Phó Thủ tướng: Xin nhận khuyết điểm trước Quốc hội và bà con

"Trước hết, với trách nhiệm được phân công chỉ huy trực tiếp việc thực hiện 3 chương trình này, chúng tôi xin nhận khuyết điểm trước Quốc hội, trước bà con đang sống ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và vùng núi vì Chương trình này và cả 02 Chương trình mục tiêu thực hiện không đúng yêu đặt ra, hay nói giải dị là rất chậm" - Phó Thủ tướng nói.

Dẫn số liệu, Phó Thủ tướng cho biết, đến ngày 31/5, phần vốn của năm 2022 dành cho Chương trình này chỉ đạt 58,49% vốn đầu tư phát triển. Riêng vốn của năm 2023 chỉ đạt 17,01% vốn đầu tư phát triển. Trong khi đó, chúng ta chỉ còn 2,5 năm để thực hiện giai đoạn 1 của các dự án này.

"Rất nhiều khu vực, nhiều người đồng bào dân tộc thiểu số đang sống ở vùng biên cương, vùng phên dậu của đất nước đang cố gắng chịu đựng rất nhiều khó khăn để giữ từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc, cho nên chúng tôi nhận thấy trách nhiệm của mình rất nặng nề" - Phó Thủ tướng chia sẻ.

Chỉ ra những vướng mắc trong thực hiện Chương trình, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cho biết. Thứ nhất là hệ thống văn bản rất nhiều. Riêng Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được tích hợp từ 118 chính sách, 10 dự án, 22 tiểu dự án, 55 nội dung thành phần, chịu sự quản lý của 23 Bộ, ngành trung ương, nên còn nhiều chồng chéo, xung đột.

Qua khảo sát thực tế và báo cáo của các địa phương về triển khai 3 chương trình mục tiêu quốc gia, Chính phủ ghi nhận 339 thắc mắc từ cơ sở. Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện số 71 và trong vòng hơn 2 tháng, các Bộ, ngành đã có 59 văn bản trả lời, giải quyết được 261/339 thắc mắc này; còn lại 78 nội dung Chính phủ đang thực hiện theo hướng sửa đổi Nghị định 27/2022/NĐ-CP, ban hành và điều chỉnh một số thông tư.

Việc khó nhất là sửa đổi Nghị định 27 đang được gấp rút tiến hành. Ngay trong hôm nay Chính phủ sẽ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp giải trình báo cáo của Chính phủ, cố gắng ban hành trước ngày 15/6 - Phó Thủ tướng thông tin.

Thực tế ở địa phương cũng cho thấy, các địa phương không giải ngân được nhiều vốn trung ương, nhưng giải ngân được tỷ lệ lớn vốn đối ứng địa phương. Điều đó cho thấy, những quy định còn vướng mắc, gây khó khăn, nên việc đầu tiên cần giải quyết là ban hành xong các quy định này. Thời gian tới, với sự quan tâm của các đại biểu Quốc hội, Chính phủ sẽ tiếp tục đẩy mạnh tháo gỡ, hoàn thiện cơ sở pháp lý vững chắc để Chương trình được giải ngân đúng theo yêu cầu.

Thứ hai là, không phải địa phương nào cũng quan tâm việc triển khai Chương trình này. Đến nay còn 6 địa phương Bình Thuận, Long An, Trà Vinh, Vĩnh Long, Bạc Liêu, Bến Tre vẫn nợ hướng dẫn thuộc thẩm quyền địa phương theo phân cấp cho chương trình này.

Thứ ba là, trình độ của cán bộ trực tiếp triển khai Chương trình này ở địa phương, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa còn hạn chế. “Trình độ hạn chế, thủ tục lằng nhằng, triển khai chậm và có nguy cơ dễ dẫn đến sai sót” - Phó Thủ tướng nói.

Qua khảo sát thực tế, Phó Thủ tướng cũng chỉ ra, Chương trình này cũng như cả 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, các dự án triển khai còn manh mún, dàn trải.

Nguồn lực cơ bản là không nhiều, không thể đáp ứng được tất cả yêu cầu mong muốn của mọi người nên chia ra cho mỗi người một ít. "Các anh em ở địa phương thấy chỗ nào cũng khó nên có tâm lý "hoa thơm mỗi người hưởng tí" - Phó Thủ tướng nêu rõ và cho biết, ở một số quy định bắt buộc cũng gây ra sự dàn trải này.

"Chúng tôi đi khảo sát trong huyện ở một tỉnh Tây Nguyên thì cả nhiệm kỳ được giao vốn 200 tỷ của Chương trình, nhưng có đến 400 dự án. Một dự án cỡ 500 triệu. Đối với vùng cao, vùng đồng bào dân tộc dân tộc thiểu số, một dự án hạ tầng, một đoạn đường ngắn ngủi như thế thì khó có thể phát huy được giá trị” - Phó Thủ tướng nhìn nhận.

Chính sự chia nhỏ dự án này đã khiến công tác chuẩn bị hồ sơ mất thêm thời gian. "Thay vì chuẩn bị 30 bộ hồ sơ thì bây giờ là 400 bộ. Khối lượng hồ sơ nhiều nên mất thời gian" - Phó Thủ tướng nói.

Từ thực tiễn trên, Phó Thủ tướng cho biết, việc sửa đổi Nghị định 27 lần này sẽ giúp các địa phương lồng ghép các nguồn vốn, gia tăng nguồn lực và hạn chế dàn trải, manh mún; đồng thời, quy định quy trình chi tiết để thực hiện thủ tục hỗ trợ phát triển; đẩy mạnh phân cấp cho địa phương chủ động thực hiện cho phù hợp thực tiễn địa phương…/.