AI mang lại nhiều lợi ích lớn
Một số SAI có nhiệm vụ thực hiện kiểm toán trước các hợp đồng mua sắm; tập trung vào các hợp đồng có rủi ro, giá trị cao, đảm bảo các vấn đề tiềm ẩn được xác định sớm mà không cần quá nhiều nguồn lực. Tuy nhiên, các SAI đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Do đó, INTOSAI khuyến nghị SAI cần có cách tiếp cận chiến lược, hợp tác, cẩn trọng nhằm đạt hiệu quả cao nhất.
AI được coi là một công cụ chuyển đổi trong đánh giá hợp đồng, giúp thay đổi cách thức xử lý các cuộc đánh giá của các tổ chức, doanh nghiệp. Ví dụ, các công ty luật sử dụng AI để phân tích hợp đồng và đánh dấu sự không nhất quán hoặc rủi ro pháp lý thông qua công cụ Xử lý ngôn ngữ tự nhiên; một số cơ quan công áp dụng AI quét dữ liệu mua sắm trong quá khứ để tìm ra gian lận.
AI cho phép SAI xử lý khối lượng lớn dữ liệu nhanh hơn, chính xác hơn so với các kiểm toán viên. Trong quá trình lấy mẫu đến kiểm toán dữ liệu toàn diện, AI khắc phục nhiều hạn chế, bằng cách xem xét tất cả các hợp đồng với mọi giá trị, đảm bảo phạm vi tuân thủ đầy đủ trong toàn bộ quy trình mua sắm.
Khả năng tự động xác định rủi ro của AI giúp cải thiện hiệu quả chung của cuộc kiểm toán, tăng cường phát hiện bất thường, cho phép kiểm toán viên tập trung vào các hợp đồng có rủi ro cao hơn, cần xem xét kỹ hơn.
Ngoài ra, AI đóng vai trò quan trọng trong việc xác định các dấu hiệu cảnh báo sớm, có thể chỉ ra gian lận tiềm ẩn trong các hợp đồng mua sắm. Bằng cách sử dụng thuật toán học máy, AI có thể phát hiện ra các bất thường. Thay vì phát hiện gian lận sau khi xảy ra, quy trình kiểm toán trước tập trung vào việc xác định các dấu hiệu cảnh báo chủ động, cho phép kiểm toán viên giải quyết sớm rủi ro tiềm ẩn.
Một trong những khía cạnh mang tính chuyển đổi nhất của AI là khả năng giám sát theo thời gian thực. Các công cụ AI có thể liên tục rà soát hợp đồng mới, đánh dấu các vấn đề phát sinh. Cách tiếp cận chủ động này tăng cường quản lý rủi ro, cho phép kiểm toán viên giải quyết các vấn đề tiềm ẩn sớm hơn trong chu kỳ mua sắm thay vì chờ kiểm toán sau hợp đồng.
Ứng dụng AI trong kiểm toán trước hợp đồng có thể cung cấp thông tin quan trọng giúp SAI lập kế hoạch kiểm toán tốt hơn. Bằng cách phân tích dữ liệu hợp đồng, kiểm toán viên có thể xác định các rủi ro chính, điểm yếu trong kiểm soát; lựa chọn đối tượng cho kế hoạch kiểm toán hằng năm; xác định lĩnh vực trọng tâm cho các nhiệm vụ cụ thể, nâng cao hiệu quả quy trình kiểm toán...
Ứng dụng AI để cải thiện kiểm toán
Để ứng dụng AI hiệu quả trong quy trình kiểm toán trước hợp đồng, INTOSAI khuyến nghị SAI cần cân nhắc kỹ lưỡng các bước cần thiết. Bước đầu tiên và quan trọng nhất trong các cuộc kiểm toán mua sắm công là số hóa hoàn toàn hợp đồng. Chuyển đổi từ hợp đồng giấy sang định dạng kỹ thuật số cho phép kiểm toán viên truy cập dễ dàng hơn, quản lý dữ liệu tập trung và cải thiện tính minh bạch.
Sau khi hợp đồng được số hóa và SAI thiết lập quyền truy cập trực tiếp, các công cụ AI có thể tự động trích xuất thông tin cần thiết. Khả năng này cho phép kiểm toán viên nhanh chóng xác định rủi ro tiềm ẩn, ưu tiên tập trung vào các lĩnh vực được hệ thống đánh dấu. Việc tự động trích xuất dữ liệu giúp loại bỏ các hành động thủ công, cho phép kiểm toán viên tập trung vào các lĩnh vực có rủi ro cao hơn.
Sau khi dữ liệu chính được trích xuất từ các hợp đồng mua sắm, bước tiếp theo là sử dụng thông tin này để phân tích toàn diện. Khả năng tạo số liệu thống kê chi tiết, xác định các mô hình và tạo tóm tắt của AI hỗ trợ kiểm toán viên trong nhiều hoạt động. Bằng cách kiểm tra các tập dữ liệu lớn, AI phát hiện ra các xu hướng và có thể tiết lộ rủi ro hoặc tình trạng kém hiệu quả tiềm ẩn trong quy trình mua sắm.
Trong quy trình mua sắm công, các cơ quan giám sát thường được giao nhiệm vụ kiểm toán trước hoặc phê duyệt các hợp đồng mua sắm công. Họ đảm bảo rằng các hợp đồng phù hợp với yêu cầu pháp lý, ngưỡng tài chính và thông số kỹ thuật đấu thầu trước khi được ký kết.
AI sử dụng các thuật toán học máy để xác định bất thường trong các hợp đồng. Những sai lệch được phát hiện có thể báo hiệu gian lận tiềm ẩn, quản lý kém hoặc không tuân thủ các yêu cầu đấu thầu. Bằng cách chỉ ra bất thường, AI đảm bảo kiểm toán viên có thể giải quyết những mối quan ngại kịp thời, từ đó tăng cường giám sát chung các hợp đồng mua sắm.
Sau khi phát hiện bất thường trong hợp đồng, AI có thể phân loại chúng dựa trên mức độ nghiêm trọng. Phân loại thông minh này cho phép hệ thống tự động thông báo cho cơ quan có thẩm quyền. Bằng cách phân công trách nhiệm dựa trên bản chất của bất thường, AI đảm bảo rằng các phát hiện được giải quyết hiệu quả.
Việc tích hợp AI vào hoạt động kiểm toán hợp đồng mua sắm mang đến cơ hội thay đổi cho các SAI. Bằng cách tận dụng AI, các SAI không chỉ giải quyết những thách thức lâu dài như hạn chế về nguồn lực, lấy mẫu kiểm toán và phát hiện rủi ro bị trì hoãn mà còn cải thiện quy trình kiểm toán toàn diện, giúp tăng cường trách nhiệm giải trình và tính minh bạch./.
(Theo INTOSAI)
.jpg "Các SAI tận dụng cơ hội để trao đổi kinh nghiệm và chia sẻ kiến thức tại Hội nghị INTOSAI WGBD")
.jpg "Những hình ảnh tiêu biểu, ý nghĩa tại Hội nghị INTOSAI WGBD lần thứ 8")
