Góp ý vào Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Đoàn Bắc Kạn) thông tin, số doanh nghiệp trốn đóng, chậm đóng BHXH trong giai đoạn 2016-2022 khoảng gần 10.000 tỷ đồng/năm. Trong năm 2022, chỉ tính riêng số đơn vị, doanh nghiệp chậm đóng BHXH kéo dài 3 năm lên tới 56% và trên phạm vi cả nước có tới 198.000 doanh nghiệp, đơn vị chậm đóng BHXH.
Theo báo cáo của Chính phủ, chỉ tính riêng số người lao động bị chậm đóng BHXH trong năm 2022 lên tới 2,6 triệu người. Trong đó, số tiền khó có khả năng thu hồi do doanh nghiệp đã giải thể, phá sản hoặc chủ doanh nghiệp đã bỏ trốn khoảng 2.500 tỷ đồng.
“BHXH thực hiện theo nguyên tắc đóng - hưởng, do đó khi người sử dụng lao động trốn đóng, chậm đóng BHXH, tất cả những quyền lợi của người lao động đều bị ảnh hưởng và người lao động sẽ không được chi trả các chế độ ốm đau, thai sản, bệnh nghề nghiệp, tai nạn lao động, hưu trí, tử tuất” - đại biểu nhấn mạnh.
Đánh giá cao Dự thảo Luật đã sửa đổi nhiều quy định để tháo gỡ tình trạng về trốn đóng, chậm đóng BHXH, đại biểu Nguyễn Thị Thủy đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc cách bổ sung quy định tại điểm c khoản 2 Điều 36 Dự thảo Luật: Trốn đóng bảo hiểm xã hội là trường hợp người sử dụng lao động không đóng bảo hiểm xã hội mặc dù có khả năng đóng", để tránh xung đột với các quy định khác trong hệ thống pháp luật. Bởi theo đại biểu, nếu quy định như Dự thảo Luật thì doanh nghiệp có thể lợi dụng và đưa ra lý do kinh doanh khó khăn nên không có khả năng đóng, do đó sẽ không thể xử lý được hành vi trốn đóng BHXH.
Bên cạnh đó, đại biểu Thủy đề nghị cần quy định rõ hơn về vấn đề hoãn xuất cảnh đối với chủ doanh nghiệp trốn đóng, để không mâu thuẫn đối với việc hoãn xuất cảnh theo quy định của Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự.
Đại biểu Ma Thị Thúy (Đoàn Tuyên Quang) cũng cho rằng, thực trạng trốn, chậm, nợ đọng BHXH đã kéo dài nhiều năm qua, tập trung chủ yếu ở khu vực sản xuất kinh doanh. Mặc dù các cơ quan đã nhiều lần trao đổi, đưa ra giải pháp quản lý nhưng hiệu quả vẫn thấp, chưa có phương thức giải quyết dứt điểm.
“Tại sao không coi các khoản đóng BHXH bắt buộc như khoản thu thuế và quy định chế độ thu này như quản lý thu thuế” - đại biểu Thúy nêu ý kiến.
Theo đại biểu Thúy, nhiều nước trên thế giới đã quy định cơ quan thuế thực hiện luôn nhiệm vụ thu BHXH bắt buộc, sau đó chuyển về cho cơ quan BHXH. Vì thế, hành vi trốn, chậm, nợ đọng BHXH bắt buộc được xử lý hình sự như pháp luật quản lý thuế, nên không có tình trạng chây ỳ, trốn, chậm đóng, nợ đọng kéo dài.
"Nếu chúng ta áp dụng kinh nghiệm này của các nước, chắc chắn hiệu quả quản lý thu BHXH sẽ được cải thiện, bớt đi việc bàn thảo, sửa đổi Luật không cần thiết; đồng thời giảm nhẹ gánh nặng về thanh tra, kiểm tra, tố tụng khiếu kiện, giải quyết vi phạm" – đại biểu Thúy nói.
Theo đại biểu Đỗ Thị Việt Hà (Đoàn Bắc Giang), có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó có việc chưa quản lý chặt chẽ đối tượng thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, đồng thời, các giải pháp xử lý tình trạng chậm, trốn đóng BHXH vẫn chưa đạt được hiệu quả như kỳ vọng.
Để khắc phục tình trạng này, Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) đã bổ sung một số quy định cụ thể về các hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH với các biện pháp xử lý, chế tài xử lý đối với các hành vi vi phạm.
Nhằm bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục rà soát, nghiên cứu, bổ sung một số biện pháp, chế tài như: Khấu trừ tiền nợ BHXH tại các tài khoản ngân hàng sau khi đã có thông báo, đôn đốc của cơ quan BHXH trong thời gian nhất định (có thể là 3 tháng); công khai danh tính các đơn vị nợ BHXH trên các phương tiện thông tin đại chúng…
Bên cạnh đó, đại biểu cho rằng, cần có các quy định đồng bộ, khả thi nhằm khắc phục những khó khăn, vướng mắc đang đặt ra hiện nay trong việc khởi kiện dân sự và khởi tố hình sự đối với người sử dụng lao động có hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH.
Cụ thể, cần chỉnh sửa, bổ sung khoản 4, khoản 5, Điều 37 theo hướng: Khi người sử dụng lao động có hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH và cơ quan có thẩm quyền đã áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm hành chính mà người sử dụng lao động vẫn không đóng, hoặc đóng không đủ số tiền BHXH bắt buộc phải đóng, thì không chỉ cơ quan BHXH, mà tổ chức công đoàn và người lao động cũng có quyền khởi kiện người sử dụng lao động theo quy định của pháp luật./.
.jpg "Người lao động sẽ cùng tham gia xây dựng chính sách, pháp luật")
.jpg "Tăng cường kiểm tra, giám sát để nâng cao chất lượng tổ chức và hoạt động công đoàn")
.jpg "Công bố phương án thi tốt nghiệp trung học phổ thông từ năm 2025")
