Giải ngân vốn đầu tư công đạt tối thiểu 95%: Đang là thách thức

2 tháng phải giải ngân gần 50% kế hoạch vốn

Bộ Tài chính cho biết, ước thanh toán vốn đầu tư công từ đầu năm đến hết tháng 10/2023 của cả nước trên 401.863 tỷ đồng, đạt 52% kế hoạch và đạt trên 56% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Trong đó, tỷ lệ giải ngân của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội là 72.478 tỷ đồng, đạt trên 58% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Về giải ngân vốn kế hoạch các năm trước được phép kéo dài sang năm 2023, ước thanh toán từ đầu năm đến hết tháng 10/2023 trên 28.798 tỷ đồng, đạt 52,62% kế hoạch.

Một số Bộ, cơ quan trung ương, địa phương đạt kết quả tích cực và có khả năng hoàn thành sớm kế hoạch giải ngân năm 2023 như: Ngân hàng Nhà nước (79%), Bộ Giao thông vận tải (67%); các tỉnh: Thừa Thiên Huế (92,2%), Đồng Tháp (87,9%), Tiền Giang (82,7%), Vĩnh Phúc (80,7%). Bên cạnh đó vẫn còn 15 Bộ, cơ quan trung ương chỉ giải ngân được dưới 10% và 4 địa phương giải ngân dưới 30% kế hoạch vốn. Một số Bộ, cơ quan trung ương và địa phương chưa triển khai phân bổ chi tiết kế hoạch vốn với khoảng 13.000 tỷ đồng, chiếm 2% kế hoạch nên đến thời điểm báo cáo (tháng 10) chưa thể giải ngân. Một số dự án đã phân bổ nhưng chưa giải ngân; một số Bộ, cơ quan trung ương và địa phương đề nghị cắt giảm do không có khả năng giải ngân khoảng 8.000 tỷ đồng nên ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công.

Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Hoà Bình cho biết, ước đến cuối tháng 11, địa phương mới giải ngân được 2.054 tỷ đồng, đạt trên 20% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao và vốn UBND tỉnh giao chi tiết. Nguyên nhân chủ yếu là do nguồn thu từ sử dụng đất không đảm bảo kế hoạch khi 10 tháng năm 2023, số thu từ đất mới đạt hơn 191 tỷ đồng, bằng 5% so với kế hoạch nên không có nguồn vốn bố trí cho các dự án. Đến cuối tháng 10/2023, tỉnh Đồng Nai mới giải ngân vốn đầu tư công được hơn 5.000 tỷ đồng, đạt khoảng 34% tổng số vốn (hơn 14.700 tỷ đồng). Gần 2 tháng còn lại của năm, Đồng Nai phải giải ngân khoảng 6.000 tỷ đồng. Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi cho biết, đến ngày 10/11/2023, Thành phố mới giải ngân đạt 38% kế hoạch vốn đầu tư công…

Theo Bộ Tài chính, với tình hình thực hiện giải ngân của các Bộ, cơ quan trung ương và địa phương như hiện nay thì mục tiêu giải ngân đạt tối thiểu 95% của cả năm rất khó thực hiện.

Các Bộ, ngành, địa phương cần quyết liệt tháo gỡ vướng mắc

Trước thực trạng tỷ lệ giải ngân còn thấp như hiện nay, Bộ Tài chính đã tiếp tục kiến nghị các Bộ, ngành, địa phương quyết liệt tháo gỡ vướng mắc để triển khai nhanh, hiệu quả các nhiệm vụ trọng tâm về giải ngân vốn đầu tư công theo đúng chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ tại các nghị quyết, chỉ thị, công điện về thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công.

Theo Bộ Tài chính, nguyên nhân làm ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân trên cả nước là do còn vướng mắc trong quy định về chuyển đổi đất rừng, đất lúa, khai thác khoáng sản; vướng mắc trong thực hiện các dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia; thiếu nguyên liệu thi công tại một số tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. Vướng mắc trong việc xác định nguồn gốc đất, xác định giá đất, người dân chưa đồng thuận với phương án bồi thường, tái định cư... dẫn đến chậm tổ chức lựa chọn nhà thầu, ký hợp đồng, thi công. Mặt khác, vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu chưa thể hiện rõ, còn tình trạng đùn đẩy tránh trách nhiệm; phân bổ vốn còn bình quân; thiếu đôn đốc, kiểm tra; các chủ đầu tư thường dồn khối lượng hoặc tập trung thanh toán hợp đồng vào cuối quý…

Bộ Tài chính đã yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương hoàn thành việc điều chỉnh, điều hòa các dự án giải ngân chậm hoặc không có khả năng giải ngân sang dự án có khả năng để đẩy mạnh giải ngân, lập kế hoạch giải ngân chi tiết từng dự án và tuân thủ kế hoạch giải ngân theo từng tuần; đánh giá khả năng thực hiện trong năm 2023 (số vốn phải kéo dài, số vốn sẽ bị hủy). Bộ Tài chính đề nghị các Bộ, ngành và địa phương đánh giá, kiểm điểm trách nhiệm cụ thể trong việc phải cắt giảm kế hoạch, rút kinh nghiệm trong việc xây dựng kế hoạch năm 2024 đảm bảo sát với khả năng thực hiện. Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp trình cấp có thẩm quyền xem xét phương án cắt giảm kế hoạch năm 2023 tương ứng kế hoạch đã bố trí cho các dự án đến hết ngày 31/10/2023 có tỷ lệ giải ngân bằng 0% và cắt giảm kế hoạch đến hết ngày 31/10/2023 chưa phân bổ…

Để phấn đấu giải ngân đạt trên 90% kế hoạch vốn được giao năm 2023, UBND tỉnh Hòa Bình chỉ đạo các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thành phố, các chủ đầu tư tập trung tháo gỡ vướng mắc trong triển khai các dự án, nhất là trong giải phóng mặt bằng, thủ tục đầu tư, đất đai; tăng cường kiểm tra, giám sát, đôn đốc các nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công. Bên cạnh đó, UBND tỉnh cũng tập trung chỉ đạo đẩy mạnh thu NSNN, đặc biệt là từ nguồn sử dụng đất, xổ số kiến thiết để có nguồn vốn bố trí cho các dự án…

Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Võ Tấn Đức cho biết, năm 2023, Đồng Nai phải thực hiện đạt mục tiêu giải ngân từ 80-95% nguồn vốn đầu tư công. Ông Võ Tấn Đức yêu cầu Sở Kế hoạch và Đầu tư đề xuất UBND tỉnh khen thưởng nóng các đơn vị hoàn thành giải ngân trên 95% nguồn vốn; đề xuất mức xử lý đối với đơn vị có tỷ lệ giải ngân thấp; các cơ quan, đơn vị liên quan phải làm việc không có ngày thứ bảy, chủ nhật và nghỉ lễ để hoàn thành mục tiêu. Đặc biệt, từ nay đến cuối năm, lãnh đạo các đơn vị phải tập trung thực hiện giải ngân vốn đầu tư công…

Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi cho biết, chính quyền Thành phố sẽ quyết liệt thực hiện các giải pháp trong 2 tháng còn lại của năm 2023, nếu không giải ngân trên 95% thì cũng không được thấp hơn 80%./.