Năm 2025, KTNN chuyên ngành IV - đơn vị chủ lực của KTNN trong thực hiện kiểm toán các dự án đầu tư công đã thực hiện hoàn thành 14 cuộc kiểm toán theo nhiệm vụ được giao. Kết quả kiểm toán đã đánh giá sâu và toàn diện công tác quản lý, điều hành của từng cấp, từ đó đề xuất các kiến nghị để hoàn thiện cơ chế, chính sách trong đầu tư xây dựng cũng như phát hiện các hành vi lãng phí để đưa ra cảnh báo.
Cụ thể, tổng hợp kết quả kiểm toán của 10 dự án trong toàn Ngành có liên quan đến việc thực hiện cơ chế đặc thù theo Nghị quyết 106/2023/QH15 của Quốc hội cho thấy, tại hầu hết các dự án được kiểm toán, công tác hoàn thiện thủ tục giao mỏ vật liệu theo cơ chế đặc thù phục vụ thi công còn chậm; hồ sơ khảo sát mỏ vật liệu không có các tài liệu chứng minh khả năng cung cấp vật liệu cho dự án; vật liệu đất đắp, cát còn thiếu, chưa đáp ứng đủ nhu cầu; công tác phối hợp giữa cơ quan chủ quản đầu tư, chủ đầu tư với các địa phương (có mỏ cát theo quy hoạch) trong khu vực còn chưa đạt hiệu quả theo yêu cầu, kế hoạch thực hiện dự án dẫn đến chậm trễ trong việc cung cấp đáp ứng nhu cầu vật liệu của dự án.
Đối với công tác chuẩn bị thực hiện dự án, còn tình trạng cơ quan quản lý phê duyệt dự án một số tuyến đường chưa có trong quy hoạch, phê duyệt quy mô thiết kế chưa phù hợp với quy hoạch, chưa xác định cụ thể nguồn vốn, khả năng cân đối vốn; phê duyệt phạm vi sử dụng đất của dự án còn có một phần diện tích trùng với phạm vi giải phóng mặt bằng của các dự án khác… Công tác lập tổng mức đầu tư còn sai sót trong tính toán khối lượng, đơn giá, định mức; xác định biện pháp thi công chưa đảm bảo tính kinh tế - kỹ thuật, xác định một số chi phí chưa có cơ sở làm tăng giá trị tổng mức đầu tư của các dự án.
Bên cạnh đó, công tác khảo sát, thiết kế vẫn còn sai sót, chưa bám sát vào các tiêu chuẩn kỹ thuật được phê duyệt áp dụng cho dự án; khảo sát, thí nghiệm chưa đầy đủ các thông số phục vụ thiết kế tại một số hạng mục; sử dụng số liệu để tính toán thiết kế không phù hợp với số liệu khảo sát, hồ sơ thiết kế; điều chỉnh thiết kế bản vẽ thi công làm phát sinh một số hạng mục nhưng chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt chấp thuận...
Trong công tác quản lý tiến độ, chất lượng, tiến độ thực hiện một số dự án còn chậm so với kế hoạch ban đầu dẫn đến phải điều chỉnh thời gian thực hiện, cá biệt có dự án chậm tiến độ, kéo dài thời gian thực hiện, phát sinh một số chi phí có nguy cơ gây lãng phí.
Trong công tác giải phóng mặt bằng, thời gian và tiến độ thực hiện thu hồi đất còn chậm so với quyết định phê duyệt dự án cũng như kế hoạch thu hồi đất được cấp có thẩm quyền phê duyệt; thực hiện chính sách hỗ trợ còn chưa phù hợp; chi trả tiền thưởng bàn giao mặt bằng tuy nhiên hồ sơ không đầy đủ căn cứ và không đúng quy định, chưa kịp thời nộp ngân sách nhà nước đối với khoản nghĩa vụ tài chính phải nộp…
Ngoài ra, trong công tác quản lý vốn, còn xảy ra tình trạng sử dụng vốn ngân sách Trung ương để chi trả cho các nội dung giải phóng mặt bằng chưa phù hợp với quy định; tiến độ thu xếp vốn BOT còn chậm so với quy định, sử dụng vốn BOT không đúng quy định hợp đồng BOT; công tác giải ngân chậm so với yêu cầu; bố trí, cân đối vốn cho dự án chưa phù hợp với quyết định điều chỉnh dự án...
Trên cơ sở những tồn tại trong công tác quản lý, xây dựng các dự án đầu tư công được chỉ ra qua hoạt động kiểm toán, KTNN đã kiến nghị các đơn vị có liên quan khắc phục, chấn chỉnh rút kinh nghiệm trong từng báo cáo kiểm toán./.
