Ấn Độ: Nỗ lực xây dựng và phát triển kiểm toán công nghệ thông tin

Xây dựng, phát triển kiểm toán công nghệ thông tin

Kiểm toán nhà nước Ấn Độ (CAG) là một trong những cơ quan kiểm toán tối cao (SAI) lớn nhất thế giới với nguồn nhân lực dồi dào, chuyên môn sâu trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt có thế mạnh và kinh nghiệm trong lĩnh vực kiểm toán CNTT, có nhiều đóng góp quan trọng cho công tác kiểm toán CNTT của Tổ chức quốc tế Các cơ quan Kiểm toán tối cao (INTOSAI), CAG từng là Chủ tịch của Ủy ban Kiểm toán CNTT của INTOSAI.

Gần 3 thập kỷ trước, CAG đã có những sáng kiến trong lĩnh vực này. Kiểm toán CNTT được thực hiện với phương châm lấy công dân làm trung tâm, tập trung vào các vấn đề quản trị bao gồm tính minh bạch trong quản trị, hiệu quả của việc ra quyết định trong quản trị và lợi ích an ninh quốc gia. Kiểm toán CNTT đã được thực hiện trong các đơn vị, tổ chức như: Các Bộ trung ương, chính quyền, cơ quan địa phương, cơ quan tự quản... và trong các doanh nghiệp nhà nước thuộc nhiều lĩnh vực như dầu khí, bảo hiểm, trang thiết bị điện, ngân hàng...

Từ năm 1979 tới nay, Trung tâm Đào tạo quốc tế về kiểm toán và hệ thống CNTT Noida (iCISA) của CAG đã tổ chức nhiều khóa đào tạo kiểm toán viên trong nước và quốc tế; iCISA được thiết kế và đầu tư quy mô, hiện đại, đạt các tiêu chuẩn về đào tạo quốc tế. Học viên của iCISA đến từ nhiều nước, khoảng 107 SAI, trong đó có Việt Nam. SAI Việt Nam đã cử học viên đến tham gia học tập tại iCISA theo các chương trình thuộc nhiều lĩnh vực trong đó có đào tạo kiểm toán CNTT.

Năm 1996, CAG đã tiến hành xây dựng cẩm nang về kiểm toán CNTT. Từ năm 2001, CAG đã thành lập đơn vị chuyên môn chuyên trách về lĩnh vực kiểm toán CNTT. Đến năm 2017, CAG đã đào tạo cho hơn 4.000 kiểm toán viên và tổ chức hơn 500 cuộc kiểm toán CNTT. Kết quả đó có sự đóng góp đáng kể về đào tạo kiểm toán CNTT của iCISA. Đến nay, CAG có trên 800 cán bộ, kiểm toán viên thuộc lực lượng kiểm toán CNTT, đưa hoạt động kiểm toán lĩnh vực này hoàn toàn hòa nhập vào hoạt động kiểm toán chung của quốc gia.

Năm 2019, CAG đã trở thành Giám đốc Công nghệ của SAI chịu trách nhiệm đảm bảo các chức năng liên quan đến CNTT, bao gồm quản lý CNTT; lập kế hoạch, hướng dẫn và đảm bảo chất lượng, kiểm soát chất lượng kiểm toán CNTT; nâng cao năng lực của đội ngũ nhân sự trong các lĩnh vực liên quan đến CNTT…

Hiện nay, CAG vẫn đang tích cực thực hiện các hoạt động hỗ trợ lĩnh vực kiểm toán CNTT. Theo Kế hoạch làm việc giai đoạn 2020-2022, Nhóm công tác của INTOSAI về kiểm toán CNTT đang xây dựng các hướng dẫn về kiểm toán chức năng quản lý CNTT, bao gồm: Quản trị CNTT, quản lý hợp đồng và tính bền vững, do CAG chủ trì. Một dự án xây dựng Hướng dẫn của INTOSAI về kiểm toán an toàn hệ thống thông tin, do CAG chủ trì cũng đang được tiến hành.

Đề xuất thành lập Nhóm công tác về kiểm toán công nghệ thông tin

Mặc dù đánh gia cao vai trò của kiểm toán CNTT, tuy nhiên, CAG nêu ra những thách thức trong lĩnh vực này. Trong đó, hệ thống CNTT tại hầu hết các quốc gia chưa được hoàn thiện, các dữ liệu chưa đầy đủ, do đó hệ thống CNTT và cấu trúc dữ liệu mới chỉ được hiểu và khai thác một phần; việc tiếp cận hệ thống CNTT và dữ liệu ở nhiều SAI cũng gặp nhiều cản trở. Hoạt động kiểm toán hiện nay đã được các kỹ thuật tiên tiến hỗ trợ, tuy nhiên các công nghệ cao hiện tại chưa được sử dụng rộng rãi tại tất cả các SAI, các nhóm kiểm toán ở nhiều quốc gia vẫn gặp khó khăn trong việc xây dựng các tiêu chí đánh giá nếu không có các hướng dẫn theo luật định.

Chỉ ra những thách thức và vấn đề trong hoạt động kiểm toán lĩnh vực này, tại Cuộc họp Ban Điều hành của Tổ chức Các cơ quan Kiểm toán tối cao châu Á (ASOSAI) lần thứ 58, CAG đã đề xuất thành lập Nhóm công tác về kiểm toán CNTT, trong bối cảnh Tổ chức Các cơ quan Kiểm toán tối cao châu Âu (EUROSAI) và Tổ chức Các cơ quan Kiểm toán tối cao nói tiếng Anh tại châu Phi (AFROSAI-E) đã thành lập các nhóm công tác để tập trung giải quyết những thách thức cụ thể cho khu vực. “Việc thành lập một nhóm công tác về kiểm toán CNTT trong ASOSAI là rất cần thiết. CAG cũng luôn tham gia tích cực vào các hoạt động của Nhóm công tác về kiểm toán CNTT của INTOSAI” - CAG nhấn mạnh.

Các nhiệm vụ trọng tâm của nhóm công tác mới sẽ tập trung vào việc xây dựng hệ thống các sáng kiến kiểm toán CNTT nhằm tạo ra môi trường thuận lợi để thực hiện các cuộc kiểm toán CNTT hiệu quả và phát triển kiến thức, kỹ năng trong việc sử dụng các cuộc kiểm toán liên quan đến CNTT; khuyến khích hợp tác giữa các SAI bằng cách thiết lập các quy trình và cơ sở để chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm.

Đồng thời, nâng cao trình độ năng lực đội ngũ cán bộ, viên chức của SAI thông qua các khóa đào tạo, hội thảo... để thực hiện kiểm toán trong môi trường chuyên nghiệp; áp dụng và phát triển các chuẩn mực, hướng dẫn để kiểm toán trong môi trường số hóa. Chia sẻ các thông lệ, phương pháp tốt nhất trong kiểm toán liên quan đến CNTT; thúc đẩy quan hệ đối tác quốc tế nhằm nâng cao năng lực chuyên môn trong kiểm toán CNTT.

Nhóm công tác cũng sẽ tập trung nhiều hơn vào các vấn đề liên quan đến các SAI thành viên ASOSAI như nâng cao năng lực kiểm toán CNTT; chia sẻ các phương pháp hay nhất; thiết lập các quy trình hoạt động chuẩn cho các cuộc kiểm toán, trong đó xác định vai trò của các bên liên quan ở các giai đoạn khác nhau; hỗ trợ, thúc đẩy sự phát triển và phổ biến các chuẩn mực, hướng dẫn giữa các thành viên; khởi tạo cơ chế hợp tác song phương và khu vực, trao đổi kinh nghiệm và thảo luận về các vấn đề chung liên quan đến CNTT.../.
         

CAG cho rằng, CNTT đóng một vai trò quan trọng trong quản trị, nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ công. Tuy nhiên, kiểm toán CNTT đã và đang phải đối mặt với nhiều thách thức, do đó các SAI cần nhanh nhạy, không ngừng nâng cao năng lực cho đội ngũ nhân sự để giải quyết những khó khăn cũng như nắm lấy các cơ hội trong lĩnh vực kiểm toán CNTT.