Điều chỉnh đề phù hợp với biến động giá
Trình UBTVQH xem xét, quyết định nội dung này tại Phiên họp sáng 17/6, Tờ trình của Chính phủ nêu rõ: Việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh (GTGC) được thực hiện nhằm đảm bảo thực hiện kịp thời quy định tại khoản 4 Điều 1 Luật số 26/2012/QH13, đảm bảo thu nhập khả dụng sau khi nộp thuế của người dân phù hợp với biến động của giá cả từ năm 2020.
Theo quy định hiện hành, nếu chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động trên 20% so với thời điểm Luật có hiệu lực hoặc thời điểm điều chỉnh gần nhất, Chính phủ phải trình UBTVQH điều chỉnh mức GTGC.
Dựa trên số liệu của Cục Thống kê, chỉ số CPI lũy kế dự kiến đến hết năm 2025 đã biến động khoảng 21,24% so với năm 2020 (thời điểm điều chỉnh gần nhất theo Nghị quyết 954/2020/UBTVQH14). Mức GTGC hiện hành là 11 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và 4,4 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc, áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2020.
Bộ Tài chính đã đề xuất hai phương án điều chỉnh mức GTGC:
Phương án 1 (Theo tốc độ tăng CPI): Điều chỉnh mức giảm trừ tương ứng với mức tăng của chỉ số CPI (khoảng 21,24%). Theo đó, người nộp thuế sẽ tăng lên 13,3 triệu đồng/tháng và người phụ thuộc tăng lên 5,3 triệu đồng/tháng.
Phương án này dự kiến làm giảm thu ngân sách nhà nước (NSNN) khoảng 12.000 tỷ đồng/năm.
Phương án 2 (Theo tốc độ tăng thu nhập và GDP bình quân đầu người): Căn cứ vào tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và GDP bình quân đầu người từ 2020 đến nay (khoảng 40-42%). Theo đó, mức giảm trừ cho người nộp thuế sẽ tăng lên 15,5 triệu đồng/tháng (tăng khoảng 40,9%) và cho mỗi người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/tháng (tăng khoảng 40,9%).
Phương án này dự kiến làm giảm thu NSNN khoảng 21.000 tỷ đồng/năm so với mức thu và số lượng người nộp thuế theo quy định hiện hành.
Qua tổng hợp ý kiến đa số, Chính phủ đã quyết định trình UBTVQH điều chỉnh mức GTGC theo Phương án 2.
Chính phủ đề xuất Nghị quyết sẽ có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký và áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026. Đồng thời, Nghị quyết số 954/2020/UBTVQH14 cũng sẽ hết hiệu lực kể từ ngày Nghị quyết mới có hiệu lực.
Thống nhất áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2026
Thẩm tra Tờ trình của Chính phủ, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhất trí về sự cần thiết phải điều chỉnh mức GTGC để phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội và biến động giá cả. Đa số ý kiến trong Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng thống nhất với định hướng nâng mức GTGC theo tiêu chí tốc độ tăng thu nhập và GDP bình quân đầu người, cơ bản nhất trí với mức GTGC Chính phủ đề xuất.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến trong Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính và đại diện Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho rằng, nếu Nghị quyết áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2025 để người dân sớm được hưởng chính sách thì cần thiết ban hành tại phiên họp tháng 10/2025. Trong trường hợp Nghị quyết áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026 (như đề xuất của Chính phủ) thì không cần thiết ban hành Nghị quyết riêng vào phiên họp tháng 10/2025.
Cơ quan thẩm tra kiến nghị UBTVQH cân nhắc, không ban hành Nghị quyết riêng về điều chỉnh mức GTGC của thuế TNCN tại phiên họp tháng 10/2025 này. Thay vào đó, nội dung quy định cụ thể về mức GTGC và hiệu lực thi hành cần được xem xét, thảo luận và quy định cụ thể vào dự thảo Luật Thuế TNCN (sửa đổi) để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, phù hợp, rõ ràng, dễ tra cứu, áp dụng.
Cho ý kiến tại Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định ủng hộ phương án thực hiện từ năm 2025, đảm bảo kịp thời, nhất là trong bối cảnh năm 2025 thực hiện vượt thu. Phó Chủ tịch Quốc hội đề xuất thông qua Nghị quyết và thực hiện từ ngày 01/01/2026.
Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh việc ban hành Nghị quyết của UBTVQH tại Phiên họp này sẽ tạo ra thông điệp chính trị rất tốt trong bối cảnh hiện nay. Tuy nhiên, về thời điểm thực hiện, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh gợi ý có thể lùi sang năm 2026 để chia sẻ với khó khăn của đồng bào chịu ảnh hưởng của bão lũ, đặc biệt là sau sự cố ngập lụt tại Thái Nguyên và một số tỉnh miền núi phía Bắc.
Về thẩm quyền, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Trần Minh Khương khẳng định, việc UBTVQH ban hành Nghị quyết ở thời điểm hiện tại cho cả niên độ 2025 và 2026 là đúng quy định. Tuy nhiên, nếu Quốc hội thông qua Luật Thuế TNCN (sửa đổi) tại Kỳ họp tới và có hiệu lực từ 01/01/2026 với các mức GTGC, mức chịu thuế thay đổi thì UBTVQH cần có nghị quyết điều chỉnh lại để phù hợp với Luật mới.
Liên quan đến việc kê khai thuế TNCN, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước cho rằng, theo quy định, việc kê khai và quyết toán thường diễn ra sau khi kết thúc một năm, tức là Quý I/2026 mới kê khai cho niên độ 2025. Do đó, việc điều chỉnh chính sách không ảnh hưởng đến dự toán thu chi của năm 2025.
Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Trần Minh Khương cũng đề xuất, khi sửa đổi Luật Thuế TNCN nên xem xét điều chỉnh mức GTGC và mức nộp thuế để không áp dụng chung cho tất cả các đối tượng và khu vực do hiện tại tiền lương tối thiểu cũng đang phân theo vùng.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ: Sau khi xem xét, UBTVQH nhất trí điều chỉnh mức GTGC của thuế TNCN đối với người nộp thuế và người phụ thuộc theo phương án thứ hai được Chính phủ đề xuất. Theo đó, mức giảm trừ đối với người nộp thuế là 15,5 triệu đồng/tháng (186 triệu đồng/năm). Mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/tháng. Như vậy từ mức 11 triệu đồng/tháng với người nộp thuế và 4,4 triệu đồng/tháng với mỗi người phụ thuộc như hiện hành, mức GTGC đã tăng thêm trên 40%.
Mức GTGC mới sẽ được điều chỉnh vào thời kỳ tính thuế vào năm 2026, quyết toán vào quý I/2027.
Tại Phiên họp, 100% Ủy viên UBTVQH có mặt đã biểu quyết tán thành thông qua Nghị quyết của UBTVQH về điều chỉnh mức GTGC của thuế TNCN.
