Thế giới nhiều biến động phức tạp, khó lường
Đó là nhận định của các chuyên gia khi phân tích về kinh nghiệm ứng phó với khủng hoảng của các DN Việt. Ông Bùi Anh Tuấn - Cục trưởng Cục Quản lý đăng ký kinh doanh (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết, đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh của DN Việt Nam, khiến nhiều DN buộc phải tạm ngừng hoạt động, thậm chí đứng trước nguy cơ phá sản.
Sau đại dịch, tình hình chính trị, kinh tế thế giới lại có nhiều biến động phức tạp, khó lường, gây nên các nguy cơ, thách thức mới cho quá trình phục hồi và phát triển của các nền kinh tế nói chung và của cộng đồng DN nói riêng. Do đó, bên cạnh khủng hoảng do xung đột giữa Nga - Ukraine, dịch Covid-19 gây ra, các DN có thể sẽ phải đối mặt với các cuộc khủng hoảng khác như: Môi trường, tài chính, nhân sự…
Ông Bùi Anh Tuấn nhấn mạnh, các DN cần phải chuẩn bị kế hoạch để ứng phó với những yếu tố rủi ro, bất định, tăng cường sức đề kháng trước các cuộc khủng hoảng để phát triển một cách bền vững, góp phần nâng cao sức chống chịu của nền kinh tế. Dẫn chứng khủng hoảng Covid-19 là một trường hợp điển hình được lựa chọn để nghiên cứu, lãnh đạo Hiệp hội DN nhỏ và vừa Việt Nam chia sẻ kết quả thực hiện khảo sát, nghiên cứu từ hơn 630 DN cho thấy, có 7 yếu tố quan trọng giúp DN ứng phó khủng hoảng. Cụ thể gồm: Năng lực quản trị DN; thị trường, khách hàng; quy mô vốn; ngành nghề kinh doanh; khả năng huy động vốn; thời gian hoạt động và năng lực ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số.
Theo ông Lê Anh Văn - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ pháp luật và Phát triển nguồn nhân lực (Hiệp hội DN nhỏ và vừa Việt Nam), có 32,9% DN tham gia khảo sát cho biết đã vượt qua khủng hoảng nhờ năng lực quản trị; 20,5% DN cho biết vẫn duy trì được hoạt động sản xuất, kinh doanh nhờ giữ được khách hàng, phát triển thị trường. Quy mô vốn là yếu tố thứ ba giúp DN trụ vững trong khủng hoảng với 20% số DN khẳng định điều này. Các yếu tố còn lại có mức độ quan trọng thấp hơn trong quá trình “vượt bão” Covid-19, chiếm tỷ lệ DN trả lời khảo sát từ 14,7-18%. Đáng lưu ý, chuyển đổi số cũng là yếu tố giúp DN vượt qua khủng hoảng nhưng chỉ có 14,7% DN cho biết đã bắt kịp chuyển đổi số, ứng dụng mạnh công nghệ thông tin, nhờ đó DN vượt qua được khủng hoảng. Tuy nhiên, kết quả khảo sát cũng cho thấy còn rất nhiều việc phải làm trong chương trình chuyển đổi số mà Chính phủ đã ban hành, từ việc thực thi chính sách đến ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa…
Cần thích ứng linh hoạt, ứng phó hiệu quả
Để giúp các DN có thể thích ứng và ứng phó có hiệu quả với các cuộc khủng hoảng, các cú sốc bất ngờ trong tương lai, các chuyên gia nghiên cứu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, cần phải có những giải pháp phù hợp trong cả ngắn hạn và dài hạn nhằm giúp DN thích ứng linh hoạt và phục hồi hiệu quả. Cụ thể, trong ngắn hạn, DN cần cân đối dòng tiền, cắt giảm các khoản chi tiêu chưa cần thiết, đảm bảo hiệu quả hoạt động và dòng tiền của DN. Cùng với đó là tập trung giải quyết ngay những vấn đề phát sinh đột xuất, bất thường có nguy cơ ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN.
Song song với việc coi nhân sự là tài sản quan trọng nhất, lãnh đạo DN cần thường xuyên đối thoại với người lao động, nhất là khi khủng hoảng xảy ra, nhằm đưa ra phương hướng hoạt động sản xuất, kinh doanh trong bối cảnh khủng hoảng, cũng như thực hiện các giải pháp hiệu quả hỗ trợ người lao động. Đồng thời, DN tiếp tục chú trọng nâng cao chất lượng các sản phẩm, dịch vụ, kịp thời nắm bắt xu hướng tiêu dùng của khách hàng để đáp ứng.
Trong khủng hoảng, nhất là trong bối cảnh giãn cách của đại dịch, DN cần thay thế các phương thức kinh doanh truyền thống bằng các giải pháp công nghệ mới, phát triển kinh doanh trên nền tảng số, thông qua các sàn giao dịch điện tử. Trong khi bài toán vốn luôn là vấn đề đặt ra thì khi khủng hoảng, các DN cần đa dạng hóa hình thức huy động vốn; sự chủ động tìm hiểu, nắm bắt thông tin thị trường, tình hình kinh tế, chính trị trong nước và trên thế giới cũng rất cần thiết. Ngoài ra, DN nên đa dạng hóa nguồn nguyên liệu đầu vào; tăng cường liên kết thông qua các chuỗi cung ứng và mạng lưới các hiệp hội DN, ngành hàng và địa phương.
Từ kết quả nghiên cứu, khuyến nghị được các chuyên gia đưa ra là các hiệp hội DN, hiệp hội ngành hàng cần xây dựng các diễn đàn chia sẻ những bài học về lựa chọn thị trường, đối tác, quan hệ kinh doanh, về đầu tư xây dựng nội lực của DN để tăng khả năng chống chịu với các cú sốc, khủng hoảng. Cũng để hỗ trợ DN, các hiệp hội cần tăng cường tính liên kết giữa các hội viên, hợp tác cùng phát triển.
Về phía Chính phủ và các Bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia khuyến nghị, cần rà soát, bổ sung, gia hạn các gói chính sách hỗ trợ DN phục hồi và phát triển; tiếp tục hoàn thiện môi trường đầu tư kinh doanh, chính sách hỗ trợ DN, cải cách thực chất thủ tục hành chính; tăng cường hiệu quả triển khai các chính sách và nguồn lực hỗ trợ DN nâng cao năng lực cạnh tranh, chủ động hội nhập quốc tế, nắm bắt và đón đầu các xu hướng kinh doanh mới, thị trường mới.
Đề xuất giải pháp cho sự phát triển dài hạn và ứng phó với khủng hoảng trong tương lai, các chuyên gia nhấn mạnh, mỗi DN cần xây dựng các kế hoạch hoạt động mang tính chiến lược, dài hạn; hiện đại hóa hệ thống quản trị và quy trình hoạt động nhằm chuẩn bị tốt nhất, tăng sự chủ động của DN trong trường hợp khủng hoảng và các sự cố bất khả kháng xảy ra…/.
