Việc phối hợp của các ngành chức năng còn chưa được coi trọng gây khó khăn cho công tác THADS.Ảnh: TK
Thi hành án được xem là khâu kết thúc trong hoạt động tư pháp nên có ý nghĩa hết sức quan trọng. Đối với thi hành án hình sự, sau khi bản án tuyên đã có hiệu lực, buộc các bị cáo thi hành bản án chấp hành thời hạn tù tại các trại giam, hoặc cải tạo không giam giữ. Nhưng đối với THADS, vì liên quan đến vấn đề tài sản, kê biên; bán đấu giá tài sản… nên các cơ quan thực thi gặp vô vàn khó khăn.
Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do nội dung bản án còn thiếu tính khả thi. Các bản án được tuyên, nhưng không thể thi hành còn tạo sự chây ì trong nếp nghĩ của người dân dẫn đến việc coi thường pháp luật.
Theo Tổng cục THADS, hai lĩnh vực THADS được xem là khó khăn nhất hiện nay liên quan đến tín dụng ngân hàng và thi hành án đối với phần trách nhiệm dân sự của đối tượng đang chấp hành án tại các trại giam, trại tạm giam. Các đối tượng phạm tội hình sự thường không có tài sản để bồi thường thiệt hại về mặt dân sự, hoặc khi chấp hành án tù xong, họ rời khỏi địa phương nên khó tổ chức THADS.
Thống kê của Tổng cục THADS cho thấy, phần lớn các vụ việc liên quan đến tín dụng ngân hàng đều phải tổ chức bán đấu giá, trong khi đó, kết quả bán đấu giá tài sản thi hành án còn rất hạn chế. Năm 2016 có đến 11.080 vụ việc đã kê biên và có giá trị lên tới 32 nghìn tỷ đồng nhưng vẫn chưa bán được; 260 vụ việc đấu giá thành công nhưng chưa thể bàn giao do vướng mắc thủ tục. Đối với các tài sản THADS đã được bán đấu giá, giá trị thường thấp hơn so với tài sản thông thường.
Nguyên nhân được xác định là do có những vướng mắc nhất định trong công tác bán đấu giá tài sản THADS. Cụ thể, loại tài sản này thường khó bán, phải tổ chức bán đấu giá lại nhiều lần; tình trạng khiếu kiện kéo dài của công dân liên quan đến việc xử lý tài sản, định giá tài sản. Việc niêm yết, thông báo tài sản chưa bảo đảm tính minh bạch, khách quan, thủ tục rắc rối… dẫn đến tâm lý e ngại của khách hàng khi mua tài sản THADS. Để giải quyết vướng mắc này, nhiều ý kiến cho rằng, bên cạnh việc phải xây dựng quy trình, thủ tục cho hoạt động bán đấu giá tài sản THADS, các cơ quan chức năng cần giải quyết vướng mắc ở các văn bản pháp lý có liên quan, trong đó đặc biệt quan tâm đến việc thu giữ, bàn giao tài sản cho người trúng đấu giá.
Cần ràng buộc chặt chẽ các bênliên quan
Tại buổi tọa đàm “Giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong việc áp dụng Luật THADS và các văn bản hướng dẫn thi hành” do Tổng cục THADS tổ chức mới đây, đại diện nhiều cơ quan thi hành án địa phương, các chuyên gia pháp luật đã nêu lên hàng loạt khó khăn dẫn đến hạn chế trong kết quả thi hành án, đặc biệt là mối quan hệ phối hợp giữa các cơ quan liên quan.
Trong quá trình thi hành nhiệm vụ, cơ quan THADS luôn gặp phải sự chống đối từ phía đương sự. Chính vì thế, sự phối hợp của các ngành chức năng trong thi hành án, nhất là đối với vụ việc phức tạp, kéo dài là điều kiện quan trọng dẫn đến hiệu quả của công tác này. Thế nhưng, việc phối hợp giữa các cơ quan chưa được coi trọng và thực thi đầy đủ cũng là nguyên nhân khiến công tác THADS gặp nhiều khó khăn, bị động.
Theo Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục THADS Nguyễn Văn Sơn, bên cạnh những kết quả đã đạt được, sau hơn một năm thực hiện Luật THADS sửa đổi, bổ sung, một số nội dung của Luật được phản ánh là chưa phù hợp với thực tế, thiếu thống nhất với các lĩnh vực pháp luật có liên quan, trong đó có việc quy định trách nhiệm phối hợp của các cơ quan trong THADS. Cũng theo ông Sơn, do THADS là một hoạt động đặc thù, có liên quan đến nhiều quy định của pháp luật như về dân sự, công chứng, xử lý tài sản… nên sự phối hợp trong quá trình thi hành án đóng vai trò rất quan trọng đến kết quả giải quyết.
Trong khi đó, theo GS. Lê Hồng Hạnh - nguyên Viện trưởng Viện khoa học pháp lý - những hạn chế trong kết quả THADS vừa qua còn phải kể đến nguyên nhân chủ quan như năng lực của đội ngũ chấp hành viên còn chưa đảm bảo, tình trạng mỗi đơn vị thi hành án thực hiện một kiểu, đó là chưa kể những tiêu cực từ chính cơ quan THADS như báo chí từng nêu vừa qua… “Năng lực, đạo đức của chấp hành viên thi hành án cũng ảnh hưởng đến tinh thần phối hợp của các cơ quan, cá nhân liên quan trong giải quyết vụ việc” - GS. Hạnh nhấn mạnh.
NGUYỄN LỘC
