Nigeria: Nhiều cơ quan, doanh nghiệp trì trệ nộp báo cáo tài chính

Hàng trăm MDA coi thường quy định nộp BCTC

Theo báo cáo mới nhất của OAuGF, tình trạng các Bộ, ban, ngành, cơ quan nhà nước của Nigeria (MDA) coi thường, không tuân thủ các quy định của luật pháp Nigeria đã tăng cao kỷ lục trong 2 năm đầu tiên của nhiệm kỳ Tổng thống Muhammadu Buhari, kể từ khi Nigeria quay trở về chế độ dân chủ từ chế độ độc tài vào năm 1999. Nếu năm 2014, số MDA bị lên án không tuân thủ quy định nộp BCTC là 148 cơ quan - mức kỷ lục trong suốt 22 năm trước đó - thì đến năm 2015, con số này đã tăng lên 215 và đến năm 2016, có tới 324 MDA cố tình không gửi các BCTC để phục vụ công tác kiểm toán.

Báo cáo cho biết thêm, chỉ có 51 BCTC được kiểm toán trong năm 2016 và tính đến ngày 27/12/2017, 149 BCTC đã kiểm toán của năm 2015 mới được nộp cho OAuGF. Điều này trái với quy định của Chính phủ và yêu cầu của lãnh đạo các MDA, đó là các DN phải nộp BCTC đã được kiểm toán lên OAuGF muộn nhất vào ngày 31/5 của năm kế tiếp.

Trong báo cáo, Tổng Kiểm toán Nigeria Anthony Ayine đã bày tỏ mối quan ngại về hậu quả do tình trạng trên gây ra; đồng thời cảnh báo: “Tình trạng các DN nửa quốc doanh vi phạm nghĩa vụ báo cáo tài chính đang ngày càng gia tăng, lan rộng và đã trở thành một vấn đề nan giải tại Nigeria”. Ông Anthony Ayine cho biết thêm, vào tháng 4/2018, 109 cơ quan nhà nước vẫn không nộp các BCTC từ năm 2013 và 76 cơ quan khác mới nộp BCTC đến năm 2010, thậm chí có 65 cơ quan chưa bao giờ nộp bất kỳ BCTC nào kể từ khi được thành lập nhưng vẫn hoạt động bình thường trong suốt nhiều năm mà không gặp phải sự can thiệp nào của các cơ quan có thẩm quyền. Tuy nhiên, tên của các cơ quan vi phạm này không được đề cập trong các báo cáo đã công bố.

Việc hầu hết các DN quốc doanh, DN nửa quốc doanh không gửi các BCTC tới OAuGF theo đúng quy định đã khiến Văn phòng không thể hoàn thành nhiệm vụ kiểm toán các BCTC của các DN này, vô hình trung vi phạm Hiến pháp nước Cộng hòa Liên bang Nigeria.

Cần áp dụng các hình thức xử phạt nghiêm khắc

Không những chỉ trích các sai phạm, Tổng Kiểm toán còn chỉ ra một vấn đề đáng quan ngại khi nhân lực làm việc tại các phòng, ban kế toán của các MDA đang ngày càng yếu kém, tụt hậu, không bắt kịp những tiến bộ trong lĩnh vực chuyên môn, dẫn đến chưa phản ứng kịp thời với những tiến bộ trong hoạt động kiểm toán, không đáp ứng được những yêu cầu mới của các cơ quan kiểm tra, giám sát. Đây là một trở ngại lớn đối với quá trình củng cố, phát triển tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của quốc gia.

Trước thực trạng trên, Văn phòng Tổng Kiểm toán đã tổ chức một số cuộc truy vấn kiểm toán, tuy nhiên, kế toán viên của các cơ quan, DN vi phạm đã không giải thích được việc chưa tuân thủ các quy định nộp BCTC. Tổng Kiểm toán đề nghị Ủy ban Tài khoản công Nigeria cần có những biện pháp mạnh mẽ, hiệu quả nhằm yêu cầu lực lượng nhân sự này phải tuân thủ mọi khuyến nghị để giải quyết các vấn đề nan giải trên.

Trong báo cáo của Văn phòng, ông Anthony Ayine đã nhấn mạnh thêm một lần nữa về việc Chính phủ cần sớm áp dụng “các lệnh trừng phạt nghiêm ngặt” đối với các MDA không tuân thủ luật pháp, trong đó bao gồm cả việc xử phạt lãnh đạo các cơ quan, DN vi phạm quy định gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Tuy nhiên, một số quan chức trong Chính phủ liên bang cho biết, hiện tại, Chính phủ vẫn chưa có kế hoạch cụ thể nào để nghiên cứu, xem xét đưa ra những biện pháp hiệu quả hơn.