Thuận lợi đan xen thách thức
Báo cáo Triển vọng Phát triển châu Á tháng 4/2025 do ADB công bố hôm nay, ngày 09/4 đã chỉ rõ những thuận lợi và thách thức đan xen trong nền kinh tế (các dự báo này được tính toán trước khi Hoa Kỳ công bố các biện pháp thuế quan).
Căng thẳng thương mại toàn cầu có thể ảnh hưởng đến ngành sản xuất định hướng xuất khẩu. Môi trường kinh tế toàn cầu, với xung đột thương mại và căng thẳng địa chính trị gia tăng, có thể tác động đáng kể đến ngành sản xuất định hướng xuất khẩu. Sự quay trở lại của chính sách bảo hộ dưới thời chính quyền mới của Hoa Kỳ có thể làm giảm cầu thế giới đối với các sản phẩm sản xuất tại Việt Nam, đặc biệt là khi có thặng dư thương mại lớn với Hoa Kỳ.
Trong tháng 02/2025, chỉ số Nhà quản trị mua hàng, mặc dù cao hơn tháng 01, vẫn thấp hơn 50 cho ba tháng liền kể từ tháng 12/2024. Tăng trưởng công nghiệp dự kiến sẽ tăng chậm lại ở mức 7% vào năm 2025. Tuy nhiên, lĩnh vực xây dựng có thể tăng trưởng nếu các dự án cơ sở hạ tầng lớn được triển khai theo đúng tiến độ.
Dự báo lĩnh vực dịch vụ sẽ tăng trưởng 7,2% trong năm 2025, nhờ gia tăng du lịch trong nước và quốc tế cũng như các ngành công nghiệp công nghệ. Hai tháng đầu năm đã có gần 4 triệu lượt khách quốc tế đến Việt Nam, tăng 30,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Các biện pháp cấp thị thực thuận lợi, chương trình quảng bá du lịch và sự công nhận của quốc tế đã thúc đẩy mức tăng trưởng này.
Việc Chính phủ tập trung chuyển đổi số và phát triển bền vững sẽ mở ra những cơ hội mới, đặc biệt là trong các dịch vụ tài chính và bán lẻ. Tuy nhiên, ngành dịch vụ vẫn phải đối mặt với những bất ổn kinh tế toàn cầu, bất chấp các cải cách đang diễn ra.
Việc Hoa Kỳ công bố áp thuế gần đây, cùng những bất ổn toàn cầu đang tiếp diễn, có thể đặt ra các thách thức đáng kể cho tăng trưởng của Việt Nam trong năm nay.
Giám đốc quốc gia ADB tại Việt Nam - ông Shantanu Chakraborty
Mặc dù thuế quan toàn cầu tăng, nhu cầu đối với các hàng hóa nông sản và các 3 hiệp định thương mại tự do sẽ giúp duy trì xuất khẩu. Nông nghiệp dự kiến tiếp tục tăng trưởng vững chắc ở mức 3,2% trong năm 2025.
Tuy nhiên, biến đổi khí hậu, khả năng tiếp cận công nghệ hạn chế và thiếu hụt về cơ sở hạ tầng vẫn là những thách thức của ngành. Cải thiện năng suất thông qua công nghệ và quản lý thuế quan toàn cầu đang ngày càng tăng trong khi vẫn duy trì giá cả cạnh tranh là chìa khóa để duy trì tăng trưởng xuất khẩu.
Doanh thu bán lẻ tăng trưởng, nhờ các biện pháp tiền tệ và tài khóa hỗ trợ. Trong tháng 02/2025, doanh số bán lẻ tăng 9,4% so với cùng kỳ năm 2024 nhưng vẫn thấp hơn kỳ vọng. Chính phủ đang đặt mục tiêu tăng 12% doanh số bán lẻ và doanh thu dịch vụ tiêu dùng vào năm 2025.
Tuy nhiên, 67.000 doanh nghiệp đã ngừng hoạt động trong hai tháng đầu năm 2025, tăng 7% so với năm ngoái, phản ánh những thách thức mà các doanh nghiệp phải đối mặt, bất chấp nhu cầu tiêu dùng mạnh mẽ.
Cải cách thể chế toàn diện, mở ra cơ hội tăng trưởng mới
ADB nhận định, khi lạm phát tiếp tục tăng, phạm vi nới lỏng chính sách tiền tệ thêm nữa sẽ hạn chế. Căng thẳng địa chính trị, tiêu dùng trong nước tăng cao hơn và việc đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công có thể khiến lạm phát tăng lên tới 4% trong năm nay và 4,2% trong năm 2026.
Trong năm 2025, ngân hàng trung ương đã đặt mục tiêu đầy tham vọng là tăng trưởng tín dụng đạt 16% để thúc đẩy hoạt động kinh tế. Tuy nhiên, khả năng hỗ trợ tăng trưởng của ngân hàng bị hạn chế bởi áp lực lạm phát gia tăng, các khoản nợ xấu tăng lên và đồng tiền Việt Nam suy yếu. Do đó, Chính phủ phải phối hợp chặt chẽ các chính sách tiền tệ và tài khóa là một việc làm hết sức quan trọng.
Chính phủ đã khởi động kế hoạch đầy tham vọng để thúc đẩy tăng trưởng. Kế hoạch này đặt mục tiêu tăng trưởng 8% vào năm 2025 và 10% mỗi năm từ 2026 trở đi. Để thực hiện được điều này, mục tiêu đầu tư là 174 tỉ USD, tương đương 33,5% GDP, bao gồm 36 tỉ USD đầu tư công cho năm 2025 so với 27 tỉ USD vào năm 2024 (giải ngân 85%).
Đầu tư tư nhân đặt mục tiêu đạt 96 tỉ USD, với FDI là 28 tỉ USD và các khoản đầu tư khác là 14 tỉ USD. Trong hai tháng đầu năm 2025, vốn FDI đăng ký tăng 35,5%, trong khi vốn giải ngân tăng 5,4% so với cùng kỳ năm 2024. Để huy động thêm nguồn lực, Chính phủ có thể điều chỉnh thâm hụt ngân sách lên mức 4- 4,5% GDP.
Nhu cầu toàn cầu suy yếu sẽ tác động đến triển vọng thương mại trong năm nay. Trong tháng 02/2025, xuất khẩu giảm 6,2% so với tháng 01. Tuy nhiên, trong hai tháng đầu năm, tổng kim ngạch xuất khẩu tăng 8,4% so với cùng kỳ năm ngoái. Nhập khẩu tăng 8,4% so với tháng trước, với tổng kim ngạch nhập khẩu trong hai tháng đầu năm tăng 15,9% so với cùng kỳ năm trước.
Tăng trưởng xuất - nhập khẩu dự kiến sẽ chậm lại ở mức 7% trong năm nay và năm sau. Căng thẳng thương mại gia tăng có thể tác động đến hoạt động thương mại, gây khả năng thu hẹp thặng dư thương mại, làm giảm thặng dư cán cân vãng lai xuống mức tương đương 2,5% GDP trong năm nay.
Theo ADB, khi các động lực kinh tế toàn cầu thay đổi, những lợi thế của Việt Nam trong việc nâng cao giá trị gia tăng trong các chuỗi cung ứng toàn cầu cũng thay đổi. Nắm bắt được những hạn chế và thách thức liên quan tới việc mở rộng sự tham gia và nâng cao giá trị gia tăng của Việt Nam trong các chuỗi cung ứng toàn cầu là điều rất quan trọng để cải thiện lộ trình phát triển kinh tế và tiềm năng tăng trưởng dài hạn của đất nước.
Các rủi ro bên ngoài đối với triển vọng dự báo nghiêng về xu hướng giảm. Những bất ổn toàn cầu, bao gồm việc thuế quan leo thang dưới thời chính quyền mới của Hoa Kỳ và các biện pháp trả đũa, cuộc xung đột kéo dài giữa Nga và Ukraine và tình hình bất ổn liên tục ở Trung Đông có thể cản trở tăng trưởng kinh tế.
Ngoài ra, suy thoái tại Hoa Kỳ và Trung Quốc, những đối tác thương mại lớn của Việt Nam, có thể tác động thêm đến triển vọng tăng trưởng.
Tuy nhiên, khả năng tăng trưởng tích cực vẫn có nhờ vào những cải cách thể chế đang diễn ra. Các biện pháp kích thích tăng trưởng ngắn hạn và ưu tiên chiến lược dài hạn đang bị hạn chế bởi những rào cản pháp lý tồn tại lâu nay.
Theo các chuyên gia của ADB, tăng trưởng kinh tế cao hơn và bền vững có thể đạt được nếu các cải cách thể chế toàn diện được triển khai nhanh chóng và hiệu quả. Điều này sẽ kích thích nền kinh tế, nâng cao hiệu quả quản trị trong ngắn hạn, từ đó thúc đẩy phát triển khu vực tư nhân trong trung và dài hạn.
Cải cách thể chế toàn diện gần đây và nỗ lực tăng cường hiệu quả được xem là những bước đi tích cực để tinh gọn hoạt động của Chính phủ và thúc đẩy phát triển kinh tế. Nếu thành công, những cải cách này có thể tăng cường hiệu quả bằng cách cắt giảm thủ tục hành chính, cải thiện dịch vụ công, mở ra những cơ hội tăng trưởng mới và nâng cao sức chống chịu của nền kinh tế./.
.jpg "Cao Bằng: Giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ chính trị")
