Kiểm toán Nhà nước Anh: Dự án đường sắt cao tốc HS2 quá tham vọng, trì trệ và bội chi ngân sách lớn

Đây là bản báo cáo thứ 3 đối với Dự án HS2 do NAO phát hành hôm 28/6. Cụ thể, Tổng Kiểm toán Amyas Morse cho biết, mặc dù đạt được tiến độ tốt trong các hạng mục mua sắm chính, song mục tiêu khai thông Giai đoạn 1 của Dự án nối Thủ đô London tới West Midlands nước này trước năm 2026 là không thể đạt được; Bộ Giao thông vận tải Anh đã đặt ra khung thời gian không thực tế cho Công ty HS2 - đơn vị thuộc sở hữu nhà nước thi công tuyến đường sắt này. Ông Amyas Morse cũng nhận định: “HS2 là một dự án lớn, phức tạp và đầy tham vọng, hiện đang phải đối mặt với những áp lực về thời gian và chi phí”.

NAO cho biết, đánh giá chi tiêu chính phủ năm 2015 chỉ ra rằng, tổng chi phí cho Giai đoạn 1 của Dự án rơi vào khoảng 27,4 tỷ bảng, dự tính vượt ngân sách 204 triệu bảng, trong khi đó chi phí cho Giai đoạn 2 của Dự án nối West Midlands tới Manchester và Leeds dự kiến hoàn thành trước năm 2033 được dự báo vượt quá 7 tỷ bảng so với ngân sách được cấp. Bên cạnh đó, Công ty HS2 đã không hoàn thành đúng thời hạn quy định. Bộ Giao thông vận tải nước này đã yêu cầu Công ty HS2 đánh giá những tác động có thể có nếu đẩy lùi mục tiêu hoàn thành Giai đoạn 1 xuống một năm là năm 2027.

Phản hồi lại bản báo cáo, Giám đốc điều hành cấp cao của Công ty HS2 Simon Kirby cho biết: “Chúng tôi chấp nhận những đánh giá của NAO, đồng thời ghi nhận rằng chỉ trích về tiến độ của NAO giúp Dự án HS2 tiến gần với thực tế hơn”.

Bản báo cáo được công bố trong bối cảnh nền kinh tế Anh đang rơi vào suy thoái sau cuộc trưng cầu dân ý rời khỏi EU. Giới phân tích cho rằng, các dự án mới về cơ sở hạ tầng dễ gặp khó khăn xung quanh những bất ổn về quy định thương mại, đầu tư và tình hình chính trị trong thời gian tới giữa các đảng phái chính trị của nước này. Chậm trễ về tiến độ, áp lực về chi phí trong bối cảnh này khiến Dự án HS2 đang phải đối diện với một số lời kêu gọi Chính phủ Anh nên hủy bỏ Dự án.

Được biết, năm 2012, Chính phủ Anh đã thông qua khoản ngân sách chi cho hệ thống đường sắt cao tốc nối Thủ đô London với các thành phố ở miền Trung và miền Bắc nước này. Đường sắt cao tốc HS2 được kỳ vọng sẽ giúp rút ngắn thời gian các chặng, ví dụ như chặng đi giữa London tới thành phố lớn thứ hai của Anh, Birmingham chỉ còn khoảng 49 phút, giảm gần một nửa so với mốc 90 phút hiện nay. Theo đó, Chính phủ Anh dự tính Dự án hệ thống đường sắt cao tốc sẽ tạo ra các khoản lợi nhuận lên tới 47 tỷ bảng, tiền bán vé thu về được trong giai đoạn 60 năm tới là khoảng 34 tỷ bảng.

Trước đó, Dự án này cũng đã từng vấp phải nhiều chỉ trích xoay quanh vấn đề chi phí quá cao và ảnh hưởng trực tiếp tới những khu di tích lịch sử quan trọng nhất nước Anh. Ban cố vấn của Chính phủ Anh về các vấn đề liên quan tới không gian lịch sử đã đưa ra một bản báo cáo chỉ trích HS2 vì công ty này đã đánh giá không chính xác giá trị của các di sản. Chỉ tính riêng trên hạt Buckinghamshire đã có khoảng 7.000 di sản bị ảnh hưởng. Ngoài ra, Ban cố vấn còn thống kê các di sản lịch sử quốc gia hoặc di sản chưa được pháp luật công nhận sẽ bị phá hủy hay bị ảnh hưởng nặng nề ngay trong giai đoạn thi công đầu tiên.