Trong những con số kiến nghị được KTNN đưa ra, có nhiều khoản kiến nghị liên quan đến chi đầu tư xây dựng cơ bản để thực hiện các dự án.
05 dự án được giao vốn nhưng giải ngân 0%
Năm 2021, Bộ NN&PTNT phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành cho 39 dự án với giá trị quyết toán được duyệt hơn 5,29 tỷ đồng. Tổng chi NSNN gần 4,79 tỷ đồng, đạt 85,5% dự toán; thu phí, lệ phí đạt 254 triệu đồng, đạt 87% dự toán giao.
Khi Bộ NN&PTNT lập kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 còn 04 dự án chưa hoàn thiện thủ tục đầu tư nên chưa được Thủ tướng Chính phủ giao chi tiết kế hoạch vốn.
Năm 2021, Bộ NN&PTNT đã giao vốn cho 02 dự án khi chưa được giao vốn đầu tư công trung hạn, kiểm toán kiến nghị phải điều chỉnh giảm 40 tỷ đồng. Bộ cũng không giao vốn từ đầu năm cho 03 dự án hoàn thành trong năm 2021, qua kiểm toán xác định phải điều chỉnh bổ sung 43,4 tỷ đồng.
Bất cập nữa là có 12 dự án kéo dài vốn từ năm trước sang năm 2021 nhưng không thể giải ngân, phải hủy 20,57 tỷ đồng; ngoài ra, còn 08 dự án được kéo dài nhưng số thực hiện giải ngân thấp. Đáng lưu ý, có 05 dự án được giao kế hoạch vốn năm 2021 số tiền 78,2 tỷ đồng nhưng tỷ lệ giải ngân là 0% và 22 dự án có số giải ngân thấp.
Trong các dự án được kiểm toán, có một số dự án khi lập, thẩm định và phê duyệt dự án đã để diện tích phòng làm việc của lãnh đạo không phù hợp tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc tại các cơ quan nhà nước; các quyết định phê duyệt chưa dự kiến phân bổ nguồn vốn theo tiến độ của dự án.
Chi phí dự phòng khối lượng trong tổng mức đầu tư được xác định ở mức tối đa mà chưa phân tích, căn cứ vào mức độ phức tạp của công trình và điều kiện địa chất công trình; chưa chi tiết dự phòng khối lượng và dự phòng trượt giá theo Thông tư số 06/2016/TT-BXD của Bộ Xây dựng.
Chi phí dự phòng của 07 dự án với tổng giá trị 27,96 tỷ đồng được phê duyệt không đúng theo phương pháp xác định tổng mức đầu tư được hướng dẫn tại Thông tư số 06/20216/TT-BXD.
Dự toán không thống nhất với thiết kế dẫn đến mời thầu, hợp đồng và thi công không đúng với bản vẽ thiết kế; một số công việc tính thiếu, tính trùng, tính thừa khối lượng so với bản vẽ thiết kế. Đây cũng là những bất cập được KTNN chỉ ra khi kiểm toán tại Bộ NN&PTNT.
Tại Dự án “Nhà điều hành trường Đại học Lâm nghiệp”, dự toán được phê duyệt có chi phí dự phòng phát sinh khối lượng 8% - vượt quá mức quy định tối đa là 5% theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng.
Cần chấn chỉnh, khắc phục nhiều hạn chế, thiếu sót
Liên quan đến việc tổ chức lựa chọn nhà thầu, tại Dự án Chương trình cải cách giáo dục kỹ thuật và đào tạo nghề - Trung tâm Giáo dục kỹ thuật và đào tạo nghề xanh chất lượng cao, Bộ NN&PTNT và Chủ đầu tư ban hành các quyết định phê duyệt dự án; phê duyệt và điều chỉnh tổng mức đầu tư; phê duyệt và điều chỉnh kế hoạch lựa chọn nhà thầu; phê duyệt dự toán giá gói thầu tư vấn thực hiện dự án (Hợp phần vốn ODA) nhiều lần không thống nhất về căn cứ pháp lý và giá trị của gói thầu tư vấn.
Kế hoạch lựa chọn nhà thầu cho một số gói thầu thuộc Dự án nhà điều hành trường Đại học Lâm nghiệp được phê duyệt với nguồn vốn thực hiện gói thầu là NSNN - như vậy không đúng với quyết định phê duyệt Dự án là nguồn vốn tự cân đối.
Một số dự án thực hiện chậm so với tiến độ được duyệt, phải xin gia hạn và điều chỉnh; một số gói thầu thi công xây lắp cũng chậm tiến độ do phải điều chỉnh, bổ sung, phát sinh khối lượng, do giãn cách xã hội trong thời gian dịch Covid-19 bùng phát và do cả một số bất cập, hạn chế trong quá trình thực hiện dự án.
Không chỉ liên quan đến chi đầu tư xây dựng cơ bản, KTNN xác định, trong quản lý chi thường xuyên, số dư kinh phí còn lại của dự án đã kết thúc tính đến thời điểm kiểm toán là 2,95 tỷ đồng và lãi tiền gửi 101 triệu đồng nhưng Bộ NN&PTNT chưa phối hợp với Bộ Tài chính để xử lý kinh phí kết dư còn lại theo quy định.
Đến nay, Bộ NN&PTNT cũng chưa có kế hoạch sử dụng nguồn kinh phí kết dư này. Hằng năm, đơn vị sử dụng để chi phụ cấp kiêm nhiệm cho các cán bộ tham gia quản lý nhưng không lập dự toán và không hạch toán, phản ánh vào quyết toán NSNN là chưa phù hợp với nguyên tắc quản lý tài chính nhà nước đối với vốn viện trợ nước ngoài thuộc nguồn thu NSNN.
Với những phát hiện nêu trên, KTNN đã kiến nghị Bộ NN&PTNT chấn chỉnh, khắc phục hạn chế, thiếu sót trong thẩm định dự án đầu tư; trong ban hành quyết định phê duyệt dự án; phê duyệt và điều chỉnh tổng mức đầu tư; phê duyệt và điều chỉnh kế hoạch lựa chọn nhà thầu; phê duyệt dự toán giá gói thầu tư vấn thực hiện dự án.
Bộ cũng cần chỉ đạo các chủ đầu tư chấn chỉnh, khắc phục việc thiết kế còn bố trí diện tích phòng làm việc vượt quá tiêu chuẩn, định mức; đồng thời chấn chỉnh công tác quản lý chất lượng công trình, công tác quản lý tiến độ và việc bố trí nhân sự Giám đốc Ban quản lý dự án chưa đủ năng lực theo quy định.
Đối với những dự án còn có khó khăn, vướng mắc, như Dự án Xây dựng hệ thống trực canh, cảnh báo thiên tai, đa mục tiêu - Giai đoạn 1, Bộ NN&PTNT cần tiếp tục báo cáo Thủ tướng Chính phủ để có giải pháp kịp thời tháo gỡ nhằm sớm đưa dự án vào hoạt động thông suốt, đảm bảo hiệu quả đầu tư.
Cũng liên quan đến vấn đề quản lý, sử dụng vốn đầu tư, KTNN kiến nghị các chủ đầu tư kiểm điểm, rút kinh nghiệm khi để một số dự án kéo dài vốn nhưng không còn nhu cầu sử dụng, dự án không có số giải ngân hoặc giải ngân đạt thấp.
Việc chậm phê duyệt quyết toán đối với các dự án đầu tư xây dựng đã hoàn thành và chậm thực hiện lập báo cáo quyết toán theo quy định đối với một số dự án đã kết thúc nhiều năm cũng là bất cập lớn mà KTNN yêu cầu phải chấn chỉnh.
Bộ NN&PTNT cần chỉ đạo các đơn vị tham mưu và các chủ đầu tư dự án kiểm điểm, rút kinh nghiệm trong việc lập, thẩm định và phê duyệt chi phí dự phòng không đúng hướng dẫn…
