Hạn hán ảnh hưởng gần 50% lãnh thổ Liên minh châu Âu
 |
| Gần một nửa lãnh thổ của EU đang thiếu nước do hạn hán -Nguồn: VCG |
Báo cáo của Ủy ban châu Âu (EC) cho biết gần một nửa lãnh thổ của Liên minh châu Âu (EU) đang thiếu nước do hạn hán. Hiên tượng này, kết hợp với những đợt nắng nóng kéo dài, đang gây ra nhiều hệ quả.
Ngoài việc phải trải qua những đợt nắng nóng kéo dài, châu Âu đang đối mặt với tình trạng thiếu nước trầm trọng. Theo báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Chung (JRC) của EC công bố hôm 26/7, có đến 46% lãnh thổ của EU đang ở mức “cảnh báo”, tức là đất thiếu hụt độ ẩm ở mức đáng kể, và khoảng 11% lãnh thổ khác cũng đã nâng lên mức "báo động". Các chuyên gia chỉ ra rằng tình hình không chỉ đặc biệt đáng lo ngại ở Pháp, Romania, miền Tây nước Đức, mà còn ở Italy, Hy Lạp và Bán đảo Iberia.
Đợt hạn hán này, bắt đầu từ đầu năm và có liên quan đến việc lượng mưa giảm mạnh. Cụ thể là từ tháng 9/2021 đến tháng 4/2022, lượng mưa thấp hơn 19% so với mức trung bình ở các vùng lãnh thổ ở mức "cảnh báo" và 22% ở các vùng lãnh thổ trong tình trạng "báo động".
Tình trạng hạn hán trở nên trầm trọng thêm do các đợt nắng nóng mạnh đặc biệt đến sớm ở lục địa này vào mùa Hè năm nay. Theo các chuyên gia, tình hình chưa có tín hiệu khả quan, thậm chí đang ngày càng tồi tệ hơn. Do thiếu nước, hầu hết các loại đất ở châu Âu có biểu hiện bất thường về độ ẩm. So với tình hình trong tháng 5-6, độ ẩm của đất đã giảm mạnh ở Hungary, Slovakia và Romania. Đức và Ba Lan cũng đang chứng kiến tình hình ngày càng xấu đi. Miền Nam của Pháp, Italy và Bồ Đào Nha đã không bù lại được tình trạng thiếu hụt độ ẩm của đất trong tháng qua.
Nông nghiệp và thủy điện bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi hạn hán. Các nước đặc biệt bị ảnh hưởng là Pháp, Romania, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Italy và ở một mức độ nào đó, Đức và Ba Lan.
Vào tháng 5, Công đoàn Nông nghiệp Pháp đã cảnh báo rằng sản lượng lương thực bị mất ở quốc gia này có thể lên tới 40% nếu tình hình hạn hán tiếp tục diễn ra. Theo các số liệu đăng tải trên trang web Propluvia chuyên theo dõi tình hình hạn hán tại Pháp công bố ngày 26/7, tổng cộng 90 trong số 96 tỉnh ở nước này đã phải hạn chế sử dụng nước do hạn hán đang diễn ra trong bối cảnh nắng nóng như đổ lửa và lượng mưa thấp gây ra tình trạng thiếu nguồn cung nước ở nhiều khu vực. Chỉ có một số tỉnh ở nước này, trong đó có vùng thủ đô Paris, là không bị áp đặt hạn chế sử dụng nước.
Theo Cơ quan khí tượng quốc gia Pháp, trong năm nay, nước này đã trải qua mùa Xuân thứ 3 khô cạn nhất sau các mùa Xuân năm 2011 và 1976, với lượng mưa giảm 45% so với mức trung bình. Ngoài ra, 2 đợt nắng nóng dữ dội lần lượt diễn ra vào tháng 5 và tháng 6, với nhiệt độ lên tới trên 40 độ C, đã làm giảm thêm lượng nước trong khi làm cây rừng và cây nông nghiệp héo úa. Trong khi đó, 2 vụ cháy rừng nghiêm trọng xảy ra ở gần thành phố Bordeaux, miền Tây Nam nước này, trong 2 tuần qua đã phá hủy hơn 20.000 ha rừng và cần tới khoảng 2.000 lính cứu hỏa mới dập tắt được ngọn lửa.
Còn ở Tây Ban Nha, lượng nước trong các hồ chứa đã giảm 31% so với bình thường, khiến sản lượng điện giảm 3.060 GWh trong 6 tháng đầu năm. Việc thiếu nước đã ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của các nhà máy nhiệt điện. Báo cáo cảnh báo rằng nếu tình hình này nếu tiếp tục sẽ có thể làm tăng giá điện của châu Âu, vốn đã ở mức cao kỷ lục.
Báo cáo kết luận rằng giải pháp duy nhất để khắc phục vấn nạn này là ngăn cản hiện tượng nóng lên toàn cầu, vốn đang làm "thay đổi chu trình vận hành nước của hành tinh".
Ảnh hưởng nghiêm trọng đến các nền kinh tế
 |
| Sông Po đi qua vùng trung tâm, nơi sản xuất 30% lượng lương thựccủa Italy đang có mực nước thấp kỷ lục - Nguồn: The New York Times |
Ông Carsten Brzeski, một nhà kinh tế hàng đầu tại Ngân hàng Hà Lan ING cho rằng một mùa hè khô hanh và nắng nóng gay gắt đang làm đau đầu các doanh nghiệp trên khắp châu Âu. Mực nước sông Rhine của Đức (dòng sông có vai trò rất quan trọng trong vận chuyển hóa chất, than và ngũ cốc) thấp đến mức hoạt động vận chuyển bị gián đoạn, có nguy cơ làm xáo trộn chuỗi cung ứng hơn nữa.
Theo dữ liệu từ Viện Thủy văn Liên bang Đức, lưu lượng nước tại trạm Kaub, nằm ở phía tây Frankfurt, chỉ ở mức 45% mức trung bình vào thời điểm này trong năm. Cơ quan này cho rằng điều đó đã tạo ra khó khăn thường xuyên cho các con tàu và dự báo cho đến cuối tháng 8, mực nước mới phục hồi. Ông Eric Heymann, một nhà phân tích tại ngân hàng Deutsche Bank của Đức, nói: “Đó là một yếu tố xáo trộn nữa đối với chuỗi cung ứng và là một yếu tố rủi ro đối với quá trình cung cấp điện”.
Những lo ngại về sông Rhine có thể đè nặng lên lĩnh vực sản xuất cực kỳ quan trọng của Đức, như hồi dòng sông quá khô cạn vào năm 2018. Các nhà nghiên cứu tại Viện Kinh tế Thế giới Kiel phát hiện ra rằng trong một tháng có 30 ngày mực nước sông thấp thì sản lượng công nghiệp của nước này giảm khoảng 1 %.
Trong khi đó, tại Pháp, nhiệt độ nước rất ấm cũng gây khó khăn hơn cho hoạt động của các nhà máy điện trong đất liền vì các nhà máy dựa vào các con sông để làm mát. Tại Pháp, tập đoàn EDF cho biết ngày 23/7 rằng ba lò phản ứng đang hoạt động với công suất thấp hơn do nhiệt độ nước các con sông gần đó cao hơn. Sản lượng thủy điện ở châu Âu dự kiến cũng sẽ bị ảnh hưởng.
Ở miền bắc Italy, nông dân đang vất vả với đợt hạn hán tồi tệ nhất trong 70 năm, ảnh hưởng đến sản xuất các loại cây trồng. Ngành nông nghiệp Italy đang phải đối mặt với vấn đề nghiêm trọng khi con sông Po dài 643km đang có mực nước thấp kỷ lục do hạn hán tàn khốc. Con sông này cắt qua vùng trung tâm của Italy, nơi sản xuất 30% lượng lương thực của nước này.
Những vấn đề liên quan đến khí hậu nói trên có thể làm tăng lạm phát khi châu Âu phải chật vật đối phó với giá thực phẩm và nhiên liệu tăng. Lạm phát ở 19 quốc gia sử dụng đồng euro đã đạt mức cao nhất mọi thời đại là 8,6% vào tháng 6, buộc Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) phải tăng lãi suất để can thiệp mạnh mẽ. Nhưng năng lực hành động của ECB có thể bị hạn chế khi hoạt động kinh tế suy giảm. Khu vực đồng euro có sản lượng kinh tế giảm trong tháng 7.
Ông Chris Williamson, nhà kinh tế trưởng tại S&P Global Market Intelligence, cho biết điều đó có nghĩa là nền kinh tế khu vực đồng euro có thể sẽ giảm trong khoảng thời gian từ tháng 7 đến tháng 9. Mùa thu và mùa đông có thể còn khó khăn hơn.
Từ năm 1980 đến năm 2020, các quốc gia trong Khu vực Kinh tế châu Âu ước tính đã thiệt hại từ 450 tỷ euro đến 520 tỷ euro do các sự kiện liên quan đến thời tiết và khí hậu. Chi phí có thể tăng lên trong những năm tới khi Châu Âu đang trở thành điểm nắng nóng khắc nghiệt.
Nam Sơn
