Mỗi KTV cần nhận thức đúng về vai trò của KTNN trong đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí và những biểu hiện tiêu cực khác. Ảnh tư liệu
Kiểm toán viên phải đối diện với nhiều nguy cơ
Theo bà Lê Thị Hồng Hạnh - Phó Kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành II, do đặc thù nghề kiểm toán cùng với những thách thức của điều kiện kinh tế, xã hội, KTV nhà nước phải đối diện với không ít nguy cơ ảnh hưởng đến đạo đức nghề nghiệp.
Nguy cơ tư lợi: Đối tượng kiểm toán của KTNN là những đơn vị được Nhà nước giao quản lý và sử dụng số tài sản, nguồn vốn, nguồn kinh phí lớn, điều này có thể dẫn đến sự cám dỗ, tham ô, tham nhũng, gây lãng phí nghiêm trọng. Khi phát hiện sai phạm, KTV có thể yêu cầu đơn vị hoàn trả ngân sách số tiền lớn, cán bộ quản lý liên quan trực tiếp đến sai phạm có thể bị xử lý. Do vậy, đơn vị mắc sai phạm sẽ dùng lợi ích để mua chuộc KTV, KTV nhận được lợi ích tài chính hoặc lợi ích khác sẽ làm mất tính độc lập, bỏ qua sai phạm quan trọng hoặc giảm kết quả kiểm toán xuống thấp.
Nguy cơ về quan hệ ruột thịt: Quy định của KTNN không cho phép KTV được kiểm toán tại các đơn vị có quan hệ ruột thịt. Tuy nhiên, có những mối quan hệ thân thiết đặc biệt khác khiến KTV có thể không trung thực trong kết quả kiểm toán, che giấu sai phạm cho đơn vị dẫn đến kết luận không đúng với thực trạng tài chính cũng như tình hình quản lý của đơn vị.
Nguy cơ bị đe dọa: Khi thực hiện kiểm toán, KTV có thể bị đe dọa dẫn đến ảnh hưởng đến hoạt động kiểm toán. Thậm chí có những đơn vị được kiểm toán đã chủ động tạo tình huống khiến KTV mắc sai phạm rồi đe dọa sẽ tố giác KTV. Nguy cơ này có thể cũng khiến KTV vì e ngại, né tránh mà bỏ qua hoặc giảm nhẹ sai phạm cho đơn vị dẫn đến kết luận sai lầm nếu KTV không đủ bản lĩnh nghề nghiệp, kinh nghiệm trong ứng xử với đơn vị được kiểm toán. Cùng với đó, KTV còn luôn phải đối mặt với nguy cơ bị mua chuộc trong hoạt động nghiệp vụ.
Bên cạnh đó, nguy cơ KTV tự đặt mình trên xã hội, ngộ nhận mình là người đặc biệt hay nguy cơ từ lối sống thiếu lành mạnh cũng có thể dẫn đến tình trạng KTV thiếu tinh thần trách nhiệm, lạm dụng quyền hạn trong thực hiện nhiệm vụ kiểm toán, gây phiền hà cho đơn vị được kiểm toán, làm ảnh hưởng đến hiệu quả, chất lượng hoạt động kiểm toán và uy tín của KTNN.
Đề cao tính độc lập của kiểm toán viên và trách nhiệm người đứng đầu
Bà Lê Thị Hồng Hạnh và TS. Phạm Tiến Dũng - KTNN khu vực I đều cho rằng, để nâng cao đạo đức nghề nghiệp, thắt chặt kỷ cương, kỷ luật trong hoạt động kiểm toán, yếu tố quan trọng là mỗi KTV cần nhận thức đúng về vai trò của KTNN trong đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí và những biểu hiện tiêu cực khác. Đồng thời, KTV phải nhận thức được đầy đủ về quyền và nhiệm vụ của mình liên quan đến việc bảo đảm tính độc lập trong quá trình kiểm toán; thường xuyên nâng cao nhận thức về tinh thần trách nhiệm, lòng tự trọng nghề nghiệp, không ngừng tự rèn luyện bản lĩnh chính trị.
KTNN cần tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong hoạt động kiểm toán, đẩy mạnh hoạt động kiểm tra, kiểm soát chất lượng kiểm toán. Chú trọng kiểm soát chặt chẽ đối với những lĩnh vực tiềm ẩn nhiều nguy cơ, rủi ro, như: Đầu tư xây dựng cơ bản, kiểm tra đối chiếu thuế. Đối với những trường hợp liên quan đến bên thứ ba như ban quản lý dự án, doanh nghiệp, tổ chức kinh tế…, KTV cần xác định rõ phạm vi, giới hạn kiểm toán và thực hiện nghiêm quy định phải báo cáo xin phép và chỉ thực hiện khi được trưởng đoàn và kiểm toán trưởng phê duyệt.
Vai trò của thủ trưởng đơn vị cần phải được đề cao và gắn với trách nhiệm quản lý, điều hành, kiểm tra, giám sát đội ngũ công chức, viên chức, KTV trong thực hiện nhiệm vụ. Trưởng đoàn, tổ trưởng tổ kiểm toán cần gắn trách nhiệm cá nhân khi để xảy ra sai phạm, tiêu cực, nhũng nhiễu trong phạm vi trách nhiệm quản lý được giao.
KTNN cần tiếp tục nghiên cứu, cải cách chế độ tiền lương, tạo ra sự yên tâm công tác, tận tâm tận lực với công vụ của đội ngũ công chức, KTV. Đẩy mạnh công tác giáo dục, bồi dưỡng phẩm chất đạo đức và năng lực chuyên môn, nâng cao đạo đức công vụ cho đội ngũ công chức, KTV; nâng cao trình độ chuyên môn, chú ý cập nhật, bổ sung kiến thức, kinh nghiệm nghề nghiệp và bản lĩnh nghề nghiệp, xây dựng tác phong làm việc chuyên nghiệp. Tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong toàn Ngành.
Đại diện KTNN chuyên ngành IV cho rằng, KTV cần có môi trường làm việc thực sự độc lập. Cùng với đó, cần tăng cường hơn nữa trách nhiệm của công chức với kết quả công việc, mỗi sai sót phải gắn với trách nhiệm của từng cá nhân. Cần cụ thể hóa các quy định, hướng dẫn về yêu cầu, nguyên tắc, thủ tục kiểm toán; đạo đức nghề nghiệp gắn với công việc và đối tượng kiểm toán cho phù hợp với tính chất, đặc trưng của từng loại hình, đối tượng kiểm toán. Cần kiểm tra, giám sát việc tuân thủ chuẩn mực KTNN, đặc biệt là việc tuân thủ các quy định về đạo đức nghề nghiệp; xử lý nghiêm những hành vi tiêu cực, vi phạm đạo đức nghề nghiệp…/.
THÙY ANH - THÙY LÊ
