Phát triển người tham gia bảo hiểm xã hội ở khu vực hợp tác xã

                

Hiện nay nhiều lao động trong các HTX chưa được tiếp cận và thụ hưởng chính sách BHXH, BHYT (Ảnh minh họa)

Vẫn còn nhiều rào cản, khó khăn

Theo phản ánh của BHXH các địa phương, hiện nay nhiều NLĐ trong các HTX chưa được tiếp cận và thụ hưởng chính sách BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT). Đơn cử, tỉnh Khánh Hoà có hơn 130 HTX, liên hiệp HTX và 300 tổ hợp tác đang hoạt động với tổng cộng hơn 51.400 thành viên. Mặc dù số lượng thành viên trong khu vực kinh tế hợp tác đông đảo, nhưng số thành viên tham gia BHXH vẫn còn khá khiêm tốn, chỉ vào khoảng 11.000 người.

Tương tự, tại tỉnh Thanh Hóa, giai đoạn 2016-2020, hoạt động kinh tế tập thể, HTX đã đạt được những kết quả tích cực, trung bình mỗi năm có 59 HTX được thành lập mới, tăng 14,1% so với những năm 2011-2015. Tuy nhiên, địa phương này số HTX đóng BHXH cho người lao động vẫn rất khiêm tốn, số thành viên, người lao động tham gia BHXH tự nguyện cũng rất thấp, mới chỉ có hơn 40% số HTX đóng BHXH cho người lao động.

Các địa phương cho biết, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên là do hiệu quả hoạt động, lợi nhuận và thu nhập của cán bộ HTX đa số còn hạn chế, không đủ điều kiện đóng BHXH. Với những HTX mới thành lập, doanh thu, lợi nhuận còn khiêm tốn trong khi phải đối mặt với nhiều khó khăn như thiếu vốn, thiếu phương hướng, khó hỗ trợ người lao động đóng BHXH theo quy định, cũng như đa phần người lao động làm việc trong HTX chủ yếu theo phương thức thời vụ.

Bên cạnh đó, nhiều HTX, DN hoạt động chưa hiệu quả, chưa hướng đến liên kết trong sản xuất để tạo ra chuỗi giá trị bền vững. Thậm chí, không ít đơn vị đã ngừng hoạt động hoặc hoạt động cầm chừng do đó không đủ nguồn kinh phí để đóng BHXH, BHYT cho những cán bộ quản lý và người lao động, nhiều lao động chưa thực sự quan tâm đến việc tham gia BHXH để thụ hưởng quyền lợi lâu dài.

Đề xuất thêm nhiều quyền lợi cho người tham gia

Để phát triển BHXH trong khu vực HTX cũng như các đối tượng tiềm năng khác, cơ quan BHXH các địa phương cho biết, sẽ rà soát, giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình cho từng đại lý thu; tăng cường kiểm tra, đôn đốc, hỗ trợ và tháo gỡ kịp thời khó khăn, vướng mắc để các đại lý thu hoạt động đạt hiệu quả.

Theo đại diện BHXH tỉnh Khánh Hòa, thời gian qua, cơ quan này đã tăng cường phổ biến, tuyên truyền chủ trương, chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT, Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đối với người lao động và thành viên trong khu vực HTX.

Có trách nhiệm cung cấp nội dung, thông tin, tài liệu tuyên truyền và phối hợp tổ chức các hoạt động tuyên truyền chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN. Còn Liên minh HTX tỉnh thì đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động hội viên, người lao động tham gia BHXH, BHYT, BHTN; phối hợp thực hiện mở đại lý thu BHXH, BHYT.

“Ngoài những người đã tham gia BHXH bắt buộc theo quy định, cơ quan BHXH tỉnh cũng muốn mở rộng tuyên truyền về các chính sách BHXH đến nhóm này để họ có thể tiếp cận, nắm thông tin và lựa chọn tham gia BHXH tự nguyện phù hợp với thu nhập và linh động trong các khoản đóng, quyền lợi hưởng như BHXH thông thường” - đại diện BHXH tỉnh Khánh Hòa chia sẻ.

Đặc biệt, thời gian qua, BHXH tỉnh Khánh Hoà đã thực hiện giao dịch điện tử với tất cả đơn vị, DN, HTX, tổ hợp tác, người lao động, người dân nên mọi giao dịch về thu, chi BHXH, BHYT đều có thể thực hiện thanh toán trực tuyến qua các hình thức như: Ví điện tử, internet banking, thanh toán qua điện thoại thông minh (smartphone), các cổng thanh toán điện tử…

Đặc biệt, để khuyến khích, tạo thuận lợi cho người lao động tham gia BHXH, ngành BHXH Việt Nam cũng đã phối hợp với Bộ Lao động-Thương binh và xã hội khảo sát việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đến các thành viên HTX tại Hà Nội, TP.HCM và Quảng Nam. Đồng thời, đề xuất Chính phủ sửa đổi Nghị định số 134/2015/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật BHXH về BHXH tự nguyện.

Theo đó, BHXH Việt Nam đề xuất tăng mức hỗ trợ tiền đóng BHXH tự nguyện từ 30% lên 50% đối với người thuộc hộ nghèo, từ 25% lên 30% đối với người thuộc hộ cận nghèo và từ 10% lên 20% đối với các đối tượng còn lại; phối hợp với Bộ Y tế xây dựng chỉ tiêu phát triển người tham gia BHYT giai đoạn 2021-2025; đề xuất Chính phủ tăng mức hỗ trợ tiền đóng BHYT cho người thuộc hộ gia đình làm nông-lâm-ngư-diêm nghiệp có mức sống trung bình từ 30% lên 50%...