Tránh chồng chéo, gây phiền hà cho đối tượng thanh tra

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, sáng 22/5, các đại biểu Quốc hội thảo luận ở Hội trường về Dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi).

Qua thảo luận, vấn đề tránh chồng chéo, trùng lặp trong hoạt động của các cơ quan thanh tra và giữa cơ quan thanh tra với cơ quan Kiểm toán nhà nước (KTNN) tiếp tục được nhiều đại biểu Quốc hội (ĐBQH) quan tâm.

Góp ý hoàn thiện Dự thảo Luật, đại biểu Nguyễn Tạo (Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng), về nguyên tắc hoạt động thanh tra, tại khoản 3 Điều 4 Dự thảo Luật cần bổ sung quy định cụ thể, rõ ràng về tiêu chí không trùng lặp về nội dung khi tiến hành thanh tra giữa các cơ quan có chức năng thanh tra như bổ sung kế hoạch thanh tra phải được công khai và chia sẻ thông tin với cơ quan Kiểm toán nhà nước và các cơ quan quản lý có liên quan trong quá trình thanh tra để bảo đảm tính thống nhất và tránh chồng chéo.

Đồng thời, Ban soạn thảo cần bổ sung ở khoản 4 Điều 4 Dự thảo nội dung: Trường hợp phát hiện có sự trùng lặp hoặc chồng chéo thì cơ quan thanh tra cấp trên phải có trách nhiệm phối hợp điều chỉnh hoặc tạm dừng kế hoạch thanh tra để bảo đảm rõ ràng, hiệu quả, tránh gây phiền hà cho đối tượng thanh tra.

Tham gia thảo luận, đại biểu Trần Thị Nhị Hà (Đoàn ĐBQH TP. Hà Nội) đồng tình việc Dự thảo Luật đã thống nhất khái niệm thanh tra, không phân biệt thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành, khắc phục bất cập trong chồng chéo, khó phân định rạch ròi trong công tác thanh tra hiện nay. Đồng thời, việc sắp xếp lại hệ thống cơ quan thanh tra theo hướng thống nhất đã khắc phục bất cập này.

Quan tâm đến quy định về trách nhiệm của thủ trưởng cơ quan đơn vị trong công tác kiểm tra, đại biểu cho biết, tại Điều 61 Dự thảo Luật, hoạt động thanh tra và kiểm tra đã được tách bạch. Thế nhưng, việc Dự thảo Luật quy định thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước phải thường xuyên tổ chức việc kiểm tra việc thực hiện chính sách pháp luật trong phạm vi quản lý chỉ đề cập nguyên tắc tránh chồng chéo giữa thanh tra và kiểm toán nhưng chưa có quy định kiểm soát chồng chéo giữa thanh tra và kiểm tra.

"Trong khi đó, đây là vấn đề phổ biến, đặc biệt trong lĩnh vực quản lý doanh nghiệp, tình trạng lặp lại các cuộc thanh tra, kiểm tra không chỉ gây tốn kém chi phí mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường đầu tư" - đại biểu Trần Thị Nhị Hà nói.

Theo đại biểu, Nghị quyết 68-NQ/TW 2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân yêu cầu chấm dứt thanh tra, kiểm tra chồng chéo, kéo dài không cần thiết, bảo đảm nguyên tắc mỗi năm thực hiện thanh tra, kiểm tra 1 lần với doanh nghiệp - trừ trường hợp có vi phạm rõ ràng. Vì vậy, nếu không có cơ chế điều phối cụ thể sẽ rất khó thực hiện hiệu quả chỉ đạo này.

Đại biểu kiến nghị bổ sung khái niệm "kiểm tra'" tại Điều 2 Dự thảo Luật để làm rõ tính chất chủ thể, hệ quả pháp lý và trách nhiệm tổ chức thực hiện; bổ sung nội dung về phối hợp (Điều 61), tránh chồng chéo giữa kiểm tra và thanh tra. Đồng thời, giao Thanh tra Chính phủ, thanh tra tỉnh vai trò đầu mối điều phối kế hoạch thanh tra, kiểm tra trong phạm vi quản lý.

Đồng quan điểm trên, đại biểu Đoàn Thị Lê An (Đoàn ĐBQH tỉnh Cao Bằng) chỉ ra, tại khoản 3 Điều 4 Dự thảo Luật quy định, không trùng lặp về phạm vi, thời gian giữa các cơ quan thanh tra; giữa cơ quan thanh tra với cơ quan Kiểm toán nhà nước không trùng lặp trong việc thực hiện quyền khi tiến hành thanh tra.

Đại biểu cho rằng, quy định như vậy là chưa đầy đủ, bởi trong thực tiễn, ngoài hoạt động thanh tra thì còn có các hoạt động giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp và còn có hoạt động kiểm tra của các cơ quan có thẩm quyền. Vì vậy, cần thiết quy định về nguyên tắc hoạt động thanh tra không trùng lặp về phạm vi, thời gian với các cơ quan giám sát, cơ quan kiểm tra khác để không làm cản trở hoạt động bình thường của đối tượng và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác.

Bên cạnh đó, đại biểu Đoàn Thị Lê An đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu, bổ sung các nội dung liên quan đến công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí trong thi hành luật liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của Thanh tra Chính phủ và thanh tra tỉnh để thống nhất với Quy định số 191-QĐ/TW để đảm bảo tính khả thi khi tổ chức thực hiện sau này.

Giải trình, làm rõ vấn đề ĐBQH nêu tại Phiên họp, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, Dự thảo Luật đã có những quy định nhằm xử lý chồng chéo, trùng lặp trong hoạt động thanh tra với hoạt động kiểm toán nhà nước, cụ thể là quy định tại Điều 56, Điều 57, Điều 58 của Dự thảo Luật.

Trong đó, khoản 1 Điều 56 quy định rõ “khi tiến hành hoạt động thanh tra, Kiểm toán nhà nước nếu phát hiện chồng chéo, trùng lặp, cơ quan thanh tra phối hợp với cơ quan Kiểm toán nhà nước để xử lý, đảm bảo một nội dung hoạt động của tổ chức, cá nhân chỉ là đối tượng của một cơ quan thanh tra hoặc cơ quan Kiểm toán nhà nước”.

Dự thảo Luật không quy định việc xử lý chồng chéo, trùng lặp giữa hoạt động thanh tra với hoạt động giám sát, kiểm tra chuyên ngành, do đây là các hoạt động có sự hoạt động khác nhau về nội dung, phạm vi, thời gian, trình tự, thủ tục, phương pháp tiến hành.

“Tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ tham mưu cho Chính phủ ban hành nghị định, trong đó có quy định về việc xử lý chồng chéo, trùng lặp giữa hoạt động thanh tra với hoạt động giám sát, kiểm tra chuyên ngành” - Tổng Thanh tra Chính phủ thông tin.