Theo các chuyên gia, việc nhận BHXH một lần được coi là “lợi trước mắt, hại lâu dài”. Bởi ngay khi hưởng BHXH một lần, toàn bộ thời gian đã đóng BHXH trước đó của NLĐ không được bảo lưu, đồng thời các quyền lợi của NLĐ sẽ bị hạn chế hơn rất nhiều so với tham gia BHXH cho đến khi đủ điều kiện để hưởng lương hưu.
Đơn cử, hiện với mức 22% tiền lương tháng đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất thì một năm tổng mức đóng là 2,64 tháng lương. Trong khi mức hưởng BHXH một lần cho mỗi năm đóng BHXH chỉ bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014 và bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.
Như vậy, nếu lĩnh BHXH một lần, người lao động sẽ bị thiệt khoảng 1,14 tháng lương đối với mỗi năm đóng BHXH trước năm 2014 và khoảng 0,64 tháng lương đối với mỗi năm đóng BHXH sau năm 2014.
Trong khi đó, chính sách hưu trí là cốt lõi của chính sách BHXH, đảm bảo an sinh xã hội lâu dài cho người lao động khi hết tuổi lao động. Lương hưu có ý nghĩa vô cùng quan trọng và là chỗ dựa vững chắc trong cuộc sống của người lao động khi về già. Chính vì vậy, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm xây dựng chính sách để mang lại những quyền lợi tối ưu cho người lao động.
Có lương hưu, khi về già, người lao động được hưởng tiền lương hưu hàng tháng. Mức lương hưu không phải là một mức cố định tại thời điểm nghỉ hưu mà định kỳ được điều chỉnh tăng để đảm bảo giá trị. Trong 2 năm qua, dù tình hình kinh tế khó khăn nhưng lương hưu đã được điều chỉnh với mức chung là 7,4% từ ngày 01/01/2022. Điều này cho thấy, chính sách của Nhà nước rất quan tâm đến thu nhập của người hưởng lương hưu.
Người hưởng lương hưu còn được cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí từ khi hưởng lương hưu đến khi chết, được hưởng các quyền lợi khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe trọn đời do Quỹ BHYT chi trả với quyền lợi hưởng cao (mức hưởng BHYT của người nghỉ hưu là 95%, trong khi mức hưởng BHYT của người mua BHYT hộ gia đình là 80%). Người già phải đối mặt với nhiều nguy cơ ốm đau, bệnh tật nên việc được chia sẻ phần lớn nguồn kinh phí khám, chữa bệnh từ Quỹ BHYT sẽ giảm bớt áp lực kinh tế cho gia đình họ.
Ngoài ra, trong thời gian hưởng lương hưu, nếu không may người hưởng lương hưu qua đời thì thân nhân sẽ được hưởng chế độ tử tuất, bao gồm: trợ cấp mai táng phí bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà người hưởng lương hưu qua đời; trợ cấp tuất hàng tháng (mức trợ cấp bằng 50% hoặc 70% mức lương cơ sở); hoặc trợ cấp tuất một lần.
“Lương hưu là chỗ dựa vững chắc cho người hết tuổi lao động. Điều đó được minh chứng rõ nét trong những giai đoạn khó khăn của cuộc sống, đặc biệt là trong hai năm qua khi mà nền kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch bệnh Covid-19, người dân phải đối mặt với những rủi ro trong cuộc sống khi không có thu nhập, bị ốm đau bệnh tật, sức khỏe giảm sút thì khoản tiền lương hưu hàng tháng và quyền lợi về BHYT thực sự là cứu cánh cho họ” - ông Đỗ Ngọc Thọ - Trưởng Ban Thực hiện chính sách BHXH (BHXH Việt Nam) nhấn mạnh.
Ông Thọ cho biết thêm, thực tế quá trình tổ chức thực hiện chính sách BHXH cho thấy, có nhiều người đã hưởng chế độ BHXH một lần, đến khi về già lại có mong muốn nộp lại khoản tiền trợ cấp BHXH một lần đã nhận và tiếp tục tham gia BHXH cho số năm còn thiếu để hưởng lương hưu nhưng không còn cơ hội nữa, cơ quan BHXH không thể giải quyết được vì pháp luật hiện hành không có quy định.
Như vậy, có thể thấy rõ việc người lao động được hưởng lương hưu sẽ có nhiều quyền lợi ưu việt hơn chọn nhận BHXH một lần. Vì vậy, trước khi quyết định hưởng BHXH một lần, người lao động cần cân nhắc đến các quyền lợi được hưởng chế độ hưu trí khi hết tuổi lao động.
Đặc biệt, thời gian tới, dự kiến Luật BHXH sẽ được sửa đổi theo hướng giảm thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu ở mức tối thiểu từ 20 năm như hiện nay, xuống còn 15 năm, thậm chí là 10 năm. Đồng thời, xây dựng hệ thống BHXH đa tầng nhằm tạo điều kiện tối ưu cho người lao động dễ dàng tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi của chế độ hưu trí lâu dài, góp phần bảo đảm an sinh xã hội bền vững.
BHXH Việt Nam khuyến cáo, với những khó khăn trước mắt, người lao động hoàn toàn có thể bảo lưu thời gian đóng BHXH. Khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc BHXH tự nguyện để được cộng nối thời gian tham gia BHXH trước đó để hưởng chế độ hưu trí./.
