Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, để chuẩn bị cho Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV sắp tới, buổi làm việc nhằm lắng nghe các ý kiến chuyên gia đánh giá khái quát tình hình kinh tế - xã hội những tháng đầu năm 2023, chỉ rõ những nguyên nhân, những vấn đề nội tại của nền kinh tế cũng như những tác động bên ngoài. Đồng thời, cần nhận định, dự báo được xu hướng cho những tháng còn lại của quý II/2023 và của cả năm 2023, việc thực hiện các chỉ tiêu kinh tế - xã hội mà Quốc hội đề ra, đề xuất giải pháp để tháo gỡ những vướng mắc của các thị trường, của nền kinh tế trong trước mắt và dài hạn.
Tại buổi làm việc, các chuyên gia, nhà kinh tế đã báo cáo, tham luận và trao đổi về tình hình kinh tế, tài chính năm 2022 và các tháng đầu năm 2023, đánh giá các rủi ro, tác động của thị trường tài chính đến kinh tế vĩ mô, các chính sách kinh tế vĩ mô, phối hợp chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ cho mục tiêu tăng trưởng, những khó khăn thách thức mà doanh nghiệp trong nước đang gặp phải, thực trạng của các thị trường, vấn đề tổng cung, tổng cầu, vấn đề giải ngân vốn đầu tư công...
Theo các chuyên gia, năm 2022, GDP tăng trưởng cao do Việt Nam mở cửa nền kinh tế tương đối sớm; phục hồi nguồn cung như nông, lâm nghiệp, công nghiệp, dịch vụ, xuất nhập khẩu... Đồng thời, kiểm soát lạm phát tốt góp phần ổn định kinh tế vĩ mô; bình ổn các mặt hàng quan trọng như xăng dầu, giá lương thực thực phẩm, nhà ở, vật liệu xây dựng.
Trong 4 tháng đầu năm 2023, Chính phủ đã nỗ lực tháo gỡ khó khăn, ách tắc về bất động sản, nguồn vốn, y tế; chính sách tài khóa giãn, hoãn thuế cho các doanh nghiệp, kích cầu tiêu dùng, giảm lãi suất; giải ngân đầu tư công được thực hiện quyết liệt hơn; lạm pháp giảm dần; kinh tế vĩ mô ổn định.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng chỉ ra những thách thức của nền kinh tế. Đó là, môi trường quốc tế đang xấu đi và có yếu tố bất ngờ. Trong nước, tăng trưởng thấp, sản xuất công nghiệp tiếp tục gặp khó. Tăng trưởng GDP quý I/2023 ước đạt 3,32%, chỉ cao hơn quý I/2020 khi có dịch Covid-19 bùng phát, còn lại thấp hơn quý I trong vòng 12 năm qua.
Vấn đề giải ngân nguồn vốn đầu tư công còn khá chậm đối với 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình phục hồi kinh tế; thu ngân sách giảm, thu nội địa giảm dần, một số khoản thu thiếu bền vững tăng nhanh; thị trường tài chính tiền tệ có dấu hiệu rung lắc.
Doanh nghiệp còn nhiều khó khăn, số doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh tăng 21,8% so với cùng kỳ. Cải cách hành chính có xu hướng chững lại, quy trình cấp phép còn chậm gây ảnh hưởng đến doanh nghiệp và người dân.
Trong bối cảnh quốc tế khó khăn cùng với những thách thức nội tại, các chuyên gia kiến nghị, Chính phủ cần sớm chủ động chuyển trạng thái từ điều hành “thắt chặt, thận trọng” sang “thích ứng, nới lỏng”, “hỗ trợ tăng trưởng”. Các Bộ, ngành, địa phương cần thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị của Quốc hội, Chính phủ, đặc biệt là tại các thành phố đầu tàu của nền kinh tế.
Cùng với đó, cần đẩy nhanh tiến trình hoàn thiện thể chế bao gồm tháo gỡ các rào cản, chú trọng khâu thực thi và phối hợp chính sách, nhất là các dự án luật đang trình Quốc hội như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật các Tổ chức tín dụng, Luật Đấu thầu; xây dựng thể chế cho phát triển kinh tế số, kinh tế xanh…
Các chuyên gia cũng cho rằng, cần sớm áp dụng đánh thuế tối thiểu toàn cầu bởi đây cũng là cơ hội để cải cách hệ thống thuế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam, thực hiện các giải pháp tận dụng các hiệp định tự do thương mại thế hệ mới.
Phát biểu kết thúc buổi làm việc, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chỉ rõ, tình hình kinh tế - xã hội nước ta có sự tác động bởi nhiều khó khăn, cú sốc từ bên ngoài như đại dịch Covid-19, suy thoái kinh tế, đứt gãy nguồn cung ứng, xung đột giữa các nước trên thế giới… Cùng với đó là những khó khăn nội tại của nền kinh tế, trong đó có những nguyên nhân chủ quan cần được mổ xẻ, đánh giá kỹ để giảm thiểu tác động của những yếu tố khách quan trong bối cảnh độ mở nền kinh tế nước ta là rất lớn.
Chủ tịch Quốc hội cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã giao từng cơ quan của Quốc hội theo lĩnh vực phụ trách có những đánh giá cụ thể về từng lĩnh vực kinh tế và xã hội, làm việc với các Bộ, ngành để có thông tin xác thực, đánh giá trên cơ sở thực chứng; từ đó đề xuất những giải pháp ngắn hạn trước mắt và những giải pháp lâu dài. Trong đó phải tiếp tục nỗ lực, kiên trì trong cải cách thể chế nhất là rà soát các luật, chỉ rõ những nội dung không tương thích, chồng chéo, mâu thuẫn; quy định nào chưa rõ ràng và hướng sửa đổi, hoàn thiện; tăng cường giám sát việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Chủ tịch Quốc hội cho biết, hiện nay, Quốc hội rất khẩn trương xem xét các nội dung bảo đảm nâng cao chất lượng xây dựng pháp luật, tổng rà soát các quy định về đầu tư và kinh doanh với khối lượng lớn các dự án luật và nghị quyết sẽ được Quốc hội xem xét trong thời gian tới.
Bên cạnh đó, vấn đề năng lực quản lý, năng lực điều hành, năng lực xử lý các vấn đề phát sinh, trách nhiệm của người đứng đầu cũng là những vấn đề cần được tiếp tục quan tâm trong thực hiện cải cách và cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.
Ý kiến của các chuyên gia tại cuộc làm việc là chất liệu giúp các cơ quan của Quốc hội tiến hành các hoạt động thẩm tra phục vụ Kỳ họp thứ 5 của Quốc hội sắp tới./.
