Đánh thuế sở hữu nhà thứ hai: Nhiều ý kiến trái chiều

Cần thiết nhưng phải có lộ trình

Thị trường BĐS Việt Nam có ý nghĩa rất quan trọng, chiếm 20% tổng mức đầu tư toàn xã hội. Vài năm trở lại đây, thị trường BĐS khởi sắc đã thay đổi bộ mặt đô thị, đáp ứng các phân khúc đối tượng khác nhau trong xã hội. Nhằm mục đích bình ổn thị trường BĐS, chống đầu cơ và sử dụng đất đai lãng phí, mới đây, Bộ Tài chính cho biết sẽ nghiên cứu, xây dựng Luật Thuế tài sản, trong đó đề xuất về việc đánh thuế căn nhà thứ hai trở lên.

Lý giải về thông tin này, ông Nguyễn Văn Phụng - Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế DN lớn (Tổng cục Thuế) - cho biết: Gần đây, nhiều ý kiến cho rằng, Nhà nước nên đánh thuế nhà ở thứ hai, thứ ba nhưng cần phải có lộ trình theo hướng khi nào đánh, đánh bao nhiêu và liệu có quản lý được không? Bộ Tài chính đã lập ra nhóm chuyên gia để thực hiện vấn đề này. Về lâu dài, Việt Nam cần có một đạo luật quy định về đánh thuế căn nhà thứ hai, bởi đây là tài sản hiện hữu tại địa phương.

Đồng tình với quan điểm trên, ông Vũ Văn Phấn - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và Thị trường BĐS (Bộ Xây dựng) - cho rằng, việc thi hành sắc thuế và chống đầu cơ là cần thiết. Bởi, liên quan đến BĐS là nhà đất của hộ gia đình cá nhân, hiện Nhà nước mới đánh thuế sử dụng đất phi nông nghiệp chứ chưa đánh thuế nhà. Ngoài ra, tại một số quốc gia, thuế BĐS là một nguồn thu ngân sách và với mức cao hơn Việt Nam nhiều lần, ví dụ như Hàn Quốc áp mức thuế BĐS gấp 3 lần Việt Nam.

Tiêu cực nhiều hơn tích cực

Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, nhiều ý kiến lại cho rằng: việc áp thuế nhà thứ hai trở lên sẽ gây bất công giữa người sở hữu ít nhà nhưng có diện tích lớn với người có nhiều nhà nhưng có diện tích nhỏ hẹp, làm giá nhà đất tiếp tục tăng cao… Chưa kể, việc áp dụng sắc thuế này sẽ khiến thị trường BĐS vừa khởi sắc sẽ trở nên trầm lắng.

Cho rằng đây là thời điểm chưa hợp lý để đánh thuế, ông Matthew Powell - Giám đốc Savills Hà Nội - khuyến cáo: Việt Nam cần phải cẩn trọng khi đánh thuế với BĐS thứ hai bởi mục đích đánh thuế BĐS thứ hai là khi cung và cầu chưa gặp nhau, thị trường phát triển quá nóng, cần áp dụng chính sách thuế để cân bằng. Tại Việt Nam, thị trường BĐS đang phát triển lành mạnh. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy việc giao dịch vẫn ở mức ổn định, chưa phải tăng trưởng quá mạnh. Áp dụng đánh thuế BĐS thứ hai sẽ làm giảm cầu, giảm sức mua của nhà đầu tư với thị trường.

Tương tự, ông Nguyễn Mạnh Hà - Phó Chủ tịch Hiệp hội BĐS Việt Nam - cho rằng, những sắc thuế và phí đưa ra trong thời điểm này đều phải rất thận trọng. Việc đánh thuế cao sẽ làm giảm nguồn cung. Nếu Nhà nước đánh thuế nhà ở thứ hai thì thị trường nhà cho thuê sẽ bị ảnh hưởng. Ở các nước châu Âu, thị trường nhà ở cho thuê chiếm tới 70%; ở Việt Nam, tỷ lệ này chỉ có 10%. Hơn nữa, nếu đánh thuế nhà ở thứ hai để tránh đầu cơ thì điều này lại chưa phù hợp.

Còn theo GS. TSKH Đặng Hùng Võ - nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường - việc đánh thuế vào nhà ở thứ hai là không hợp lý bởi trong thị trường BĐS, phần kinh doanh chiếm tỷ trọng rất cao. Nếu phần kinh doanh không có thì lập tức phân khúc nhà ở cho thuê sẽ bị giảm. Đánh thuế vào nhà ở thứ hai là đánh vào phân khúc nhà cho thuê. Điều này đi ngược với chủ trương của Nhà nước là bán nhà chung cư với hình thức thuê, mua. Thêm nữa, nếu đánh thuế nhà ở thì nên đánh vào giá trị đất, nếu đánh vào giá trị nhà thì nhà đẹp sẽ không còn nữa bởi chả ai dại gì đầu tư “xịn” để chịu thuế cao hơn.

Dự báo về những tác động đến thị trường nếu áp dụng đánh thuế nhà ở thứ hai, ông Võ cho rằng, nếu sắc thuế này được áp dụng và có biện pháp bảo đảm tính khả thi thì chúng ta sẽ ngăn ngừa được tình trạng đầu cơ nhà ở và tích trữ tiền tiết kiệm vào nhà ở; đồng thời mở rộng và tạo cơ hội bình đẳng hơn về quyền tiếp cận nhà ở.

Tuy nhiên, tác động tiêu cực có vẻ sẽ nhiều hơn tích cực. Cụ thể, việc áp dụng đánh thuế nhà ở thứ hai sẽ làm hạn chế giao dịch trong phân khúc BĐS nhà ở thương mại, chỉ còn giao dịch để ở và ít giao dịch để kinh doanh; hạn chế nguồn cung cho phân khúc BĐS nhà ở cho thuê, làm giảm đầu tư vào các dự án phát triển nhà ở do cầu kinh doanh bị giảm sút - ông Võ nhận định.