Kiểm toán trưởng KTNN khu vực IV Trương Thị Việt Hương trả lời, làm rõ những vấn đề báo chí quan tâm xung quanh việc kiến nghị truy thu thuế của Sabeco.Ảnh: ĐÔNG SƠN
36/38 TĐ, TCT được kiểm toán kinh doanh có lãi
Kết quả kiểm toán cho thấy, các DNNN cơ bản vẫn bảo toàn được vốn, tiếp tục đóng góp quan trọng vào phát triển và ổn định kinh tế vĩ mô, có tới 36/38 Tập đoàn, Tổng công ty (TĐ, TCT) được kiểm toán kinh doanh có lãi. Các TĐ, TCT được kiểm toán có tổng tài sản, nguồn vốn đến 31/12/2013 là 507.998 tỷ đồng; tổng doanh thu, thu nhập 384.325 tỷ đồng; lợi nhuận trong công ty liên doanh, liên kết 7.000 tỷ đồng; tổng chi phí 333.153 tỷ đồng; lợi nhuận kế toán trước thuế 58.172 tỷ đồng; thuế và các khoản khác phải nộp NSNN 13.912 tỷ đồng. Trong đó, KTNN đã điều chỉnh tăng: tổng tài sản, nguồn vốn 4.437 tỷ đồng; tổng doanh thu, thu nhập 3.547 tỷ đồng; tổng chi phí 2.563 tỷ đồng; lợi nhuận kế toán trước thuế 975 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, KTNN cũng nêu rõ số tiền mà các DNNN còn phải nộp NSNN là 3.550 tỷ đồng; trong đó riêng khoản phải nộp của Tổng công ty cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco) là 1.684 tỷ đồng, bao gồm cả khoản 408 tỷ đồng kiến nghị truy nộp thuế Tiêu thụ đặc biệt (TTĐB). Đồng thời, KTNN đã chỉ ra nhiều sai phạm mà các DNNN cần khắc phục. Đáng chú ý như: nhiều TĐ, TCT quản lý nợ chưa chặt chẽ dẫn đến nợ phải thu quá hạn, nợ khó đòi lớn, một số đơn vị xóa nợ phải thu khi chưa đủ điều kiện; trích lập dự phòng nợ phải thu khó đòi không đúng quy định, chưa xây dựng và ban hành quy chế quản lý các khoản nợ phải thu; nợ tạm ứng tồn đọng nhiều năm với số tiền lớn chưa được thu hồi; một số TCT nợ trong nội bộ với số tiền lớn, kéo dài chưa được giải quyết dứt điểm.
Một số đơn vị quản lý, sử dụng hàng tồn kho chưa hiệu quả, còn để hàng hóa ứ đọng, chậm luân chuyển, trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho chưa đúng quy định, chi phí sản xuất kinh doanh dở dang không có nguồn bù đắp. Bên cạnh một số TCT đầu tư tài chính có hiệu quả, còn nhiều TCT đầu tư không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp, nhiều DN có vốn góp của các TCT kinh doanh thua lỗ, mất vốn, phá sản, ngừng hoạt động hoặc làm các thủ tục giải thể. Hầu hết các TCT có hoạt động đầu tư xây dựng, kinh doanh bất động sản còn dự án chậm tiến độ, làm giảm hiệu quả đầu tư, một số dự án phải tạm dừng triển khai gây lãng phí vốn đầu tư. Hầu hết các đơn vị phản ánh không đúng doanh thu, chi phí. Một số đơn vị chưa tuân thủ đầy đủ quy định về đăng ký giá bán hàng hoặc chương trình khuyến mại với cơ quan quản lý nhà nước…
Từ kết quả kiểm toán, KTNN đã kiến nghị tới từng đơn vị việc khắc phục những tồn tại, sai phạm, qua đó chấn chỉnh hoạt động quản lý, sử dụng vốn và tài sản nhà nước của các TĐ, TCT được kiểm toán.
Xung quanh việc kiến nghị truy thu thuế của Sabeco
Năm 2014, KTNN đã thực hiện kiểm toán Báo cáo tài chính và các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn và tài sản nhà nước niên độ 2013 của Tổng công ty cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco). Trên cơ sở kết quả kiểm toán, KTNN đã đưa ra các kiến nghị xử lý về tài chính, trong đó kiến nghị truy thu Sabeco 408 tỷ đồng tiền thuế TTĐB nộp NSNN. Tại buổi họp báo ngày 10/7 của KTNN, nội dung kiến nghị nêu trên đã nhận được sự quan tâm của các cơ quan báo chí, nhiều câu hỏi đã được đặt ra. Thừa ủy quyền Người phát ngôn của KTNN, bà Trương Thị Việt Hương - Kiểm toán trưởng KTNN khu vực IV, đại diện đơn vị trực tiếp kiểm toán tại Sabeco - đã tham gia trả lời, làm rõ những vấn đề báo chí quan tâm.
Trước hết, theo quy định, thuế TTĐB là thuế đánh vào khâu sản xuất và được xác định ở giá bán ra cuối cùng của khâu sản xuất. Khi tổ chức mô hình sản xuất của mình, Sabeco đã thành lập Công ty TNHH MTV thương mại Bia Sài Gòn (với 100% vốn của Công ty mẹ) để tiêu thụ các sản phẩm. Công ty TNHH MTV thương mại Bia Sài Gòn lại tiếp tục thành lập 10 công ty cổ phần thương mại khu vực (là các công ty liên kết, các công ty con có vốn nhà nước chiếm từ 90% đến 95%). Các công ty cổ phần thương mại khu vực này thực hiện vai trò bán các sản phẩm của Sabeco cho các đại lý cấp I.
KTNN xác định đây là một mô hình khép kín vì Sabeco không chỉ chi phối về vốn mà còn quyết định từ giá mua nguyên liệu đầu vào cho đến giá sản phẩm bán ra, kể cả giá sản phẩm bán ra cho các đại lý cấp I. Lợi nhuận cuối cùng của các công ty đều được chuyển về cho Sabeco. Do đó, KTNN xác định khâu cuối cùng để tính thuế TTĐB là ở các công ty cổ phần thương mại khu vực trước khi bán ra cho các đại lý. Vì vậy, KTNN đã kiến nghị truy thu, nộp NSNN 408 tỷ đồng thuế TTĐB năm 2013 của Sabeco.
KTNN kiến nghị khoản truy thu thuế của Sabeco như vậy là căn cứ vào Thông tư 05/2012/TT-BTC của Bộ Tài chính để xác định cơ sở tính thuế. Tuy nhiên, Thông tư 05/2012/TT-BTC chỉ quy định các cơ sở thương mại nói chung, không quy định rõ cơ sở thương mại độc lập hay không độc lập, vì vậy KTNN cũng đã kiến nghị Bộ Tài chính và được biết Bộ Tài chính hiện đang soạn thảo văn bản sửa đổi cách tính thuế TTĐB, trong đó xác định rõ các công ty thương mại là các công ty con và các công ty thương mại là những công ty độc lập để có cách tính thuế phù hợp. Ngoài ra, KTNN còn căn cứ vào cơ cấu tổ chức, điều hành thực tế của Sabeco, trong đó Sabeco là đơn vị sở hữu thương hiệu Bia Sài Gòn, nhập khẩu và bán nguyên, vật liệu chính cho các đơn vị sản xuất sản phẩm Bia Sài Gòn và như đã nêu trên, lợi nhuận cuối cùng đều chuyển về Sabeco. Tuy nhiên, đến nay, Sabeco chưa thực hiện kiến nghị của KTNN do đơn vị đang chờ ý kiến trả lời của Bộ Tài chính và Bộ Công thương.
PHÚC KHANG
