 |
| Quang cảnh Hội thảo- Ảnh: N. Hồng |
Con số này chỉ chiếm khoảng 0,6% tổng số lao động của khu vực phi chính thức và chiếm khoảng 0,4% tổng lực lượng lao động, một kết quả còn quá hạn chế. Bên cạnh đó, trong số những người tham gia BHXH tự nguyện, có đến 60% đã tham gia BHXH bắt buộc trước đó nên đóng tiếp để đủ thời gian hưởng chế độ hưu trí. Điều này đồng nghĩa với khoảng 99% lao động ở khu vực phi chính thức vẫn nằm ngoàihệ thống an sinh xã hội. Vì vậy, để đạt mục tiêu của các Nghị quyết trên là rất khó khăn.
Thảo luận vấn đề này, các đại biểu tham dự Hội thảo cho rằng, nguyên nhân chủ yếu của tình trạng trên ở góc độ chính sách, pháp luật là do Luật BHXH chưa bao phủ hết đối tượng có khả năng tham gia BHXH bắt buộc. Trong thời gian dài, chưa có chính sách hỗ trợ người dân tham gia BHXH tự nguyện. Các quy định về điều kiện được hưởng lương hưu khá khắt khe, nhất là quy định về việc phải tham gia đủ 20 năm mới được hưởng lương hưu. Chính sách BHXH tự nguyện cũng chưa thật sự hấp dẫn khi chỉ có 2 chế độ là hưu trí và tử tuất; thiếu sự kết nối và hỗ trợ lẫn nhau giữa các chế độ BHXH.
Đặc biệt, ở góc độ thực thi chính sách còn bộc lộ nhiều hạn chế. Cụ thể là, chưa có hình thức giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH phù hợp cho các địa phương. Cùng với đó là tính tuân thủ pháp luật BHXH chưa cao, nhiều đơn vị, DNcố tình trốn đóng, đóng không đủ số người thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách BHXH đã được tăng cường nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu. Dịch vụ và tiếp cận dịch vụ BHXH cho người dân chưa thuận lợi. Bên cạnh đó, việc tuyên truyền để làm thay đổi nhận thức, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện còn hạn chế. Qua thực tế giám sát cho thấy, nhiều người dân vẫn chưa biết và chưa hiểu về chính sách BHXH tự nguyện.
Để mở rộng diện bao phủ BHXH, đặc biệt là đối với lao động khu vực phi chính thức, các đại biểu cho rằng, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để hướng đến cả 2 mục tiêu: phát triển thêm đối tượng mới, đồng thời duy trì, hạn chế đối tượng đang tham gia rời khỏi hệ thống. Theo đó, cần tăng cường công tác tuyên truyền để người dân nhận thức đúng về bản chất của chính sách BHXH và những lợi ích mà chính sách này đem lại. Cần nghiên cứu, đổi mới toàn diện nội dung, hình thức và phương pháp tuyên truyền phù hợp với đặc điểm, tính chất đặc thù của từng nhóm đối tượng,vùng miền, đảm bảo hiệu quả công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH. Cùng với đó, cần sớm nghiên cứu và cải cách chính sách, làm tăng tính hấp dẫn của chính sách BHXH tự nguyện; tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong thực hiện chính sách BHXH nhằm bảo đảm tối đa sự thuận lợi cho người dân thông qua việc đa dạng hóa các dịch vụ đóng, hưởng…
N. HỒNG
