Tháng 12/1944, trong Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định: “Vì cuộc kháng chiến của ta là cuộc kháng chiến của toàn dân cần phải động viên toàn dân, vũ trang toàn dân, cho nên trong khi tập trung lực lượng để lập một đội quân đầu tiên, cần phải duy trì lực lượng vũ trang trong các địa phương cùng phối hợp hành động và giúp đỡ về mọi phương diện. Đội quân chủ lực trái lại có nhiệm vụ dìu dắt cán bộ vũ trang của các địa phương, giúp đỡ huấn luyện, giúp đỡ vũ khí nếu có thể được, làm cho các đội này trưởng thành mãi lên”.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quân đội phải được đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, phải được cả hệ thống chính trị quan tâm, hỗ trợ. Nhân dịp kỷ niệm 20 năm thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/1964), Hồ Chủ tịch chỉ rõ: “Quân đội ta có sức mạnh vô địch, vì nó là một quân đội nhân dân do Đảng ta xây dựng, Đảng ta lãnh đạo và giáo dục”. Trong bài nói tại Trường Sĩ quan Lục quân Việt Nam vào ngày 05/4/1958, Hồ Chủ tịch dạy: “Đảng và Chính phủ giao cho quân đội ta hai nhiệm vụ: 1. Xây dựng quân đội nhân dân ngày càng hùng mạnh và sẵn sàng chiến đấu. 2. Thiết thực tham gia lao động sản xuất để góp phần xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đó là hai nhiệm vụ rất vẻ vang; hai nhiệm vụ đó nhất trí với nhau”.
Hồ Chủ tịch luôn xác định Quân đội nhân dân Việt Nam là quân đội của dân, do dân, vì dân. Chính vì là quân đội của dân mà quân đội phải có và đã có được những phẩm chất tốt đẹp. Ngày 29/01/1957, nhân dịp Tết Đinh Dậu, nói chuyện với các đại biểu quân đội, thương binh và quân nhân phục viên, Hồ Chủ tịch biểu dương: “Bộ đội ta là bộ đội nhân dân, bộ đội cách mạng, có truyền thống anh dũng, khắc khổ, kiên nhẫn, cần kiệm, chất phác, việc khó khăn nguy hiểm mấy cũng không sợ, nhất định làm cho kỳ được. Đó là truyền thống, đạo đức, tác phong tốt, phải luôn luôn giữ vững và phát triển”. Tháng 5/1951, Người nhắc nhở cán bộ, chiến sĩ: “Tất cả quân nhân phải làm cho dân tin, dân phục, dân yêu. Phải làm thế nào để khi mình chưa đến, thì dân trông mong, khi mình đến thì dân giúp đỡ, khi mình đi nơi khác thì dân luyến tiếc”.
Thấy rõ vai trò to lớn của công tác dân vận, Hồ Chủ tịch luôn nhắc nhở Quân đội phải thực hiện tốt nhiệm vụ quan trọng này. Theo Người, khi quân và dân ta đoàn kết thành một khối vững chắc, cùng tiến lên mạnh mẽ, thì sẽ vượt được mọi khó khăn và nhất định thành công trong sự nghiệp thực hiện hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ trong cả nước. Người yêu cầu Quân đội phải xây dựng thế trận lòng dân, có được mối quan hệ keo sơn gắn bó chặt chẽ với dân. Tháng 7/1952, Hồ Chủ tịch chỉ rõ: “Điểm trọng yếu là bất kỳ bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương, dân quân du kích đều phải bám sát lấy dân, rời dân ra nhất định thất bại. Bám lấy dân là làm sao cho được lòng dân, dân tin, dân mến, dân yêu. Như vậy thì bất kể việc gì khó cũng làm được cả và nhất định thắng lợi”. Hồ Chủ tịch cũng thường xuyên nhắc nhở đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cao cấp trong quân đội phải luôn đi đầu, gương mẫu thực hiện, vận động, hướng dẫn cấp dưới và chiến sĩ cùng làm tốt công tác dân vận. Ngày 01/9/1959, phát biểu tại Lễ phong quân hàm cấp Tướng cho một số cán bộ cao cấp trong Quân đội, Hồ Chủ tịch nói: “Để lãnh đạo quân đội tiến bộ không ngừng, các đồng chí cần trau dồi đạo đức cách mạng, khiêm tốn, giản dị, gần gũi quần chúng và gương mẫu về mọi mặt. Dù ở cương vị nào, chúng ta đều phải cố gắng để xứng đáng là người đầy tớ thật trung thành và tận tụy của nhân dân”.
Để công tác dân vận thật sự đạt hiệu quả thiết thực, Hồ Chủ tịch chỉ ra mối quan hệ hữu cơ giữa quân với dân. Tháng 12/1949, Người yêu cầu: “Bộ đội phải kính trọng dân, giúp đỡ dân. Dân phải thương yêu bộ đội, ủng hộ bộ đội. Quân và dân phải luôn luôn đoàn kết nhất trí”. Người chỉ rõ những việc làm cụ thể của người dân giúp đỡ bộ đội: “Bộ đội thì hết lòng bảo vệ, giúp đỡ nhân dân, nhân dân thì hết lòng thương yêu, giúp đỡ bộ đội, cùng bộ đội đánh giặc” và: “Muốn giúp cho chiến sĩ ăn mặc đầy đủ, thì phải ra sức tăng gia sản xuất, nuôi nhiều gà, vịt, lợn, bò, giồng nhiều lúa, khoai, ngô, đậu. Hậu phương thắng lợi, thì chắc tiền phương thắng lợi”.
Sự đoàn kết quân dân một ý chí đã tạo ra sức mạnh to lớn để chúng ta luôn giành thắng lợi trong cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ cứu nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Bài học kinh nghiệm quý báu được chúng ta rút ra là: Cùng với sức mạnh nội sinh của mình, Quân đội phải được Đảng, Nhà nước và Nhân dân luôn tin tưởng, yêu quý và giúp đỡ, đồng hành cùng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XI, ngày 28/9/2020, Tổng Bí thư, Bí thư Quân ủy Trung ương Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: “Trong quá trình xây dựng, trưởng thành và phát triển, Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta luôn dành sự quan tâm đặc biệt, chăm lo xây dựng Quân đội”.
Sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, sự điều hành, phối hợp, đồng thuận, hỗ trợ tích cực hiệu quả của cả hệ thống chính trị và toàn dân đã trở thành nhân tố quyết định, nguồn động lực to lớn, sự động viên, cổ vũ thiết thực để Quân đội ta đã và đang tiếp tục nỗ lực vươn lên “phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”, đúng như đồng chí Nguyễn Phú Trọng - Tổng Bí thư, Bí thư Quân ủy Trung ương - đã biểu dương: “Quân đội ta có truyền thống rất vẻ vang, cả trong chiến đấu lẫn trong công tác và lao động sản xuất, được nhân dân ghi nhận, yêu mến đặt cho cái tên hết sức cao quý, thiêng liêng và trìu mến là “Bộ đội Cụ Hồ”. Đây là điều vô cùng quý giá, rất đáng tự hào”.
Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam luôn kỳ vọng, tin tưởng Quân đội nhân dân Việt Nam sẽ viết tiếp trang sử vàng chói lọi, xứng đáng với lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn thành. Khó khăn nào cũng vượt qua. Kẻ thù nào cũng đánh thắng”./.
