Linh hoạt trước mọi biến động, thách thức
Tại Hội nghị trực tuyến của Chính phủ với các địa phương đầu năm nay, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng từng chỉ ra một trong ba thách thức lớn mà ngành ngân hàng phải tập trung xử lý trong năm 2022. Đó là: Làm thế nào để điều hành tín dụng hỗ trợ tăng trưởng kinh tế nhưng vẫn phải đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng trong khi tỷ lệ tín dụng/huy động vốn và dư nợ tín dụng/GDP đã ở ngưỡng cảnh báo? Một câu hỏi lớn, một nhiệm vụ nhiều áp lực được đặt ra đối với NHNN trong bối cảnh tình hình thế giới và trong nước có nhiều diễn biến phức tạp: Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt, xung đột Nga - Ukraine kéo dài, lạm phát thế giới tăng cao, các nước có xu hướng tăng lãi suất, thắt chặt chính sách tiền tệ. Trong nước, áp lực lạm phát tăng cao và thị trường trái phiếu doanh nghiệp, thị trường bất động sản… có nhiều diễn biến không thuận lợi cho hoạt động ngân hàng.
Trước những thách thức trên, NHNN đã căn cứ định hướng tăng trưởng tín dụng năm 2022 và diễn biến, tình hình thực tế để điều hành phù hợp. Nhằm tạo sự đồng thuận về mức trần tín dụng cũng như tìm ra phương hướng điều hành tín dụng hợp lý, năm 2022, NHNN từng tổ chức nhiều cuộc họp, hội nghị quan trọng, trong đó, đáng chú ý là cuộc họp đặc biệt kéo dài 7 giờ với sự tham gia của Ban lãnh đạo, các đơn vị liên quan và các tổ chức tín dụng (TCTD) hồi tháng 9. Nội dung trọng tâm của các cuộc họp là bàn thảo định hướng điều hành tín dụng nhằm đảm bảo ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát nhưng vẫn hỗ trợ tăng trưởng.
Để hỗ trợ phục hồi kinh tế, đáp ứng nhu cầu vốn cho sản xuất kinh doanh, tháng 11/2022, khi tình hình tác động từ bên ngoài dịu bớt, thanh khoản của TCTD cải thiện hơn, NHNN đã nới chỉ tiêu tín dụng năm 2022 thêm khoảng 1,5-2% cho toàn hệ thống các TCTD. Cùng với đó, NHNN đã chỉ đạo TCTD hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên theo chủ trương của Chính phủ; kiểm soát chặt tín dụng đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro; tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân tiếp cận tín dụng ngân hàng.
Theo số liệu của NHNN, tín dụng toàn nền kinh tế vào cuối năm 2022 đạt hơn 11,9 triệu tỷ đồng, tăng 14,5%. Đây là kết quả của việc chỉ đạo linh hoạt, đồng bộ các giải pháp của NHNN trong bối cảnh kinh tế thế giới cũng như Việt Nam có nhiều biến động khó lường.
Kiểm soát tăng trưởng tín dụng hợp lý
NHNN nhận định, năm 2023, bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều yếu tố bất lợi và khó lường, các ngân hàng trung ương tiếp tục duy trì thắt chặt chính sách tiền tệ, tăng lãi suất để kiểm soát lạm phát. Mặc dù lạm phát trong nước hiện vẫn đang được kiểm soát nhưng áp lực sẽ gia tăng; đặc biệt, lạm phát cơ bản có thể gây nhiều thách thức đối với kiểm soát lạm phát trong năm nay.
Mặt khác, tỷ lệ tín dụng/GDP của Việt Nam hiện đã đạt 124%, mức cao nhất đối với các nước có mức thu nhập trung bình thấp theo thống kê của Ngân hàng Thế giới. Tổ chức xếp hạng tín nhiệm Moody’s cảnh báo tỷ lệ tín dụng/GDP của Việt Nam là mức cao nhất của các quốc gia xếp hạng tín nhiệm Ba và Baa. Tổng dư nợ tín dụng của ngành ngân hàng tiến tới xấp xỉ 12 triệu tỷ đồng, đó là một con số rất lớn. Vì vậy, dư địa điều hành tín dụng là rất hạn hẹp. Trong khi đó, gánh nặng cung ứng vốn vẫn đổ dồn vào hệ thống ngân hàng do các thị trường vốn khác còn nhiều bất cập, hạn chế. Bởi vậy, áp lực cân đối vốn tín dụng sẽ vẫn rất lớn đối với ngành ngân hàng.
NHNN cần điều hành tăng trưởng tín dụng hợp lý, bảo đảm đủ vốn cho nền kinh tế với chi phí, lãi vay hợp lý, tập trung vốn vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng; không để các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh tốt mà lại thiếu vốn. Đồng thời, tiếp tục kiểm soát chặt chẽ tín dụng vào các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính
Với diễn biến kinh tế vĩ mô, thị trường trong và ngoài nước nêu trên, cùng với lãi suất, tỷ giá, tín dụng sẽ được NHNN tiếp tục điều hành linh hoạt để hỗ trợ phục hồi, tăng trưởng kinh tế nhưng không xa rời mục tiêu kiểm soát lạm phát, đảm bảo ổn định vĩ mô, an toàn hệ thống ngân hàng. Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cho biết, NHNN đã định hướng tăng trưởng tín dụng của năm 2023 vào khoảng 14-15%, nhưng vẫn có điều chỉnh phù hợp với diễn biến và tình hình thực tế.
Định hướng trên cũng đã được nêu rõ tại Chỉ thị số 01/CT-NHNN về tổ chức thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm của ngành ngân hàng trong năm 2023 (Chỉ thị 01). Cũng tại Chỉ thị 01, cùng với yêu cầu kiểm soát tăng trưởng tín dụng hợp lý nhằm góp phần kiểm soát lạm phát, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, Thống đốc NHNN chỉ đạo các TCTD hướng nguồn vốn tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất - kinh doanh, nhất là lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng theo chủ trương của Chính phủ; kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro. Ngành ngân hàng cần triển khai với nỗ lực cao nhất các nhiệm vụ tại Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, các chương trình mục tiêu quốc gia.
Một trong những nội dung được các ngân hàng quan tâm tại Chỉ thị 01 là NHNN sẽ thông báo và định kỳ rà soát, xem xét điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng đối với từng TCTD trên cơ sở tình hình hoạt động, năng lực tài chính và khả năng tăng trưởng tín dụng lành mạnh. Ở thời điểm này, nhiều ngân hàng đang mong ngóng NHNN sớm phân bổ hạn mức tín dụng đối với từng TCTD để cân đối, chủ động về nguồn vốn và tăng trưởng tín dụng ngay từ đầu năm./.
