Sẽ đơn giản hóa nhiều thủ tục hải quan

Gỡ vướng về địa điểm đăng ký tờ khai

Tổng cục Hải quan phối hợp với Dự án Tạo thuận lợi thương mại do Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ vừa tổ chức Hội thảo tham vấn doanh nghiệp (DN) về các nội dung tại Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư số 38/2015/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định về thủ tục hải quan; kiểm tra, giám sát hải quan; thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và quản lý thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu (Thông tư 38) và Thông tư số 39/2018/TT-BTC sửa đổi Thông tư 38 (Thông tư 39).

Ông Claudio Dordi - Giám đốc Dự án Tạo thuận lợi thương mại do USAID tài trợ - cho rằng, Thông tư 38 và Thông tư 39 là 2 văn bản quan trọng trong hướng dẫn thực hiện Luật Hải quan. Sau một thời gian thực hiện, một số vướng mắc đã phát sinh. Việc sửa đổi 2 Thông tư này rất quan trọng, kịp thời nhằm thực hiện cải cách, hiện đại hóa, đơn giản hóa thủ tục, tạo thuận lợi trong thông quan hàng hóa, góp phần tăng trưởng kinh tế và thương mại.

Theo Ban soạn thảo, địa điểm đăng ký tờ khai được quy định tại khoản 1 Điều 19 Thông tư 38 đã phát sinh bất cập. Cụ thể, đối với hàng nhập khẩu phát sinh trường hợp DN đăng ký tờ khai tại địa điểm không đúng quy định; chưa hướng dẫn rõ thế nào là chi cục hải quan ngoài cửa khẩu. Đối với hàng xuất khẩu, phát sinh các trường hợp DN có chi nhánh nhưng do không có quy định nên không đăng ký tờ khai tại chi cục hải quan quản lý chi nhánh.

Để tháo gỡ bất cập này, Dự thảo thông tư sẽ sửa đổi, bổ sung theo hướng: Hàng hóa nhập khẩu được đăng ký tờ khai tại chi cục hải quan nơi quản lý địa điểm lưu giữ hàng hóa, cảng đích ghi trên vận tải đơn, hợp đồng vận chuyển hoặc chi cục hải quan nơi DN có trụ sở chính, chi nhánh, cơ sở sản xuất. Hàng hóa xuất khẩu được đăng ký tờ khai hải quan tại chi cục hải quan nơi DN có trụ sở chính, chi nhánh, cơ sở sản xuất hoặc chi cục hải quan nơi quản lý địa điểm tập kết hàng hóa xuất khẩu hoặc chi cục hải quan cửa khẩu xuất hàng.

Bổ sung vấn đề khai bổ sung, sửa quy định hủy tờ khai…

Cục Giám sát quản lý về hải quan cho biết, quy định hiện hành đối với trường hợp khai bổ sung khi gửi thừa, gửi nhầm hàng hóa phát sinh bất cập khiến thủ tục xác minh phức tạp, mất thời gian do phải xác minh tại nhiều đơn vị; trường hợp khai bổ sung sau thông quan do gửi thiếu hàng và hàng hóa đã đưa toàn bộ ra khỏi khu vực giám sát chưa được hướng dẫn. Đồng thời, Thông tư hiện hành cũng chưa có quy định tách các trường hợp khai bổ sung khi hàng hóa đã đưa ra khỏi khu vực giám sát và chưa đưa ra khỏi khu vực giám sát dẫn đến khó khăn khi thực hiện.

Do đó, Dự thảo dự kiến sửa đổi, bổ sung vấn đề khai bổ sung gửi thừa, gửi nhầm, gửi thiếu hàng theo hướng: Trường hợp hàng hóa chưa đưa ra khỏi khu vực giám sát (toàn bộ hàng hóa đang chịu sự kiểm tra, giám sát hải quan), cơ quan hải quan kiểm tra hồ sơ liên quan đến việc khai bổ sung và kiểm tra thực tế hàng hóa nếu phù hợp thì phê duyệt nội dung khai bổ sung cho người khai hải quan mà không cần xác minh. Trường hợp toàn bộ hàng hóa đã qua khu vực giám sát hoặc mới chỉ một phần hàng hóa đưa ra khu vực giám sát, ngoài việc kiểm tra hồ sơ, cơ quan hải quan sẽ xác minh thông tin và tiến hành kiểm tra hồ sơ chứng từ tại DN (phiếu xuất kho, nhập kho, chứng từ thanh toán, sổ kế toán…), nếu phù hợp thì phê duyệt nội dung khai bổ sung cho người khai hải quan. Nội dung này tương tự quy trình kiểm tra sau thông quan.

Bên cạnh đó, vấn đề hủy tờ khai hải quan chưa quy định cụ thể đối với một số trường hợp, như: Hủy tờ khai trùng đã có hướng dẫn nhưng chưa được đưa vào Thông tư; hủy tờ khai đối với trường hợp người mua, người bán hủy giao dịch; hủy tờ khai nhập khẩu đối với trường hợp hàng hóa bị người nhận hàng từ chối, hàng hóa phải tái xuất, hàng hóa vi phạm bị buộc tái xuất, hàng hóa bị tịch thu, tiêu hủy. Vì vậy, theo Ban soạn thảo, việc bổ sung các trường hợp hủy tờ khai nhằm tạo cơ sở pháp lý cho cơ quan hải quan và người khai hải quan thực hiện.

Theo đó, Dự thảo Thông tư dự kiến bổ sung các trường hợp hủy tờ khai trong trường hợp người khai hải quan đăng ký nhiều tờ khai cho cùng 1 lô hàng xuất khẩu, nhập khẩu; tờ khai hải quan xuất khẩu tại chỗ, nhập khẩu tại chỗ đã thông quan hoặc giải phóng hàng nhưng người xuất khẩu hoặc người nhập khẩu hủy giao dịch xuất khẩu, nhập khẩu và hàng hóa chưa giao cho người nhập khẩu; tờ khai hải quan xuất khẩu, nhập khẩu đã được đăng ký nhưng người mua hoặc người bán hủy giao dịch mua bán và tờ khai hải quan đã đăng ký, chưa hoàn thành thủ tục hải quan, hàng hóa đang nằm trong khu vực giám sát bị buộc đưa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam, buộc tái xuất, tịch thu, tiêu hủy hoặc cưỡng chế bằng hình thức kê biên, bán đấu giá hàng hóa hoặc đã hoàn thành việc xử lý từ chối nhận hàng./.

Box: Năm 2022, Kiểm toán nhà nước đã thực hiện cuộc kiểm toán hoạt động Công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động xuất nhập khẩu của Tổng cục Hải quan và các đơn vị trực thuộc năm 2021. Qua kiểm toán, Kiểm toán nhà nước đã khuyến nghị cơ quan quản lý nhà nước rà soát, xem xét, điều chỉnh một số vấn đề còn bất cập, như: Thống nhất tên gọi một số mặt hàng; điều chỉnh danh mục thuế suất, biểu thuế liên quan đến hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; thống kê kim ngạch xuất nhập khẩu… để thống nhất thực hiện, tạo điều kiện thuận lợi cho DN và việc quản lý của cơ quan nhà nước.