Sản xuất, kinh doanh còn khó khăn
Theo Tổng cục Thống kê, cuối năm 2024 và trong tháng 01/2025, có hơn 53.000 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, lớn hơn 20% so với cùng kỳ năm trước. Còn theo đánh giá của Bộ Tài chính, năm 2024 mặc dù kinh tế vĩ mô đã tăng trưởng tương đối khả quan nhưng vẫn gặp nhiều khó khăn, thách thức; tiềm ẩn rủi ro và chịu nhiều áp lực lớn; tăng trưởng tín dụng còn khó khăn, nợ xấu có nguy cơ gia tăng; giải ngân vốn đầu tư công thấp hơn so với cùng kỳ năm 2023. Thị trường bất động sản chưa chuyển biến rõ nét, áp lực lớn trả nợ trái phiếu doanh nghiệp đến hạn. Đặc biệt, hoạt động sản xuất, kinh doanh trong ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản, khai thác dầu thô và khí thiên nhiên, sản xuất sắt thép, sản xuất máy công cụ, sản xuất thuốc lá điếu, sản xuất đồ uống... còn khó khăn, sản lượng giảm hoặc không tăng so với năm 2023. Ngành du lịch chưa khởi sắc do số lượt khách du lịch nội địa tăng chậm, sản xuất ô tô chỉ tăng 2,94% so với năm 2023.
Bên cạnh đó, Quốc hội vừa thay đổi mục tiêu tăng trưởng của năm 2025 lên 8% trở lên so với mục tiêu 6,5-7% trước đó. Muốn đạt mục tiêu này, điều quan trọng là phải phát huy những động lực tăng trưởng từ doanh nghiệp và hộ kinh doanh. Trong bối cảnh thế giới còn rất nhiều khó khăn và với diễn biến khó lường của các cuộc chiến tranh thương mại thì những động lực truyền thống như xuất khẩu hay đầu tư công cũng khó phát huy ngay hoặc hết tác dụng và nước ta phải dựa vào nội lực, dựa vào doanh nghiệp, hộ kinh doanh hiện có.
Từ năm 2020 đến năm 2024, Bộ Tài chính đã nghiên cứu, đề xuất, trình cấp có thẩm quyền cũng như ban hành các giải pháp trong lĩnh vực tài chính, đặc biệt là gia hạn, miễn, giảm các khoản thuế, phí và tiền thuê đất. Năm 2022, số thuế được gia hạn đạt 107.000 tỷ đồng, năm 2023 là 97.000 tỷ đồng và năm 2024 khoảng 78.000 tỷ đồng.
Để hỗ trợ hoạt động sản xuất kinh doanh, tạo đà thúc đẩy phát triển kinh tế trong khi vẫn phải đảm bảo giảm thiểu tác động cân đối ngân sách nhà nước (NSNN), không điều chỉnh dự toán thu NSNN, cần gia hạn thời hạn nộp thuế và tiền thuê đất. Việc tạm hoãn thực hiện nghĩa vụ thuế sẽ giúp doanh nghiệp giữ lại khoản tiền đó để đầu tư, tái đầu tư vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Qua đó, đảm bảo tăng trưởng và phát triển bền vững, đóng góp vào mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên. Vì vậy, Bộ Tài chính lấy ý kiến để hoàn thiện Dự thảo Nghị định gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và tiền thuê đất trong năm 2025.
Đề xuất gia hạn gần 102.000 tỷ đồng tiền thuế, tiền thuê đất
Theo ước tính, tổng số thuế và tiền thuê đất được đề nghị gia hạn theo các chính sách nói trên là gần 102.000 tỷ đồng. Cụ thể, đối với thuế GTGT, Bộ Tài chính đề xuất gia hạn 6 tháng đối với số thuế GTGT của tháng 02, tháng 3/2025 và quý I/2025; gia hạn là 5 tháng đối với số thuế GTGT của tháng 4, tháng 5, tháng 6/2025 và quý II/2025. Thực hiện theo phương án này, tổng số thuế GTGT gia hạn khoảng 62.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, số thu NSNN của năm 2025 không giảm do doanh nghiệp phải thực hiện nộp vào NSNN chậm nhất là ngày 31/12/2025.
Đối với thuế TNDN, Bộ Tài chính đề nghị gia hạn 5 tháng đối với số thuế TNDN tạm nộp của quý I và quý II kỳ tính thuế TNDN năm 2025. Ước tính số thuế TNDN tạm nộp quý I và quý II của kỳ tính thuế TNDN năm 2025 được gia hạn khoảng 36.000 tỷ đồng.
Bộ Tài chính đề xuất hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được gia hạn nộp thuế GTGT, thuế TNCN chậm nhất là ngày 31/12/2025. Số thuế hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được gia hạn là khoảng 350 tỷ đồng, nhưng số thu NSNN của năm 2025 không giảm.
Đối với tiền thuê đất, theo quy định tại Khoản 3 Điều 18 Nghị định số 126/2020/NĐ- CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý thuế, thời hạn nộp tiền thuê đất hằng năm là 2 kỳ (kỳ thứ nhất nộp 50% chậm nhất là ngày 31 tháng 5; kỳ thứ hai nộp đủ phần còn lại chậm nhất là ngày 31/10). Bộ Tài chính đề nghị gia hạn thời hạn nộp tiền thuê đất đối với 50% số tiền thuê đất phát sinh phải nộp năm 2025 của doanh nghiệp, tổ chức, hộ gia đình, hộ kinh doanh cá nhân thuộc đối tượng này đang được Nhà nước cho thuê đất trực tiếp theo quyết định hoặc hợp đồng của cơ quan nhà nước có thẩm quyền dưới hình thức trả tiền thuê đất hằng năm. Thời gian gia hạn là 6 tháng kể từ ngày 31/5/2025. Dự kiến số tiền thuê đất được gia hạn khoảng 3.600 tỷ đồng; tuy nhiên, số thu NSNN của năm 2025 không giảm.
Theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Đặng Ngọc Minh, giải pháp hỗ trợ về thuế và tiền thuê đất đã và đang giúp các doanh nghiệp giảm thiểu chi phí sản xuất, tăng lợi nhuận, tăng khả năng kích cầu trong nền kinh tế. Các chính sách hỗ trợ về thuế dự kiến áp dụng trong năm 2025 sẽ tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp và người dân trong việc giảm giá thành hàng hóa, dịch vụ, từ đó kích thích tiêu dùng, góp phần thúc đẩy sản xuất kinh doanh, tạo thêm việc làm cho người lao động và đạt được mục tiêu kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy sản xuất kinh doanh và phục hồi phát triển kinh tế - xã hội.
Các chuyên gia cho rằng, nếu đề xuất nói trên được phê duyệt, cần công bố chính sách kịp thời để doanh nghiệp có phương án sử dụng ngay khoản tiền tạm được hoãn vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Đó mới thực sự là tác động, tạo ra lợi nhuận, còn nếu chỉ là tiền “giam” trong tài khoản tiền gửi của doanh nghiệp, hộ kinh doanh tại ngân hàng thì nó không thực sự phát huy được tác dụng của chính sách giãn, hoãn thuế. Hơn nữa, các quy trình, thủ tục phải minh bạch và đơn giản để giảm chi phí cho doanh nghiệp. Qua đó, giúp doanh nghiệp tiết kiệm được thời gian, công sức, nhân lực. Đó cũng là đóng góp tích cực cho việc giảm chi phí đầu vào, chi phí hoạt động, giúp doanh nghiệp tinh gọn hơn, hoạt động hiệu quả và tạo ra doanh thu, lợi nhuận tốt hơn./.
