 |
| Các nghĩa trang tập thể tại Brazil |
Số ca tử vong ở Lima (Peru) đã tăng gấp đôi chỉ trong vòng vài ngày, không hề kém tốc độ gia tăng ca nhiễm bệnh tại Paris thời điểm đỉnh dịch. Con số này cũng tăng gấp 3 lần ở Manaus - một đô thị nhỏ nằm sâu trong rừng Amazon của Brazil.
Ở Guayaquil - một thành phố cảng ở Ecuador, ghi nhận sự gia tăng đột biến về số ca tử vong do Covid-19 trong tháng 4 tương đương như thành phố New York trải qua trong tháng tồi tệ nhất.
Theo số liệu mà The New York Times tổng hợp, khi dịch Covid-19 bắt đầu hạ nhiệt ở New York và các thủ đô ở châu Âu, thì làn sóng hủy diệt lại bắt đầu tấn công vào các khu vực ở Mỹ Latin.
Đầu tháng 5, các thành phố của Brazil đang phải lên phương án chôn cất tập thể những hàng dài quan tài đang “xếp hàng” chờ đợi. Trong khi đó, hàng trăm người Ecuador vẫn đang tìm kiếm thi thể người thân của họ trong một núi những thi thể chất đầy trong bệnh viện.
Trong khi các số liệu về người tử vong ở châu Âu và Hoa Kỳ được theo dõi chặt chẽ, và những diễn biến của dịch bệnh luôn được cập nhật đầy đủ trước truyền thông quốc tế, thì tại Mỹ Latin, các số liệu đều không được đưa ra một cách rõ ràng, nguồn thông tin hỗn loạn, chính phủ cũng không kiểm soát được số lượng chính xác người tử vong.
“Chúng tôi không được chuẩn bị cho dịch bệnh này. Khi dịch bệnh ập đến, chúng tôi đã khóa mình lại, phong tỏa vùng đất, cô lập chính mình, nhưng không ai có nguồn lực để mua khẩu trang hay thuốc men. Chúng tôi thậm chí còn thiếu thực phẩm”, Aguinilson Tikuna - một lãnh đạo bản địa ở Manaus, Brazil chia sẻ.
 |
| Các khu giường tạm được xây dựng ở Ecuador |
New York Times đã tiến hành đánh giá tác động của đại dịch ở các thành phố lớn trên thế giới bằng cách so sánh tỷ lệ tử vong trong những tháng gần đây với con số trung bình trong vài năm qua.
Con số tổng thể bao gồm cả những người chết vì Covid-19 cũng như những người chết vì các lý do khác, trong đó có cả những người không được điều trị do các bệnh viện đã quá tải và không thể tiếp nhận thêm bệnh nhân. Theo các nhà khoa học, dù đây không phải là một đánh giá chính xác một trăm phần trăm, nhưng việc so sánh số người tử vong có thể cho thấy bức tranh đầy đủ nhất về sự ảnh hưởng của đại dịch.
Ở Mỹ Latin, đại dịch càng trở nên tồi tệ hơn bởi nền y tế và các bệnh viện không được đầu tư phù hợp về nhân lực cũng như cơ sở vật chất, hệ thống hỗ trợ yếu kém và các nền kinh tế đang phải vật lộn với tình trạng vô cùng thiếu thốn nguồn lực so với châu Âu hay Mỹ.
Các tuyến đường cao tốc ở Peru đã chứng kiến làn sóng lớn nhất của những người di cư nội địa trong nhiều năm qua, khi người dân bỏ về các vùng nông thôn vì họ mất việc ở các thành phố. Hàng chục nghìn người tị nạn Venezuela đã buộc phải trở lại các vùng quê bị tàn phá của mình khi mất việc làm ở các nước láng giềng.
Với các nước Mỹ Latin, chính phủ buộc phải cắt giảm ngân sách dành cho y tế sau thời gian dài trì trệ kinh tế và đây cũng là lý do khiến những nước như Ecuador và Brazil chứng kiến tỷ lệ tử vong cao nhất trong khu vực.
Cựu Bộ trưởng Y tế Ecuador Carina Vance phát biểu: “Chừng nào các cá nhân với mức thu nhập ít ỏi nhất còn chưa tiếp cận được các dịch vụ y tế thiết yếu và cơ bản nhất thì dịch bệnh vẫn sẽ dễ dàng lây lan trong cộng đồng”.
Trung Quốc, châu Âu và Mỹ cũng là một thách thức đối với các nước ở khu vực Mỹ Latin, bởi họ không có đủ nguồn lực để “chạy đua” mua sắm các trang thiết bị y tế chống dịch với các nước giàu hơn.
Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định đóng băng tài trợ cho WHO cũng làm ảnh hưởng đến những nỗ lực trợ giúp của tổ chức này, và khiến những nước như Venezuela hay Haiti càng dễ bị tác động nặng nề hơn.
Trung Quốc - nước từng gia hạn khoản nợ hàng tỷ USD cho Mỹ Latin trong bối cảnh khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, giờ đây cũng hạn chế gửi các bộ kít xét nghiệm và đồ bảo hộ để giúp khu vực này chống dịch Covid-19.
 |
| Các công nhân đã khử trùng bên ngoài của một lò hỏa táng ở Mexico City |
Theo thống kê, Brazil - quốc gia đông dân nhất khu vực hiện đã ghi nhận 12.461 ca tử vong do Covid-19 (theo Worldometers tính đến 13/5). Đây là một trong những nước có số ca tử vong cao nhất thế giới. Tuy nhiên, Tổng thống Jair Bolsonaro vẫn tiếp tục bác bỏ sự cần thiết phải giãn cách xã hội. Con số thực sự ở Brazil có thể còn cao hơn nhiều do năng lực xét nghiệm của nước này bị hạn chế.
Dịch Covid-19 tác động đặc biệt nặng nề đối với Manaus - một đô thị xa xôi, có khí hậu nóng ẩm với 2 triệu dân bên trong rừng nhiệt đới Amazon. Thành phố này ghi nhận 2.800 ca tử vong trong tháng 4, gấp 3 lần so với mức trung bình của tháng 4 hàng năm. Sự gia tăng này có thể so sánh với những gì thủ đô Madrid của Tây Ban Nha đã trải qua ở thời kỳ đỉnh dịch Covid-19 từ giữa tháng 3 đến giữa tháng 4.
Sự bùng phát dịch ở Manaus đã vạch trần sự bất bình đẳng kinh tế sâu sắc và nền chính trị bất ổn của Brazil. Manaus đã phải vật lộn để có được các thiết bị y tế cần thiết - theo thị trưởng Arthur Virgílio Neto. “ Chúng tôi đang gặp nhiều khó khăn vì sự vắng mặt của chính phủ liên bang” ông Virgílio nói.
Cuộc khủng hoảng của Manaus đang dấy lên mối lo ngại cho hàng trăm nhóm bộ lạc sống ở trong và xunh quanh khu vực rừng Amazon. Họ thường ít hoặc không được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe và nhiều người có thể phơi nhiễm virus SARS-CoV-2 khi họ đổ tới các thành phố để nhận những khoản tiền mặt hỗ trợ khẩn cấp của chính phủ hoặc trong quá trình va chạm với các thợ mỏ xâm phạm bất hợp pháp vùng đất của họ.
Tất cả các nghĩa trang đều đang trong tình trạng quá tải. Những người đào mộ đã phải xếp những cỗ quan tài thành 3 lớp dưới đất mới có đủ chỗ để chôn cất. Trong bệnh viện, các thi thể chất đầy hành lang. Còn xung quanh thị trấn, xe cứu thương phải đi thu các thi thể của những người mắc bệnh và chết tại nhà.
Khi Aldenor Basques Félix- 49 tuổi, một lãnh đạo bộ lạc và là một giáo viên- ngã bệnh ở Manaus với các triệu chứng của Covid-19 vào cuối tháng 4, anh được điều trị ở nhà do không có tiền đi xe buýt tới bệnh viện gần nhất. Khi tình hình ngày càng xấu đi, những người bạn của Félix đã phải gom góp tiền để bắt một chiếc taxi đưa anh tới bệnh viện. Nhưng đến lúc đó thì Félix đã tử vong.
Ở bệnh viện, các nhân viên từ chối nhận thi thể của Félix vì nhà xác đã chật kín. Những người bạn của Félix phải chờ cùng thi hài trong một nhà thờ cho tới khi họ có thể tìm được người làm dịch vụ tang lễ.
Thủ đô Lima của Peru ghi nhận 6.200 ca tử vong trong tháng 4, gấp 2 lần so với mức trung bình cùng thời điểm và gần bằng tỷ lệ tử vong của Paris trong tháng tồi tệ nhất của dịch bệnh.
 |
| Cảnh sát chặn một người đàn ông vi phạm lệnh giới nghiêm ở ngoại ô Quito, Ecuador |
Ở Ecuador, các binh sỹ vẫn tiếp tục tuần tra đường phố sau khi dịch Covid-19 bùng phát khiến số người chết cao gấp 5 lần so với trung bình những năm gần đây. Mức này tương tự như mức của thành phố New York (Mỹ) trong giai đoạn đỉnh dịch.
Trong những ngày dịch bệnh bùng phát, người dân phải để các thi thể trên đường phố nhiều ngày, hoặc chôn người chết trong những cỗ quan tài bằng thùng các tông. Khi số ca tử vong giảm, chính phủ Ecuador tìm cách tái khởi động nền kinh tế với tuyên bố tuần trước sẽ dần nới lỏng phong tỏa. Tuy nhiên, gần 1 tuần sau đó, chỉ có 2 trong số 221 thành phố của nước này mới được nới lỏng giãn cách xã hội dù vẫn lo ngại về một đợt bùng phát dịch mới.
AN CHI (Theo New York Times)
