Quy định hiện hành đối với trường hợp khai bổ sung khi gửi thừa, gửi nhầm hàng hóa phát sinh bất cập. Ảnh sưu tầm
Nhiều “nút thắt” được gỡ bỏ
Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, thời gian qua, tại các bệnh viện đã xảy ra tình trạng thiếu thuốc, thiếu trang thiết bị, vật tư y tế. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do quy định mua sắm thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế có rất nhiều văn bản pháp luật chi phối, nên có những vướng mắc liên quan đến thể chế không thể sửa đổi được ngay. Một nguyên nhân nữa là vừa qua, đã có rất nhiều sai phạm liên quan đến lĩnh vực mua sắm thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế. Chính vì vậy, Bộ Y tế phải rà soát, đánh giá lại, để thực hiện đấu thầu, mua sắm theo đúng quy định pháp luật.
Trong khi đó, lãnh đạo một số bệnh viện chia sẻ, việc thiếu trang thiết bị y tế xảy ra một phần là do Thông tư về liên doanh, liên kết trong các cơ sở y tế hiện tại bị bãi bỏ và không có thông tư, nghị định nào hướng dẫn về việc này. Do vậy, các cơ sở KCB không có cơ sở pháp lý để tái ký kết các hợp đồng.
Trước tình hình trên, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế đã tham mưu, trình Chính phủ ban hành Nghị quyết số 30/NQ-CP ngày 04/3/2023 (Nghị quyết 30) tiếp tục thực hiện các giải pháp bảo đảm thuốc, trang thiết bị y tế, với nhiều quy định nhằm gỡ “nút thắt” về cơ chế, chính sách trong lĩnh vực này. Trong đó, Nghị quyết cho phép tiếp tục thanh toán chi phí KCB bảo hiểm y tế (BHYT) đối với các dịch vụ kỹ thuật thực hiện bằng máy do nhà thầu cung cấp sau khi trúng thầu vật tư, hóa chất. Nhà thầu trúng thầu vật tư, hóa chất có trách nhiệm cung cấp trang thiết bị y tế theo yêu cầu của chủ đầu tư và các dịch vụ kỹ thuật thực hiện bằng trang thiết bị y tế này được Quỹ BHYT thanh toán. Trường hợp hết thời hạn hợp đồng thì được tiếp tục thanh toán đến khi sử dụng hết vật tư, hóa chất đã mua.
Đáng chú ý, Nghị quyết 30 cho phép các cơ sở y tế áp dụng thí điểm hướng dẫn về xây dựng giá gói thầu trong năm 2023. Việc xác định giá gói thầu được dựa trên tính năng kỹ thuật, nhu cầu sử dụng, khả năng tài chính của chủ đầu tư. Đồng thời, cơ sở y tế được phép sử dụng các trang thiết bị do cá nhân, tổ chức trong nước, nước ngoài hiến, biếu, tặng cho, đóng góp, viện trợ, tài trợ và các dịch vụ kỹ thuật thực hiện bằng trang thiết bị y tế này được Quỹ BHYT thanh toán.
Cùng với Nghị quyết 30, Chính phủ cũng vừa ban hành Nghị định số 07/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 98/2021/NĐ-CP nhằm “khơi thông” những vướng mắc trong quản lý trang thiết bị y tế. Theo đó, Nghị quyết 30 sẽ giải quyết tình trạng thiếu trang thiết bị do số giấy phép nhập khẩu trang thiết bị y tế đã được cấp hết hạn, trong khi tiến độ cấp mới số lưu hành trang thiết bị y tế chậm, không đáp ứng nhu cầu.
Chính phủ cũng xác định từ năm 2025 sẽ chuyển từ hình thức tiền kiểm sang hậu kiểm, số lưu hành có giá trị không thời hạn gắn với trách nhiệm của doanh nghiệp về thông tin trang thiết bị y tế và trách nhiệm của các cơ quan quản lý trong tổ chức thanh tra, kiểm tra. Đồng thời, thay đổi việc quản lý, kê khai giá trang thiết bị y tế nhằm khắc phục những vướng mắc lớn khi áp dụng quy định kê khai giá trong đấu thầu đang gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp và các cơ sở y tế; sửa đổi quy định nhằm tháo gỡ những khó khăn về xuất nhập khẩu và tạm nhập, tái xuất trang thiết bị y tế…
Hoàn thiện cơ chế để cơ sở y tế hoạt động công khai, minh bạch
Theo Bộ Y tế, việc Nghị quyết số 30 có hiệu lực ngay khi ban hành nhằm kịp thời giải quyết những vấn đề cấp bách trong thực hiện mua sắm, đấu thầu thuốc, trang thiết bị y tế; kịp thời mở ra cơ chế đáp ứng nguồn cung cầu về thuốc, trang thiết bị, vật tư, hóa chất… bảo đảm hoạt động KCB tại các cơ sở y tế hiện nay. Cùng với đó, Nghị định số 07 đã kịp thời đáp ứng về nguồn cung, giải quyết ách tắc do tồn đọng trang thiết bị y tế nhập khẩu tại các cửa khẩu… Các văn bản này cũng là căn cứ để các Bộ, ngành, doanh nghiệp kinh doanh, sản xuất, cung ứng thuốc, trang thiết bị y tế, vật tư, hóa chất và các nhà quản lý các cấp, lãnh đạo các bệnh viện, cơ sở y tế xác định rõ trách nhiệm, quyền hạn và nghĩa vụ các bên, góp phần đảm bảo thuốc, trang thiết bị y tế, nhằm phục vụ tốt công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.
Chia sẻ với báo chí, lãnh đạo một số bệnh viện cũng đánh giá, Nghị quyết số 30 đã cơ bản tháo gỡ vướng mắc về thiếu trang thiết bị, vật tư tại các cơ sở KCB. Theo đó, Nghị quyết giải quyết được việc mua sắm hóa chất của máy đặt, máy mượn được BHYT thanh toán. Nghị quyết cũng đã tạo cơ chế để sử dụng được các loại thiết bị tặng, cho (từ các tổ chức, cá nhân, trong nước và nước ngoài); những máy hết hạn liên doanh, liên kết tiếp tục được sử dụng, mặc dù chưa hoàn thành thủ tục xác lập sở hữu toàn dân nhưng BHYT vẫn thanh toán. Việc này khắc phục cơ bản việc thiếu máy móc, trang thiết bị phục vụ nhu cầu KCB của người dân.
Hay liên quan đến xác định giá để thực hiện kế hoạch mua sắm, trước đây, quy định yêu cầu phải có 3 báo giá nhưng theo Nghị quyết, chỉ cần đưa lên trang thông tin điện tử của đơn vị, nếu như có 1-2 nhà thầu, các bệnh viện vẫn có thể xác định giá mua được. Trường hợp có nhiều chủng loại khác nhau thì giao Hội đồng khoa học xác định chất lượng phù hợp, chứ không phải chọn những loại có giá thấp. "Chúng tôi rất vui khi đón nhận Nghị quyết này. Nghị quyết sẽ kịp thời tháo gỡ khó khăn cấp bách để các bệnh viện có thuốc, vật tư, trang thiết bị trong tình trạng khẩn cấp để phục vụ người bệnh" - Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai Đào Xuân Cơ chia sẻ.
Về lâu dài, Nghị quyết số 30 đã giao Bộ Y tế và các cơ quan liên quan ban hành các văn bản hướng dẫn theo quy định về những vấn đề này. Vì vậy, các cơ sở KCB đặt nhiều kỳ vọng vào các văn bản hướng dẫn của các Bộ, ngành. Đặc biệt, trên cơ sở Luật Khám, chữa bệnh (sửa đổi), nhiều ý kiến đề nghị Bộ Y tế và các Bộ, ngành cần nhanh chóng xây dựng văn bản pháp quy, tạo hành lang pháp lý để các bệnh viện có căn cứ hoạt động một cách công khai, minh bạch./.
