Hóa giải thách thức khi áp dụng thuế Tối thiểu toàn cầu

Mang lại nhiều cơ hội mới

Thảo luận về Dự thảo Nghị quyết về việc áp dụng thuế Thu nhập doanh nghiệp (TNDN) bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu, các ĐBQH nhấn mạnh, nếu Việt Nam không áp dụng thì vẫn phải chấp nhận việc các quốc gia khác áp dụng thuế Tối thiểu toàn cầu và có quyền thu thuế bổ sung đối với doanh nghiệp Việt Nam...

Để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, đại biểu Điểu Huỳnh Sang (Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước) cho rằng, Việt Nam cần khẳng định áp dụng thuế Tối thiểu toàn cầu theo hướng dẫn của Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế thế giới (OECD) về quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu. Việc áp dụng các quy định của thuế Tối thiểu toàn cầu mang lại cho Việt Nam những cơ hội mới như: Tăng nguồn thu ngân sách nhà nước từ phần thu thuế bổ sung, tăng cường hội nhập quốc tế cũng như giảm thiểu hiện tượng trốn thuế, tránh thuế, chuyển giá và chuyển lợi nhuận.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn ĐBQH TP. Hồ Chí Minh) cũng chỉ rõ, lợi ích đầu tiên khi áp dụng thuế Tối thiểu toàn cầu là đảm bảo được quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam; đồng thời, chúng ta sẽ thu được một khoản thuế bổ sung từ thuế Tối thiểu toàn cầu.

Mặt khác, việc áp dụng chính sách sẽ đảm bảo được sự công bằng, bình đẳng giữa các doanh nghiệp trong nước với doanh nghiệp, nhà đầu tư nước ngoài; thể hiện sự tiến bộ và minh bạch trong hệ thống quản lý thuế, môi trường đầu tư kinh doanh tiệm cận với xu thế chung của thế giới, trong khi vẫn giữ nguyên được các chính sách ưu đãi đối với các doanh nghiệp không thuộc đối tượng áp dụng thuế Tối thiểu toàn cầu.          

Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất sẽ báo cáo Quốc hội nội dung về ưu đãi đầu tư trong kỳ họp này và sẽ thể hiện vào nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 6. Các nội dung cụ thể sẽ giao Chính phủ xây dựng một nghị định với các chính sách ưu đãi phù hợp với các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài về các lĩnh vực.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Quang Huân (Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương) cho hay, trong bối cảnh chưa sửa được Luật thuế TNDN thì việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội về việc áp dụng thuế TNDN bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu này là hết sức cần thiết. "Việc thực hiện Nghị quyết sớm chúng ta sẽ thu được tới 14.600 tỷ đồng tiền thuế bổ sung của 22 tập đoàn và tránh cạnh tranh không công bằng, ưu đãi quá mức cho các doanh nghiệp cơ sở của các tập đoàn đa quốc gia; đồng thời cũng là một hình thức giúp cho các nước OECD giữ chân được các nhà sản xuất và tạo công ăn việc làm cho chính nước của họ. Qua đó, Việt Nam cũng thực hiện các nghĩa vụ quốc tế"- đại biểu nhấn mạnh.

Giảm thiểu những tác động bất lợi

Đồng tình về sự cần thiết ban hành Nghị quyết song đại biểu Vũ Tiến Lộc (Đoàn ĐBQH TP. Hà Nội) phân tích, dự kiến việc ban hành Nghị quyết này sẽ có tác động rất lớn làm giảm sức hấp dẫn của môi trường đầu tư kinh doanh ở nước ta; đặc biệt là với các nhà đầu tư chiến lược trong bối cảnh cạnh tranh rất gay gắt trong thu hút đầu tư nước ngoài hiện nay.

Để giảm thiểu những tác động bất lợi, đại biểu cho rằng, cùng với việc ban hành Nghị quyết về thuế TNDN bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu, Quốc hội cần ban hành thêm nghị quyết về các chính sách ưu đãi, hỗ trợ để đảm bảo duy trì môi trường đầu tư hấp dẫn, đáp ứng cùng một lúc cả hai mục tiêu là thúc đẩy dòng vốn đầu tư chất lượng cao vào nền kinh tế nước ta, đồng thời không vi phạm các cam kết quốc tế, không đi ngược với xu thế hội nhập. “Việc ban hành các chính sách khuyến khích và hỗ trợ đầu tư mới không phải là một biện pháp để bù đắp thiệt hại cho các nhà đầu tư, do họ phải nộp thuế bổ sung, vì điều này là vi phạm các nguyên tắc của OECD. Chính sách hỗ trợ đầu tư cần bảo đảm nguyên tắc công bằng hướng tới tất cả các doanh nghiệp, đạt được các tiêu chí cụ thể mà chính sách của chúng ta hướng tới, không phân biệt đó là doanh nghiệp thuộc đối tượng phải chịu thuế bổ sung hay không” - đại biểu Vũ Tiến Lộc đề xuất.

Đại biểu Đinh Thị Phương Lan (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ngãi) cũng cho rằng, đây là nội dung có tác động rất lớn đến môi trường đầu tư; vì vậy, đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát, đánh giá kỹ lưỡng các quy định trong Dự thảo Nghị quyết. Theo đại biểu, Chính phủ cần tiếp tục đánh giá thận trọng, nghiên cứu thực tiễn áp dụng thuế Tối thiểu toàn cầu tại các quốc gia có sự tương đồng về quy mô, cơ cấu kinh tế. Đồng thời, cần đánh giá đầy đủ, chi tiết tác động của các quy định hướng dẫn thực hiện thuế Tối thiểu toàn cầu. Việc xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật để thực hiện theo quy định của OECD cần chi tiết, cụ thể, đảm bảo chủ quyền lập pháp và xác định rõ phạm vi điều chỉnh của Dự thảo Nghị quyết…

Bình luận thêm về vấn đề này, đại biểu Phan Đức Hiếu - Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội - nhấn mạnh rằng, cả trong trước mắt và dài hạn, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh là giải pháp tốt nhất, hiệu quả nhất để Việt Nam ứng phó với tác động tiêu cực và tận dụng cơ hội của chính sách thuế Tối thiểu toàn cầu. Muốn thu hút đầu tư, Việt Nam phải có môi trường kinh doanh cạnh tranh vượt trội so với các quốc gia khác. Vì vậy, ông Hiếu đề nghị cần thực thi quyết liệt, hiệu quả hơn các chương trình cải thiện môi trường kinh doanh; bãi bỏ, đơn giản hoá thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh, giúp giảm chi phí gánh nặng về thủ tục hành chính, tuân thủ pháp luật minh bạch và ít rủi ro hơn; qua đó, tăng tính hấp dẫn của Việt Nam với các nhà đầu tư nước ngoài.

Ông Phan Đức Hiếu cũng cho rằng, cần thận trọng, bình tĩnh trong việc đưa ra các chính sách, cơ chế ưu đãi. Trước hết, cần rà soát toàn bộ hệ thống thuế, đồng thời tính đến chính sách thuế dài hạn hơn trong mục tiêu chung chống xói mòn cơ sở thuế và chống chuyển lợi nhuận. Trường hợp cần thiết, có thể cân nhắc ưu đãi dựa trên chi phí mà OECD đang khuyến nghị. “Phương án ưu đãi dựa trên chi phí có thể giúp Việt Nam đạt được mục tiêu kép, vừa hạn chế được tác động của chính sách thuế Tối thiểu toàn cầu, vừa giúp thu hút đầu tư có chọn lọc” - ông Hiếu phân tích./.