Thận trọng là đúng…

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng vừa thông báo kết luận chính thức của Thủ tướng ngày 03/4 đề nghị tỉnh Ninh Thuận và các cơ quan tạm dừng đề xuất dự án thép Hoa Sen Cà Ná do Tập đoàn Hoa Sen làm chủ đầu tư để làm rõ một số vấn đề.

Thứ nhất, tính toán kỹ nhu cầu thị trường thép trong nước và thế giới, trên cơ sở đó rà soát quy hoạch các nhà máy thép, cơ cấu sản phẩm theo nhu cầu thị trường để xác định quy mô, công suất và thời điểm hợp lý mới phát triển dự án. Thứ hai, đánh giá kỹ vấn đề môi trường, công nghệ và thiết bị của dự án, đặc biệt nghiên cứu đánh giá tác động môi trường đảm bảo dự án an toàn không xảy ra sự cố như Formosa. Thứ ba, xác định tổng mức vốn đầu tư tổng thể, trong đó có tính đến cả cảng biển nước sâu, đường sắt, đường bộ. Đồng thời, cần phải xác định rõ nguồn nguyên liệu cho dự án.

Thủ tướng cũng yêu cầu bước nghiên cứu đề xuất chủ trương đầu tư cần làm kỹ các nội dung như trên ở mức nghiên cứu khả thi dự án. Chỉ khi nghiên cứu kỹ, làm rõ các vấn đề trên, tỉnh Ninh Thuận phối hợp với các cơ quan liên quan hoàn thiện các bước chuẩn bị, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét theo quy định.

Trước đó, ngày 08/3, Bộ Công Thương đã có báo cáo Chính phủ về dự án thép Cà Ná, song Thủ tướng cho rằng, việc báo cáo chưa đủ căn cứ và cơ sở để ra quyết định, đồng thời yêu cầu các Bộ, ngành liên quan phối hợp chặt chẽ với tỉnh Ninh Thuận tiếp tục có báo cáo đánh giá thận trọng, kỹ lưỡng và công khai về dự án. Theo đó, Bộ Công Thương báo cáo đánh giá kỹ về quy hoạch, tính khả thi, hiệu quả dự án, Bộ Khoa học và Công nghệ có báo cáo, đánh giá về công nghệ vận hành dự án, Bộ Tài nguyên và Môi trường có đánh giá, báo cáo tác động môi trường... Yêu cầu của Thủ tướng là phải làm thận trọng, chặt chẽ, kỹ lưỡng, minh bạch, đảm bảo hài hòa giữa Nhà nước và nhà đầu tư...

Tổ hợp dự án Khu liên hợp luyện cán thép Hoa Sen Cà Ná - Ninh Thuận được công bố trong đại hội cổ đông của chủ đầu tư HSG khá ấn tượng: tổng vốn đầu tư tới 10,6 tỷ USD (hơn 230.000 tỷ đồng) theo tầm nhìn quy hoạch từ năm 2017-2031; công suất 6 triệu tấn/năm, công suất thiết kế đạt 16 triệu tấn/năm; phân kỳ I.1 của Dự án có vốn đầu tư khoảng 500 triệu USD, tương ứng khoảng 11.150 tỷ đồng; tỷ suất hoàn vốn nội bộ (IRR) 30%/năm; thời gian hoàn vốn cố định không chiết khấu (PP) là 4 năm, 9 tháng; thời gian hoàn vốn cố định chiết khấu (DPP) là 5 năm, 11 tháng…

Tập đoàn Hoa Sen mới tổ chức kỷ niệm 15 năm thành lập vào ngày 06/8/2016, tổng cộng gần 6.600 cán bộ, công nhân viên. Cuối tháng 3/2015, vốn điều lệ của Tập đoàn Hoa Sen là 1.008 tỷ đồng. Với tuyên bố tự tin lãng mạn nhất của người đứng đầu tập đoàn này, thì cũng phải trong vòng 10 năm nữa vốn điều lệ của HSG mới chỉ tăng lên 10.000 tỷ đồng.

Một dự án nhiều tham vọng và đòi hỏi hàng chục tỷ USD vốn đầu tư trong bối cảnh ảm đạm chưa từng có về thị trường thép thế giới và không có ngoại lệ không đổ vỡ, phá sản của bất kỳ công ty hàng đầu thế giới nào, thì khó có thể thu lời khủng với vốn đầu tư lại chủ yếu trông cậy vào nguồn vay ngân hàng thương mại theo trần lãi suất được thả nổi từ 15/3/2017 và chưa rõ các cách thức, công nghệ và thông số về chi phí đầu tư xử lý ô nhiễm môi trường, xử lý nước thải, xử lý nguồn nước và cả nguồn nguyên liệu sản xuất công nghiệp…

Kiểm toán trước đầu tư về hiệu quả đầu tư, các rủi ro tài chính và môi trường là cần thiết và phải trở thành nội dung, yêu cầu công tác thẩm định dự án đầu tư để ngăn chặn thảm họa quốc gia về môi trường, ngăn chặn hệ lụy nợ xấu và nguy cơ mất ổn định hệ thống trong lĩnh vực tài chính ngành ngân hàng. Chúng không thể được khỏa lấp và thay thế đơn giản bằng những cam kết trách nhiệm công vụ và tài sản cá nhân, hay đền bù tài chính như bài học đắt giá Fomosa đã và đang chỉ ra.

Dư luận hoan nghênh sự thận trọng của người đứng đầu Chính phủ khi yêu cầu phải xem xét toàn diện, đầy đủ, kỹ lưỡng về dự án này.

Thận trọng là đúng...