Dấu ấn một năm thi hành Luật
Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư (CIEM) Phan Đức Hiếu đánh giá, Luật DN 2014 đã giúp thay đổi tư duy quản lý nhà nước, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm; thay đổi tư duy từ quản lý sang phục vụ, tăng cường sự giám sát của xã hội đối với hoạt động của DN; nâng cao cơ chế phối hợp chia sẻ thông tin giữa các cơ quan quản lý nhà nước, đẩy mạnh việc công khai, minh bạch thông tin…
Với việc giải phóng quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề pháp luật không cấm, Luật DN 2014 đã thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp, tạo ra làn sóng DN mới gia nhập thị trường. Theo Cục Quản lý đăng ký kinh doanh (Bộ KH&ĐT), kể từ khi Luật DN 2014 có hiệu lực vào ngày 01/7/2015 đến đúng tròn một năm (01/7/2016), cả nước có 105.975 DN đăng ký mới (tăng 27,8% so với cùng kỳ năm trước) với vốn đăng ký đạt 767.970 tỷ đồng (tăng 42,4%). Đồng thời, có 23.950 lượt DN tăng vốn điều lệ (tăng 22,5%).
Luật DN 2014 xuất hiện một số điểm mâu thuẫn với các luật có liên quan cần phải được sửa đổi, bổ sung Ảnh: TK
Mục tiêu đơn giản hóa hồ sơ, trình tự, thủ tục cũng đã ghi nhận những kết quả tích cực; tỷ lệ trả hồ sơ đúng hẹn và tỷ lệ hồ sơ được chấp thuận ngay lần đầu cùng tăng cao, góp phần giảm tối đa chi phí gia nhập thị trường. Cụ thể, 85,73% tổng số hồ sơ trên cả nước được chấp thuận ngay lần đầu tiên và 89% tổng số hồ sơ được trả kết quả đúng hạn. Tỷ lệ hồ sơ trả kết quả đúng hạn tại các địa phương rất cao, đơn cử tại Bắc Kạn đạt 100%, Sơn La đạt 98,97%, Đà Nẵng đạt 92,97%...
Ông Bùi Anh Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Quản lý đăng ký kinh doanh (Bộ KH&ĐT) cho biết, phương thức hỗ trợ đăng ký kinh doanh cũng được đa dạng hóa qua việc nâng cao tỷ lệ đăng ký DN qua mạng điện tử trên cả nước, tạo sự chủ động cho DN. Kết quả, một số địa phương đã đạt tỷ lệ DN đăng ký qua mạng cao, như Hà Nội đạt tỷ lệ 40% và phấn đấu đạt mục tiêu 100% vào cuối năm 2016… Đáng chú ý, tại nhiều địa phương còn phát triển các mô hình đăng ký kinh doanh thuận tiện hơn, như mô hình đăng ký DN tại nhà của TP. HCM; mô hình cơ quan đăng ký kinh doanh “vui vẻ” tại Hà Tĩnh; mô hình hỗ trợ đăng ký DN tại chỗ của Hà Nội… giúp giảm đáng kể thời gian xử lý hồ sơ.
Tính chung trên cả nước, thời gian trung bình xử lý hồ sơ thành lập mới DN là 2,9 ngày và thời gian trung bình xử lý hồ sơ DN đăng ký thay đổi là 2,05 ngày. Cùng với đó, Hệ thống thông tin đăng ký DN quốc gia và Hệ thống thông tin thuế đã được tự động hóa hoàn toàn, giúp giảm thời gian cấp mã số DN trung bình từ 30 giờ xuống còn 30 phút.
Sửa đổi những điểm còn bất hợp lý
Những dấu ấn đạt được sau một năm thi hành Luật DN 2014 có sự tác động bởi công tác xây dựng và ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành Luật đã được triển khai nhanh chóng. Cụ thể, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 59/NQ-CP ngày 7/8/2015 về việc triển khai thi hành Luật DN và Luật Đầu tư; Bộ KH&ĐT đã ban hành Công văn số 4211/BKHĐT-ĐKKD ngày 26/6/2015 về việc hướng dẫn áp dụng quy định về đăng ký DN; Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 127/2015/TT-BTC ngày 21/8/2015 hướng dẫn việc cấp mã số DN thành lập mới; Bộ KH&ĐT và Bộ Tài chính đã có Thông tư liên tịch hướng dẫn việc trao đổi thông tin về DN…
Tuy nhiên, sau khi đi vào thực tiễn, Luật DN 2014 cũng đã sớm bộc lộ những điểm còn hạn chế, bất cập. Ông Phan Đức Hiếu cho rằng, Luật cần tập trung làm rõ một số quy định chưa rõ ràng, chưa hợp lý như: tiêu chuẩn, điều kiện của kiểm soát viên DNNN và công ty cổ phần có trên 50% sở hữu nhà nước cần đạt trình độ chuyên môn kế toán viên, kiểm toán viên; quy định rõ hơn quyền của cổ đông trong việc tiếp cận thông tin về cổ đông trong công ty; sửa đổi quy định về ủy quyền dự họp đại hội đồng cổ đông... Hoặc đối với các hộ kinh doanh cá thể, Luật DN 2014 yêu cầu hộ kinh doanh sử dụng thường xuyên từ 10 lao động trở lên phải đăng ký thành lập DN hoạt động theo quy định của Luật này, tuy nhiên, hiện nay đang có 2 quan điểm khác nhau: một là giữ nguyên nhằm khuyến khích hộ kinh doanh thành lập DN; hai là đề nghị bãi bỏ vì quy định này hạn chế quyền tự do lựa chọn hình thức kinh doanh…
Đồng thời, đại diện của Bộ KH&ĐT cũng chỉ ra một số điểm mâu thuẫn của Luật DN 2014 với các luật có liên quan cần phải sửa sao cho hợp lý. Ví dụ, về đăng ký DN, cần thống nhất thủ tục đăng ký DN theo Luật DN, không phân biệt loại hoạt động kinh doanh, nhà đầu tư. Đối với quy định về người đại diện theo pháp luật, cần quy định rõ việc DN chịu trách nhiệm trước bên thứ ba trong trường hợp DN có nhiều hơn 1 người đại diện hợp pháp và lạm quyền khi thiết lập giao dịch…
Được biết, trong Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật liên quan đến đầu tư, kinh doanh chuẩn bị được Chính phủ trình Quốc hội sẽ có những quy định gỡ bỏ nhiều vướng mắc đối với DN. Các đại biểu tham dự Hội nghị kỳ vọng khi Luật này được ban hành sẽ tiếp tục tạo đà cho DN vươn lên.
QUỲNH ANH
