Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước 1954-1975, cách mạng Việt Nam tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng: Cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III, năm 1960, xác định: “Cách mạng Việt Nam trong giai đoạn hiện tại có hai nhiệm vụ chiến lược: Một là, tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc. Hai là, giải phóng miền Nam khỏi ách thống trị của đế quốc Mỹ và bọn tay sai, thực hiện thống nhất nước nhà, hoàn thành độc lập và dân chủ trong cả nước” và chỉ rõ: “Hai nhiệm vụ chiến lược ấy có quan hệ mật thiết với nhau và có tác dụng thúc đẩy lẫn nhau”.
Nghị quyết của Đảng đề cập đến nhiều vấn đề quan trọng về cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, như: Đưa miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội sau khi đã hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân là nhiệm vụ mang tính tất yếu. Việc đưa miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội, làm cho miền Bắc được ngày càng vững mạnh về mọi mặt thì sẽ càng có lợi cho cách mạng giải phóng miền Nam, cũng như sự phát triển của cách mạng cả nước.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn dành cho nhân dân miền Nam tình cảm rất đặc biệt. Người nói: “Miền Nam luôn ở trong trái tim tôi” và: “Trái tim của tôi và 17 triệu đồng bào miền Bắc luôn đập một nhịp với trái tim của đồng bào miền Nam”. Người thấu hiểu sự thống nhất của đất nước, mối quan hệ ruột thịt giữa hai miền Nam - Bắc: “Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một. Là đồng bào ruột thịt, nhân dân miền Bắc nhất định hết lòng hết sức ủng hộ cuộc đấu tranh yêu nước, chống Mỹ của đồng bào miền Nam, cũng như nhân dân miền Nam hết lòng hết sức đấu tranh để góp phần bảo vệ miền Bắc của Tổ quốc mình”.
Vì vậy, Hồ Chí Minh thường xuyên kêu gọi nhân dân miền Bắc: “Chúng ta ra sức xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, đồng thời từng giờ từng ngày chúng ta phải nhớ đến đồng bào ta ở miền Nam đang đau khổ dưới chế độ phát xít dã man của Mỹ - Diệm và đang đấu tranh vô cùng anh dũng”. Người nhắc nhở: “Toàn thể đồng bào miền Bắc phải luôn luôn nhớ rằng, trong lúc chúng ta đang sinh hoạt và xây dựng trong hòa bình, thì đồng bào miền Nam ta đang hy sinh, anh dũng chiến đấu chống đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai. Vì vậy, mỗi người chúng ta phải làm việc bằng hai để đền đáp lại cho đồng bào miền Nam ruột thịt”.
Người phân tích rất cụ thể: “Mỗi một tấn than, mỗi một cái máy, mỗi một tạ lương thực… mà chúng ta tăng gia thêm và tiết kiệm được đều giúp vào tốc độ xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, đều là ủng hộ cuộc đấu tranh anh dũng của đồng bào miền Nam, đều là góp phần thực hiện hòa bình thống nhất nước nhà”.
Thực hiện tư tưởng, đường lối, chủ trương của Hồ Chí Minh và Đảng ta, cả miền Bắc sôi động trong phong trào thi đua sản xuất giỏi, chiến đấu giỏi, tất cả vì miền Nam ruột thịt. Tinh thần, ý chí quyết tâm, tình cảm thiêng liêng với miền Nam ruột thịt được biến thành những lời nói, việc làm thiết thực, sâu rộng với tinh thần “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước/ Mà lòng phơi phới dậy tương lai”. Xuất hiện và sáng đẹp ở mọi lúc, mọi nơi, trong mọi hoàn cảnh những hình ảnh sinh động, đáng khâm phục của những quê hương “Hai giỏi”, “Chiếc gậy Trường Sơn”… “thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”… Ở đâu cũng gặp những “Thanh niên ba sẵn sàng”, “Phụ nữ ba đảm đang”, những “Chị Hai năm tấn”, những anh hùng Nguyễn Viết Xuân “Nhằm thẳng quân thù mà bắn!”... Thực tế đã khẳng định rõ ràng sự chi viện có hiệu quả to lớn về mọi mặt của miền Bắc xã hội chủ nghĩa với miền Nam anh dũng kiên cường. Hàng vạn thanh niên miền Bắc lên đường ra trận giết giặc, một khối lượng lớn lương thực, thực phẩm, thuốc men, vũ khí trang bị… được chi viện kịp thời cho chiến trường miền Nam, trong đó lúc cao nhất khối lượng vật chất chi viện đã đạt gần 120% kế hoạch đề ra.
Chúng ta cần hiểu rõ thêm thực tế này: Trong những năm tháng chống Mỹ cứu nước ác liệt, miền Bắc phải chịu sự tàn phá khốc liệt của bom đạn địch. Đế quốc Mỹ huy động nhiều máy bay, tàu chiến, trong đó có cả máy bay chiến lược B52 tiến hành hai cuộc chiến tranh phá hoại, bắn phá dữ dội miền Bắc Việt Nam hòng ngăn chặn miền Bắc chi viện, tiếp tế cho miền Nam. Nhưng chúng đã thất bại, quân và dân miền Bắc đã anh dũng chiến đấu, bắn rơi, bắn cháy nhiều máy bay, tàu chiến địch (cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ nhất từ 1964-1968, miền Bắc đã bắn rơi 3.243 máy bay, bắn chìm, bắn cháy 143 tàu chiến của Mỹ; trong cuộc chiến tranh phá hoại lần thứ hai của Mỹ (từ tháng 4 đến tháng 12/1972), miền Bắc đã bắn rơi 735 máy bay, trong đó có 61 máy bay B52, bắn cháy, bắn chìm 125 tàu chiến Mỹ). Và đặc biệt, miền Bắc đồng thời vẫn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chi viện sức người, sức của cho tiền tuyến lớn miền Nam, góp sức cùng miền Nam anh dũng kiên cường lập nên những chiến công hiển hách.
Thật đáng khâm phục, xúc động, tự hào về tinh thần và hành động cách mạng cao đẹp mà nhân dân miền Bắc cũng như miền Nam đã thực hiện dưới sự lãnh đạo kiên định, tài tình của Đảng, sự chiến đấu kiên cường, hy sinh anh dũng của quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, sự chi viện, giúp đỡ của các nước xã hội chủ nghĩa và nhân dân tiến bộ, yêu chuộng hòa bình trên thế giới đã giúp cho dân tộc Việt Nam chiến thắng đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai, cả nước thống nhất cùng đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Chúng ta đã thực hiện trọn vẹn lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại: “Vì độc lập, vì tự do/ Đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào/ Tiến lên! chiến sĩ, đồng bào/ Bắc - Nam xum họp Xuân nào vui hơn”.
Những truyền thống, thành tựu, bài học kinh nghiệm trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, trong đó có vai trò quan trọng của miền Bắc xã hội chủ nghĩa đã và đang được toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta vận dụng, phát huy nhằm thực hiện thành công sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa giàu mạnh và hùng cường./.