Công tác giám sát hoạt động xả thải chưa hiệu quả
KTNN Đan Mạch cho biết, trước tình trạng nước thải có tác động lớn tới môi trường, đặc biệt tại các dòng suối và vùng nước ven biển, cuối năm 2022, Ủy ban Tài khoản công đã yêu cầu KTNN Đan Mạch thực hiện một cuộc kiểm toán nhằm đánh giá công tác giám sát việc xả nước thải và việc thực thi đạo luật về bảo vệ môi trường của Bộ Môi trường; đánh giá công tác kiểm soát thuế nước thải của Tổng cục Thuế và hiệu quả việc Tổng cục Thuế thực thi Đạo luật về thuế nước thải.
Kết quả kiểm toán cho thấy, việc giám sát hoạt động xả thải của Bộ Môi trường cũng như việc kiểm soát thuế nước thải của Tổng cục Thuế chưa hiệu quả, chưa đáp ứng được yêu cầu của quốc gia. Cả 2 cơ quan chưa có cái nhìn tổng quan, rõ ràng về nguồn xả nước thải và khối lượng xả thải. Thực tế này tiềm ẩn nguy cơ môi trường không được bảo vệ và các khoản thuế nộp thiếu chính xác.
Các loại nước thải chứa nhiều hợp chất có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường nước, đất và nước ngầm. Tuy nhiên, tình trạng nước thải chưa được xử lý, bị xả trực tiếp ra tự nhiên gây ô nhiễm môi trường vẫn diễn ra tại nhiều nơi.
KTNN Đan Mạch
KTNN Đan Mạch cho rằng, việc giám sát nước thải của Bộ Môi trường chưa đạt yêu cầu; nhân sự của Bộ chưa nắm rõ về tất cả giấy phép xả thải và chưa đáp ứng được các quy định của pháp luật về việc đánh giá lại giấy phép cấp cho các công ty xả thải, các đơn vị gây ô nhiễm môi trường. Việc giám sát các cửa xả tràn và cửa xả nước mưa cũng chưa đầy đủ.
Trong 12 trường hợp được xem xét, KTNN Đan Mạch phát hiện 98 dấu hiệu vi phạm các điều khoản từ năm 2016 đến năm 2022. Trong khoảng thời gian này, hành động của Bộ nhằm thực thi các quy định của Đạo luật về bảo vệ môi trường hầu như chỉ được thực hiện dưới hình thức khuyến nghị và nhắc nhở. Trong 12 trường hợp, cơ quan này đã phát hiện 21 vụ xả nước thải không có giấy phép. Tuy nhiên, Bộ Môi trường đã không sử dụng bất kỳ công cụ nào để thực thi đạo luật đối với một nửa số trường hợp vi phạm.
Tổng cục Thuế Đan Mạch cũng tiến hành kiểm tra 12 trường hợp trên, kiểm tra các công ty, đơn vị có nộp thuế xả thải đúng quy định không. Tổng cục Thuế đã phát hiện sai sót trong việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế ở 8/12 trường hợp.
Bên cạnh đó, KTNN Đan Mạch cho rằng, việc kiểm soát thuế nước thải của Tổng cục Thuế cũng chưa phù hợp trong khi nguồn thu từ thuế nước thải rất khiêm tốn. Tổng cục Thuế chưa tích cực trong việc kiểm soát các cơ sở xả thải, chưa thường xuyên đánh giá rủi ro. Cơ quan này cũng chưa có cái nhìn toàn diện về việc thực hiện trách nhiệm nộp thuế của các cơ sở, đơn vị phải nộp thuế xả thải.
Cần tiến hành thường xuyên hoạt động giám sát
KTNN Đan Mạch nhấn mạnh, Đạo luật về bảo vệ môi trường quy định Bộ Môi trường có trách nhiệm giám sát việc xả nước thải, việc xử lý nước thải. Do đó, cơ quan này cần đảm bảo có cơ sở để tiến hành hoạt động giám sát thường xuyên nhằm khắc phục những thiếu sót Bộ đã bỏ qua.
Phản hồi về phát hiện kiểm toán trên, Bộ Môi trường cho biết, hướng dẫn của cơ quan về việc thực thi Đạo luật về bảo vệ môi trường hiện đang được sửa đổi do nhu cầu thực tế, ví dụ sửa đổi cách thức báo cáo sự cố cho cơ quan công an. Do đó, hiện tại, Bộ chưa xử lý hết những vấn đề tồn đọng.
Xem xét những dữ liệu có liên quan đến việc quản lý thuế xả thải, KTNN Đan Mạch cảnh báo nguy cơ tiềm ẩn khi một số cơ sở xả thải không nộp bất kỳ khoản thuế bắt buộc nào. Ngoài ra, một số cơ sở đã phải nộp quá nhiều, một số khác lại nộp ít hơn so với quy định. KTNN Đan Mạch khuyến cáo, Tổng cục Thuế Đan Mạch cần thu thập dữ liệu từ các cơ quan quản lý dữ liệu nhằm theo dõi chính xác các cơ sở xả thải và khối lượng nước thải ra.
Trong năm 2023, Tổng cục Thuế Đan Mạch đã khởi động một dự án nhằm xác định cách thức sử dụng dữ liệu từ Bộ Môi trường. Khi phát hiện ra sai phạm, thiếu sót trong các báo cáo, Tổng cục Thuế Đan Mạch sẽ thực thi Đạo luật về xả nước thải bằng cách ấn định hoặc tăng số tiền thuế nước thải phải nộp.
Báo cáo kết luận, để Bộ Môi trường Đan Mạch thực hiện thẩm quyền giám sát các nhà máy xử lý nước thải, các công ty gây ô nhiễm; kiểm tra lượng nước thải, tạp chất trong nước thải; để Tổng cục Thuế Đan Mạch hoàn thành trách nhiệm kiểm tra việc nộp thuế của các cơ sở xả thải, 2 cơ quan phải “mạnh tay” hơn trong việc giải quyết thiếu sót tồn đọng từ nhiều năm qua. Việc phối hợp chặt chẽ, hiệu quả cũng là một trong những yếu tố then chốt giúp 2 cơ quan tạo ra những kết quả nổi bật hơn trong thời gian tới./.
(Theo uk.rigsrevisionen.dk và tổng hợp)
