Ảnh minh họa: D.THIỆN
Doanh nghiệp thiệt hại lớn bởi vấn nạn hàng giả, hàng nhái
Đánh giá về tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ hiện nay, ông Phạm Minh Tuân - Cục Nghiệp vụ quản lý thị trường, Tổng cục Quản lý thị trường, Bộ Công Thương - cho biết, vấn nạn này vẫn đang tiếp tục diễn biến phức tạp, với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, khó phát hiện.
Theo đó, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ không bày bán tràn lan như trước đây mà hàng hóa vi phạm được các đối tượng tập kết tại các kho hàng đặt ở nơi hẻo lánh, ít người qua lại; sau đó, các đối tượng lợi dụng thương mại điện tử (mạng xã hội, các sàn giao dịch thương mại điện tử) để kinh doanh. Hàng hóa sau đó được vận chuyển qua các công ty bưu chính, dịch vụ chuyển phát nhanh đến tận tay người tiêu dùng.
“Vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến nền kinh tế, quyền lợi của người tiêu dùng mà còn ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, giá trị thương hiệu và uy tín của các DN làm ăn chân chính” - ông Tuân nhấn mạnh.
Năm 2023 và quý I/2024, lực lượng quản lý thị trường đã thanh tra, kiểm tra 74.719 vụ và phát hiện 55.142 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách nhà nước 539 tỷ đồng. Trong đó, quý I/2024, lực lượng quản lý thị trường đã kiểm tra, xử lý 31 vụ vi phạm về hàng giả; 1.702 vụ vi phạm về không rõ nguồn gốc xuất xứ; 1.058 vụ vi phạm về sở hữu công nghiệp, số tiền xử phạt trên 38 tỷ đồng.
Chia sẻ từ góc độ DN, ông Ngô Tấn - Giám đốc Công ty Xây dựng Việt Nhật - cho biết, sản phẩm là cả sự nghiệp mà các DN mất rất nhiều công sức, nguồn lực đầu tư xây dựng, phát triển. Do đó, khi sản phẩm bị làm giả, làm nhái với giá bán rẻ hơn, chất lượng kém hơn, tình trạng này gây thiệt hại lớn về kinh tế cho DN; đặc biệt khi người tiêu dùng không phân biệt được sản phẩm thật - giả sẽ đánh giá sai về chất lượng sản phẩm của DN, từ đó ảnh hưởng đến thương hiệu, uy tín của DN, thậm chí có thể khiến DN đi đến bờ vực phá sản.
Đồng quan điểm, bà Nguyễn Thị Kim Thoa - Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Thương mại và Dịch vụ An Khang Group - chia sẻ, vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ là “nỗi đau” của các DN làm ăn chân chính, trong đó, An Khang Group cũng không phải là ngoại lệ.
“DN mất rất nhiều thời gian, nguồn lực để nghiên cứu các sản phẩm, nhưng khi sản phẩm mới được đưa ra thị trường thì chỉ sau một thời gian ngắn, sản phẩm đó đã bị làm giả tràn lan, với giá bán rẻ hơn rất nhiều so với sản phẩm chính hãng, khiến DN không thể cạnh tranh được” - bà Thoa nói.
Truy suất nguồn gốc hàng hóa đem lại “lợi ích kép”
Từ thực tế tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ vẫn đang là một vấn nạn nhức nhối, ông Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - cho rằng, bên cạnh sự nỗ lực của các lực lượng chức năng thì bản thân các DN cũng cần chủ động tìm giải pháp ứng phó và chung tay trong “cuộc chiến” này. Trong đó, một trong những giải pháp hiệu quả đang được các cơ quan chức năng khuyến cáo cũng như nhiều DN đã thực hiện là áp dụng giải pháp truy suất nguồn gốc hàng hóa.
“Không DN nào muốn sản phẩm, hàng hóa của mình bị khách hàng hiểu nhầm, không phân biệt được với các sản phẩm giả mạo, sản phẩm kém chất lượng. Chính vì vậy, việc có thể giúp khách hàng truy suất nguồn gốc hàng hóa, sản phẩm đóng vai trò hết sức quan trọng đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN” - ông Huân nhấn mạnh.
Cũng theo ông Huân, việc áp dụng giải pháp truy suất nguồn gốc hàng hóa giúp DN kiểm soát chặt chẽ các khâu trong quá trình sản xuất sản phẩm, các chuỗi cung ứng liên quan, góp phần hỗ trợ hoạt động quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa từ khi sản xuất đến tay người tiêu dùng.
Mặt khác, truy suất nguồn gốc giúp ngăn chặn việc sao chép không hợp pháp và sản xuất hàng giả. Các thông tin chi tiết về nguồn gốc và quá trình sản xuất giúp phân biệt sản phẩm chính hãng với hàng giả.
Ngoài ra, truy suất nguồn gốc hàng hóa là một cách để thể hiện sự minh bạch và cam kết của DN về chất lượng và nguồn gốc của sản phẩm. Đồng thời, giải pháp này giúp chứng minh sản phẩm, hàng hóa đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng, an toàn và môi trường được quy định bởi các tổ chức trong nước và quốc tế. Điều này sẽ tạo lòng tin từ phía đối tác kinh doanh và người tiêu dùng, từ đó nâng cao hiệu quả kinh doanh cũng như tạo lợi thế trong việc cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế.
Để giúp các DN thực hiện việc truy suất nguồn gốc hàng hóa, thời gian qua, Bộ Khoa học và Công nghệ đã chủ trì, phối hợp với các bộ có liên quan xây dựng và công bố 30 tiêu chuẩn quốc gia về truy suất nguồn gốc.
Bộ này cũng đã ban hành Thông tư số 02/2024/TT-BKHCN quy định về quản lý truy suất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa, sẽ có hiệu lực từ ngày 01/6 tới. Văn bản này yêu cầu các tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh, dịch vụ thực hiện truy suất nguồn gốc hàng hóa khi xây dựng dữ liệu phải đảm bảo tối thiểu 10 thông tin cơ bản về tên, hình sản sản phẩm, tên đơn vị sản xuất kinh doanh, địa chỉ… Thông tin này được in mã gắn trên bao bì sản phẩm và được kết nối với Cổng thông tin truy suất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia.
Đại diện một trong những DN đã áp dụng giải pháp truy suất nguồn gốc hàng hóa, bà Nguyễn Thị Kim Thoa cho biết, từ thực tế các sản phẩm của DN nhanh chóng bị làm giả trên thị trường, gần đây, đơn vị đã triển khai áp dụng công nghệ tem chip chống giả vào việc quản lý truy suất tất cả các sản phẩm mà DN sản xuất, phân phối. Việc này không chỉ giúp DN khẳng định chất lượng, sự minh bạch của sản phẩm mà còn giúp người tiêu dùng dễ dàng nhận biết được sản phẩm của DN với các sản phẩm làm giả, làm nhái trên thị trường. Qua đó, DN đã bảo vệ được thương hiệu, uy tín, đồng thời bảo vệ chính khách hàng của mình.
Ông Dương Đức Huy - chủ cơ sở sản xuất rượu hoa quả tươi Đỗ Kiều Black - chia sẻ thêm, hiện nay, các thị trường nhập khẩu luôn đưa ra những yêu cầu, tiêu chuẩn về sự minh bạch thông tin của sản phẩm, do dó, thực hiện các giải pháp truy suất nguồn gốc hàng hóa sẽ giúp DN đáp ứng được yêu cầu từ các đối tác nước ngoài. Chẳng hạn như, đối tác Hàn Quốc có những yêu cầu cao về tính pháp lý cũng như việc tuân thủ các quy định về kiểm định vệ sinh an toàn thực phẩm nên khi áp dụng giải pháp truy suất nguồn gốc hàng hóa, DN cũng thuận lợi hơn khi đàm phán, ký kết hợp đồng giao thương với đối tác./.
