Thanh tra nhân dân ở DN ngoài nhà nước.
Đồng tình với quan điểm của đại biểu Phạm Văn Hòa, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (Đoàn TP.HCM) cho rằng, nếu luật này có những quy định can thiệp và quan hệ lao động và thị trường lao động ở mức độ sâu hơn, nhiều hơn so với các thể chế hiện hành về quan hệ lao động và quan hệ DN thì sẽ ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh, đến hoạt động quản trị và năng lực cạnh tranh của DN, đặc biệt đối với khu vực kinh tế tư nhân và đầu tư nước ngoài.
“Nếu Quốc hội vẫn quyết định áp dụng Luật này đối với DN thì đề nghị không áp dụng đối với DN và cơ sở kinh doanh ngoài nhà nước để tránh những hệ lụy xảy ra. Pháp luật hiện hành đã có đủ công cụ pháp lý về người lao động Việt Nam, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình” - đại biểu Trương Trọng Nghĩa kiến nghị.
Với những ý kiến tham gia đóng góp của các đại biểu, Ban soạn thảo sẽ phối hợp với các cơ quan của Quốc hội để tổng hợp, báo cáo với Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, chỉnh lý Dự thảo Luật trình Quốc hội quyết định./.
Đ. KHOA
