Nhận diện đầy đủ hạn chế của nền kinh tế

GDP tăng cao hơn kịch bản điều hành

Theo Báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2023; tình hình những tháng đầu năm 2024 của Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) tại Phiên họp thứ 33, từ đầu năm 2024 đến nay, tăng trưởng kinh tế tiếp tục phục hồi, các hoạt động kinh tế - xã hội diễn ra sôi động hơn. Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn, an ninh lương thực, an ninh năng lượng, nợ công, nợ quốc gia được bảo đảm. Các tổ chức quốc tế tiếp tục đánh giá cao về triển vọng tăng trưởng của Việt Nam năm 2024.

Bình quân của 4 tháng, lạm phát cơ bản là 2,81%. Nếu loại trừ yếu tố mùa vụ thì tăng trưởng lạm phát chung và lạm phát cơ bản là không cao so với các năm trước, chứng tỏ áp lực lạm phát về phía cầu chưa phải là lớn. Trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục theo dõi yếu tố tiền tệ trong cấu phần lạm phát.

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Thanh Hà

Đáng chú ý, GDP quý I ước tăng 5,66% so với cùng kỳ năm 2023, cao nhất trong quý I kể từ năm 2020 và cao hơn kịch bản điều hành của Chính phủ đề ra tại Nghị quyết số 01/NQ-CP; hoạt động sản xuất, kinh doanh tiếp tục chuyển biến tích cực…

Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cũng nêu rõ, bên cạnh những kết quả tích cực, ổn định kinh tế vĩ mô còn tiềm ẩn rủi ro; áp lực lạm phát, tỷ giá là các vấn đề cần quan tâm. “Tốc độ tăng CPI bình quân 4 tháng tăng 3,93% so với cùng kỳ, gần cận dưới mục tiêu Quốc hội đề ra (4-4,5%). Tỷ giá dự báo tiếp tục chịu áp lực điều chỉnh do sức ép từ thị trường tài chính, tiền tệ thế giới, làm tăng chi phí nhập khẩu hàng hóa, nguyên, nhiên vật liệu, lãi vay nước ngoài của doanh nghiệp, tác động đến lạm phát trong nước” - Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng thông tin.

Bên cạnh đó, thị trường tài chính, tiền tệ, hệ thống ngân hàng cũng còn tiềm ẩn rủi ro; tỷ lệ nợ xấu nội bảng tiếp tục tăng, đến cuối tháng 2 là 4,92%. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp còn khó khăn, khối lượng phát hành 4 tháng giảm 43,4% so với cùng kỳ năm 2023; áp lực đáo hạn trái phiếu năm 2024 lớn…

Cơ bản đồng tình với đánh giá, nhận định của Chính phủ, từ góc độ cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng, tốc độ tăng trưởng GDP quý I dù cải thiện nhưng chưa có sự đột phá, chưa quay lại quỹ đạo cần thiết, chưa đủ để tạo ra những bước đột phá cho phát triển bền vững và chưa thể giúp nước ta thoát khỏi nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình. Các cực tăng trưởng chưa thực sự phát huy được vai trò liên kết và thúc đẩy các vùng; đồng thời cũng chịu tác động từ sự suy giảm chung của kinh tế trong nước và thế giới.

Bên cạnh đó, tổng cầu trong nước yếu, chậm hồi phục trong bối cảnh áp lực lạm phát có dấu hiệu tăng. Trong các động lực tăng trưởng truyền thống (tiêu dùng, đầu tư, xuất khẩu), ngoại trừ xuất khẩu hàng hóa có mức tăng trưởng ấn tượng 15% trong 4 tháng đầu năm 2024, cầu tiêu dùng tăng 5,3% thấp hơn kỳ vọng, cầu đầu tư tư nhân tăng thấp 4,2%; tình trạng nhập siêu dịch vụ chưa được cải thiện (quý I/2024 nhập siêu dịch vụ là 2,33 tỷ USD). Hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp còn nhiều khó khăn. Số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường (86.400 doanh nghiệp) cao hơn số doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường (81.300 doanh nghiệp)…

“Đề nghị Chính phủ nhận diện đầy đủ những kết quả đạt được và những tồn tại, hạn chế của nền kinh tế, làm rõ nguyên nhân khách quan, nguyên nhân chủ quan, bài học kinh nghiệm để có giải pháp khắc phục” - ông Vũ Hồng Thanh nêu rõ.

Cân bằng mục tiêu tăng trưởng với kiểm soát lạm phát

Dự báo từ nay đến hết năm 2024, tình hình kinh tế - xã hội còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, UBTVQH đề nghị Chính phủ cần tiếp tục bám sát tình hình trong nước và thế giới, điều hành kịp thời và hiệu quả, linh hoạt các chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa, nâng cao năng lực phân tích, dự báo… thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững, ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế, không để xảy ra các cú sốc, ảnh hưởng tới đời sống nhân dân và sản xuất kinh doanh, xuất nhập khẩu…

Theo Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Chính phủ cần đánh giá cụ thể hơn về tác động của tăng trưởng, như: Xuất khẩu, tiêu dùng và đầu tư tư nhân trong nước trong năm qua để làm rõ nguyên nhân, giải pháp cho phù hợp trong 8 tháng còn lại của năm 2024.

Nhấn mạnh đến tính bền vững cho các động lực tăng trưởng, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội lưu ý, thu hút FDI tiếp tục là điểm sáng của nền kinh tế, song nhiều doanh nghiệp nước ngoài trong các lĩnh vực sản xuất lo ngại về tình trạng thiếu điện và đánh giá sự cố thiếu điện ở miền Bắc là khá nghiêm trọng. Do đó, Chính phủ cần đánh giá, có giải pháp bảo đảm cung ứng điện, đặc biệt cần gấp rút hoàn thành đường dây 500kW Mạch 3 kéo điện ra miền Bắc, đồng bộ với hệ thống điện quốc gia, cũng như giảm tải sự thiếu điện.

Bên cạnh đó, áp lực lạm phát cũng là vấn đề cần được quan tâm. Hiện nay giá USD bán ra tại ngân hàng thương mại có xu hướng tăng, thậm chí có ngân hàng vượt 25.000 đồng/USD, dự báo sắp tới tiếp tục tăng; giá vàng cũng tăng cao. “Chính phủ cần có phương án điều hành linh hoạt, kịp thời, để cân bằng giữa mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng và kiểm soát lạm phát” - Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội nhấn mạnh.

Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh cho rằng, để thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp năm 2024 một cách hiệu quả, cần đánh giá kỹ hơn vấn đề năng suất lao động thấp liên tiếp trong nhiều năm vừa qua và có những giải pháp đột phá cho vấn đề này. Bên cạnh đó là tình trạng số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường tăng cao; nghịch lý cầu tiêu dùng, tăng trưởng tín dụng tăng thấp, trong khi lãi suất giảm… “Cần làm rõ những động lực và mô hình tăng trưởng nào cần tập trung ưu tiên trong 8 tháng còn lại của năm 2024” - bà Nguyễn Thị Thanh nêu ý kiến.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Chính phủ xác định sẽ tiếp tục ưu tiên thúc đẩy mạnh tăng trưởng gắn với ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; theo dõi sát, nắm chắc tình hình thế giới, trong nước, phối hợp chặt chẽ, hiệu quả, hài hòa các chính sách kinh tế vĩ mô, chủ động ứng phó từ sớm, từ xa với các tình huống có thể phát sinh…/.