Đặt câu hỏi chất vấn, đại biểu Mai Thị Phương Hoa (Đoàn Nam Định) nêu rõ, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhiều lần chỉ đạo phải tiếp tục xây dựng và hoàn thiện thể chế về quản lý kinh tế và phòng, chống tham nhũng, kịp thời khắc phục những bất cập để không thể tham nhũng.
Qua giải quyết các vụ án tham nhũng lớn, đại biểu đề nghị Viện trưởng VKSNDTC cho biết đã chỉ đạo và có những biện pháp như thế nào để thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng?
Câu hỏi này cũng được đại biểu gửi tới Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm.
Trả lời chất vấn của đại biểu, Viện trưởng Lê Minh Trí cho rằng, giải pháp hoàn thiện thể chế kinh tế để hạn chế tham nhũng là vấn đề lớn, vĩ mô liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành.
Dưới góc độ của ngành kiểm sát, Viện trưởng VKSNDTC kiến nghị tăng cường công khai, minh bạch trong quản lý xã hội, quản lý nhà nước, nhất là lĩnh vực nhạy cảm, dễ tham nhũng, tiêu cực. "Có công khai, minh bạch thì sẽ kiểm soát được" - ông Trí nói.
Cùng với đó, tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất, chặt chẽ dễ hiểu, dễ áp dụng, không thể hiểu và làm khác.
Theo ông Trí, gần đây, hệ thống pháp luật của chúng ta được ban hành nhiều, chất lượng cũng được nâng lên nhưng tồn tại khá phổ biến hiện nay là văn bản hướng dẫn và giải thích luật chưa đáp ứng kịp thời, dẫn tới người thực hiện quy định pháp luật còn nhận thức và áp dụng khác nhau; cơ quan tư pháp khi thực hiện chức năng, nhiệm vụ nhận thức và áp dụng khác.
Qua hoạt động điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng, kinh tế chức vụ vừa qua, ông Trí kiến nghị bịt các "lỗ hổng" trong quy định đã bị lợi dụng để tham nhũng.
Đồng thời có lộ trình hạn chế tiền mặt trong đời sống xã hội, bắt buộc các quan hệ kinh tế thanh toán qua hệ thống ngân hàng để kiểm soát.
“Chính việc sử dụng tiền mặt phổ biến hiện nay với các hoạt động, quan hệ kinh tế, thanh toán không qua ngân hàng là bất cập, dẫn đến tham nhũng, tiêu cực” - ông Trí nêu quan điểm.
Ông Trí cũng nhấn mạnh việc cần tăng cường chế tài trách nhiệm quản lý nhà nước nếu để xảy ra sai phạm, tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước, nhất là những khâu, lĩnh vực nhạy cảm, dễ tham nhũng, tiêu cực; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, kiểm toán để ngăn chặn và kịp thời chuyển hồ sơ vi phạm cho cơ quan chức năng giải quyết để xử lý, tăng tính răn đe…
Cùng tham gia trả lời chất vấn nội dung này, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho biết, việc hoàn thiện thể chế qua các vụ án tham nhũng là vấn đề Bộ Công an rất quan tâm chỉ đạo trong điều tra các vụ án kinh tế tham nhũng. Ngoài điều tra chứng minh hành vi phạm tội, xử lý các đối tượng phạm tội, thu hồi tối đa tài sản cho Nhà nước thì một trong những nhiệm vụ quan trọng trong điều tra các vụ án là xác định những sơ hở, thiếu sót trong công tác quản lý kinh tế - xã hội để kiến nghị khắc phục, góp phần tạo cơ chế “không thể tham nhũng” như mục tiêu đặt ra.
Điển hình như, qua các vụ án trên lĩnh vực y tế, giáo dục, cơ quan điều tra đã có nhiều kiến nghị về khắc phục các sơ hở, thiếu sót trong đầu tư công, công tác đấu thầu mua sắm trang thiết bị y tế, thiết bị giáo dục, góp phần minh bạch các vấn đề này với mục tiêu là “làm một vụ việc nhưng cảnh tỉnh cả một vùng, một lĩnh vực”, làm sao để các đối tượng tham nhũng phải bị xử lý và những người, những công ty, tổ chức đang có phương thức làm việc tương tự như vậy phải chấm dứt ngay và khắc phục hậu quả, nếu không sẽ bị xử lý.
Bên cạnh đó, Bộ trưởng Tô Lâm cho rằng, về mặt quản lý nhà nước cũng phải rà soát lại tất cả các quy định mà trong quá trình thực hiện bộc lộ sơ hở để các đối tượng lợi dụng, có hành vi phạm tội.
“Trong các lĩnh vực chứng khoán, tài chính, doanh nghiệp thời gian qua đã thể hiện rất rõ. Tuy số vụ án không nhiều nhưng đã để lại cho chúng ta những bài học kinh nghiệm trong việc chấn chỉnh các thông tư, nghị định, pháp lệnh, thậm chí cả luật để ngăn ngừa tội phạm, không để lợi dụng tham nhũng” - Bộ trưởng Tô Lâm dẫn chứng và cho biết đây là vấn đề Bộ Công an sẽ tiếp tục chỉ đạo thực hiện trong thời gian tới.
