Tìm lời giải hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số

Tăng trưởng kinh tế năm 2025 dự kiến đạt trên 8%

Chia sẻ tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025, triển vọng 2026 với chủ đề “Kinh tế Việt Nam phát triển nhanh, bền vững, chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số” diễn ra chiều 16/12, ông Nguyễn Thanh Nghị - Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương đánh giá năm 2025 ghi nhận cả thuận lợi và khó khăn đối với kinh tế Việt Nam, trong đó khó khăn nhiều hơn so với thuận lợi.

Cụ thể, nền kinh tế chịu ảnh hưởng không nhỏ từ xung đột địa chính trị phức tạp ở nhiều khu vực và chính sách bảo hộ thương mại của các nước. Ở trong nước, nền kinh tế gặp nhiều khó khăn do năng lực và thích ứng của doanh nghiệp trong chuỗi giá trị còn hạn chế; biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và các diễn biến thời tiết cực đoan tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân.

Trong bối cảnh đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự ủng hộ của Quốc hội, sự chỉ đạo, điều hành chủ động, quyết liệt, hiệu quả của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật, toàn diện về phát triển kinh tế - xã hội. “Tăng trưởng kinh tế được thúc đẩy mạnh mẽ, dự kiến cả năm 2025 đạt trên 8%, nằm trong số các nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất trên thế giới” - ông Nghị thông tin.

Với số liệu lạc quan của 11 tháng năm 2025, nhiều tổ chức quốc tế cũng đã dự báo tích cực về tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Đơn cử như Ngân hàng HSBC nâng dự báo tăng trưởng của Việt Nam lên 7,9% cho năm 2025 và 6,7% cho năm 2026. Hay United Overseas Bank (UOB) cũng nâng dự báo tăng trưởng 2025 của Việt Nam từ 7,5% lên 7,7% trong Báo cáo Triển vọng kinh tế quý IV…

Đồng bộ giải pháp để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số

Trong giai đoạn 2026-2030, Việt Nam đặt mục tiêu phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân từ 10%/năm trở lên. Ông Nguyễn Đức Hiển - Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương cho rằng để đạt được mục tiêu này, nền kinh tế Việt Nam cần một lượng vốn đầu tư phát triển khổng lồ.

Tuy nhiên, theo ông Hiển, cơ cấu cung ứng vốn hiện nay đang bộc lộ rủi ro lớn khi tín dụng ngân hàng vẫn chiếm tới 48 - 50% tổng vốn đầu tư, đưa tỷ lệ dư nợ tín dụng/GDP có nguy cơ vọt lên mức 160 - 200% nếu không có sự điều chỉnh. Để giải quyết bài toán này, theo ông Hiển, giải pháp chiến lược là phải thay đổi tư duy huy động nguồn lực tài chính. Trọng tâm không còn nằm ở “room” tín dụng ngân hàng, mà là cuộc dịch chuyển sang thị trường vốn dài hạn.

Chẳng hạn, cần đặt mục tiêu nâng hạng tín nhiệm quốc gia lên mức “Đầu tư” qua đó thu hút dòng vốn quốc tế có chi phí thấp và ổn định hơn. Cùng với đó, thị trường vốn trong nước cần được thúc đẩy phát triển thực chất, thông qua mở rộng phát hành trái phiếu doanh nghiệp, đẩy mạnh cổ phần hóa, IPO, đặc biệt là với các doanh nghiệp công nghệ, dịch vụ và đổi mới sáng tạo.

Bên cạnh thị trường chứng khoán, vai trò của các quỹ đầu tư dài hạn cũng cần được nhìn nhận lại. Việc hình thành và phát triển các quỹ hưu trí tự nguyện, quỹ hạ tầng, quỹ đầu tư mạo hiểm được xem là giải pháp quan trọng để bổ sung nguồn lực cho tăng trưởng, giảm phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng.

Tuy nhiên, theo đại diện Ban Chính sách, chiến lược Trung ương, vốn chỉ là điều kiện cần, hiệu quả sử dụng vốn mới là yếu tố quyết định. Để đạt mức tăng trưởng 10% với nguồn lực vốn đầu tư khoảng 40% GDP, hệ số ICOR giảm xuống 4,7, tốc độ tăng lao động khoảng 8,7% thì năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) buộc phải đóng góp trên 57% vào tăng trưởng chung, cao hơn đáng kể so với giai đoạn trước.

Điều này đòi hỏi khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phải trở thành động lực trung tâm. Muốn vậy, cần mạnh dạn tháo gỡ các rào cản về cơ chế tài chính cho khoa học công nghệ, chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu và phát triển (R&D), mở rộng mô hình hợp tác công – tư trong R&D.

Đặc biệt, để kích hoạt không gian mới, ông Nguyễn Đức Hiển cho rằng Việt Nam cần “cởi trói” thể chế để giải phóng nguồn lực. Các giải pháp bao gồm: triển khai quyết liệt việc kết nối liên thông dữ liệu về đất đai, thuế và thủ tục đầu tư nhằm cắt giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp; tập trung tháo gỡ pháp lý cho các dự án chậm triển khai, đưa nguồn lực đất đai và vốn đang bị “đóng băng” trở lại nền kinh tế… “Chỉ khi nguồn lực được khơi thông và thể chế thực sự thông thoáng, mục tiêu tăng trưởng hai con số mới có cơ sở vững chắc để hiện thực hóa” – ông Hiển nhấn mạnh.

Từ góc độ ngành, để góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số giai đoạn 2026-2030, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết ngành nông nghiệp đặt mục tiêu duy trì tốc độ tăng trưởng khoảng 3,5% mỗi năm trong 5 năm tới. Trong đó, trọng tâm là bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, đồng thời hướng tới mục tiêu kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 100 tỷ USD.

Ngành cũng sẽ đẩy mạnh chuyển đổi mô hình sản xuất theo hướng xanh, sạch, phát triển nông nghiệp tuần hoàn, giảm phát thải, tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, chế biến sâu nhằm nâng cao năng suất và giá trị gia tăng.

Về môi trường, ngành đặt mục tiêu triển khai quyết liệt các giải pháp giảm ô nhiễm, phát triển bền vững theo xu hướng toàn cầu. Đáng chú ý, ngay đầu năm 2026, Việt Nam phấn đấu hình thành thị trường tín chỉ carbon, trước mắt là thị trường trong nước, sau đó từng bước kết nối với thị trường quốc tế, phù hợp với các cam kết và lợi ích quốc gia.

Về khía cạnh lập pháp, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh vai trò then chốt của hoàn thiện thể chế trong việc tạo nền tảng cho mô hình tăng trưởng mới của Việt Nam trong giai đoạn tới.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, nền kinh tế Việt Nam đang bước vào một giai đoạn phát triển mới, với các yêu cầu về tăng trưởng nhanh không thể tách rời mục tiêu bền vững, chuyển đổi xanh và chuyển đổi số. Trong bối cảnh đó, nhiệm vụ đặt ra cho Quốc hội là cụ thể hóa, thể chế hóa kịp thời các chủ trương, định hướng lớn của Đảng thành khung pháp lý đồng bộ, hiện đại, có khả năng dẫn dắt và kiến tạo phát triển.

Đặc biệt, theo Lãnh đạo Quốc hội, xuyên suốt trong công tác lập pháp là yêu cầu đổi mới mạnh mẽ tư duy xây dựng pháp luật, chuyển từ tư duy quản lý sang tư duy kiến tạo phát triển, từ tiền kiểm sang hậu kiểm, từ cách tiếp cận “không quản được thì cấm” sang khuyến khích sáng tạo trong khuôn khổ pháp luật.

“Quốc hội luôn coi trọng lắng nghe ý kiến từ cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư và các đối tượng chịu tác động chính sách, xem đây là nguồn thông tin quan trọng để hoàn thiện thể chế theo hướng ổn định, minh bạch và dễ dự báo, qua đó củng cố niềm tin thị trường và tạo nền tảng cho các quyết định đầu tư dài hạn trong giai đoạn 2026-2030” - Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh.

Từ góc nhìn quốc tế, bà Mariam Sherman - Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam khuyến nghị Việt Nam cần tiếp tục phát huy mạnh mẽ vai trò của khu vực kinh tế tư nhân; tập trung nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và tăng cường phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo. Đồng thời, chú trọng phát triển hạ tầng bền vững và tăng trưởng xanh; đảm bảo phân bổ công bằng những thành quả của tăng trưởng và hiện đại hóa về thể chế.

“Việt Nam cần nâng cao khả năng thích ứng với những bất ổn toàn cầu và đa dạng hóa động lực tăng trưởng; làm sâu sắc hơn mối quan hệ đối tác khu vực, cũng như tăng cường tốc độ cải cách để nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế…” - bà Mariam Sherman nhấn mạnh khuyến nghị./.

Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương dự báo 3 kịch bản tăng trưởng kinh tế của Việt Nam giai đoạn 2026-2030, đó là kịch bản cơ sở tăng trưởng 7,5%, kịch bản chuyển tiếp khoảng 8,5% và kịch bản mục tiêu là 10%; tương ứng mức lạm phát là dưới 4%, 4% và 4,5%; năng suất sẽ tương ứng ở mức 8,5 - 9,3%.