Mặc dù giá dịch vụ khá cao nhưng các công ty kiểm toán danh tiếng vẫn ký kết được các hợp đồng lớn. Ảnh: TK
Nhìn lại chặng đường 25 năm qua, PGS.TS Đặng Văn Thanh – Chủ tịch Hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam (VAA) nhận định: Các DN kiểm toán đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nhiều loại hình dịch vụ cho nền kinh tế, trong đó có dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính, kiểm toán hoạt động, kiểm toán tuân thủ; dịch vụ trợ giúp, tư vấn cho các nhà đầu tư, các DN về luật pháp, chế độ, thể chế tài chính, thuế, đầu tư, tái cấu trúc…Những dịch vụ này đã và đang hỗ trợ tích cực cho các DN trong hoạt động kinh doanh, góp phần tạo lập môi trường kinh doanh bình đẳng, công khai, minh bạch.
Mặc dù thị trường dịch vụ kiểm toán tại Việt Nam được các chuyên gia đánh giá là đang ngày càng phát triển nhưng chất lượng cung cấp dịch vụ của các DN kiểm toán nội vẫn chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu, kỳ vọng của xã hội và các nhà đầu tư. Theo Chủ tịch HĐTV, Tổng Giám đốc Hãng Kiểm toán AASC Ngô Đức Đoàn, Việt Nam hiện có khoảng 1.000 nhân sự trên tổng số khoảng 190.000 nhân sự khối ASEAN có chứng chỉ của các Hiệp hội kiểm toán - kế toán quốc tế; chiếm tỷ lệ rất nhỏ trên toàn khu vực AEC. Điều này sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới việc nâng cao chất lượng dịch vụ cũng như năng lực cạnh tranh của các DN kiểm toán nội, nhất là trong bối cảnh Việt Nam đang hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế khu vực và thế giới.
Bên cạnh đó, nghiên cứu của các chuyên gia thuộc Trường Đại học Duy Tân (Đà Nẵng) đã chỉ ra rằng quy mô của các DN kiểm toán Việt Nam còn nhỏ, kinh nghiệm kiểm toán chưa được bồi dưỡng, đào tạo chuyên sâu, chưa tổ chức nhiều hoạt động đào tạo theo hướng hội nhập, do đó việc thích nghi với môi trường kiểm toán quốc tế còn nhiều hạn chế. Chưa kể, các DN kiểm toán Việt Nam còn vấp phải sự cạnh tranh gay gắt với các công ty kiểm toán thuộc nhóm Big Four. Có sẵn thương hiệu mạnh, lại được thừa hưởng khách hàng chân rết của hãng quốc tế nên nhiều năm qua, nhóm Big Four vẫn chiếm ưu thế lớn với hơn 50% thị phần toàn ngành. Hầu như nhóm Big Four vẫn đang bao sân kiểm toán khối DN có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, mặc dù giá dịch vụ khá cao. Thậm chí, thời gian qua, thị trường đã chứng kiến hàng loạt DN niêm yết thay đổi công ty kiểm toán từ DN kiểm toán nội sang công ty trong nhóm Big Four theo yêu cầu của cổ đông.
Rõ ràng, tâm lý tin dùng dịch vụ kiểm toán ngoại của nhiều cổ đông tại các DN niêm yết, công ty đại chúng đã khiến cho DN kiểm toán trong nước yếu thế hơn so với các DN kiểm toán thuộc nhóm Big Four. Chính vì vậy, các chuyên gia dự báo sức ép cạnh tranh về thị trường kiểm toán sẽ khốc liệt hơn cho các DN kiểm toán trong nước khi Việt Nam đã gia nhập Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) và ký kết Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Nếu các DN kiểm toán Việt Nam không tự nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua đẩy mạnh, hoàn thiện về chất lượng dịch vụ thì DN kiểm toán Việt Nam có thể sẽ đứng trước nhiều nguy cơ giải thể hoặc tự thu hẹp về quy mô…
Trước sức ép cạnh tranh với DN kiểm toán nước ngoài, nhiều chuyên gia cho rằng, các DN kiểm toán nên chú trọng và hướng đến việc đầu tư chuyên nghiệp, chuyên môn hóa, tin học hóa dịch vụ cung cấp để trở thành những đối tác tin cậy. Cùng với đó, DN kiểm toán Việt Nam cần chuyển đổi, tái cơ cấu cho phù hợp với thông lệ quốc tế.
Ngoài ra, DN cũng cần tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp cho người lao động với chế độ đãi ngộ thích hợp để giữ chân nhân tài và thu hút thêm đội ngũ kiểm toán viên chất lượng cao vào làm việc. Bên cạnh đó, DN kiểm toán nội có thể liên doanh, liên kết, sáp nhập với công ty kiểm toán lớn, hoặc gia nhập các mạng lưới kiểm toán quốc tế để kết hợp và chia sẻ lợi thế của mỗi thành viên, hình thành khối liên kết mạnh mẽ. Những hoạt động này sẽ giúp DN kiểm toán Việt Nam thừa hưởng những giá trị của các hãng kiểm toán lớn quốc tế, nâng cao năng lực và sẵn sàng bước vào cuộc cạnh tranh mới trong hội nhập.
NGỌC MAI
