Tại phiên họp, GS. TS Nguyễn Thanh Long - Bộ trưởng Bộ Y tế Việt Nam được Tổng Giám đốc UNAIDS (Chương trình Phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS) mời phát biểu chia sẻ về thành công và kinh nghiệm của Việt Nam trong phòng, chống HIV/AIDS.
 |
| Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cùng các đại biểu Đoàn Việt Nam tham dự phiên họp - Ảnh: Bộ Y tế |
Hội nghị cấp cao của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS được tổ chức 5 năm một lần, với sự tham gia của các nhà lãnh đạo cấp cao các quốc gia thành viên, đại diện người nhiễm HIV/AIDS, các tổ chức quốc tế, các tổ chức xã hội - dân sự… Hội nghị được tổ chức nhằm khẳng định cam kết chính trị của các quốc gia thành viên trong công tác phòng, chống HIV/AIDS, tổng kết thành tựu, tiến độ triển khai chương trình phòng, chống HIV/AIDS đã thống nhất tại kỳ họp trước và thông qua kế hoạch hoạt động cho 5 năm tiếp theo.
Việt Nam được đánh giá là điểm sáng trong công tác phòng, chống HIV/AIDS nói chung và công tác dự phòng nói riêng, nên UNAIDS đặc biệt mời Bộ trưởng Bộ Y tế Việt Nam tham gia phát biểu tại phiên họp cấp cao.
Chia sẻ về những kinh nghiệm trong việc ngăn ngừa các ca nhiễm mới HIV thông qua việc áp dụng các chương trình điều trị duy trì bằng Methadone - một chương trình giảm thiểu tác hại có thể gây tranh cãi, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, Việt Nam đã lọt vào nhóm một số ít quốc gia đã khống chế dịch HIV trong nhóm tiêm chích ma túy. 15 năm trước, tiêm chích ma túy là nguyên nhân chính làm lây truyền HIV ở Việt Nam, với tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm người nghiện chích ma túy là khoảng 30%, nhưng hiện nay tỷ lệ này chỉ còn 10%.
Để đạt được bước chuyển này, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long đưa ra 5 bài học kinh nghiệm. Trong đó, bài học đầu tiên đó chính là sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp chính quyền, sự quyết tâm chính trị. Theo Bộ trưởng, việc này là rất quan trọng, làm thay đổi nhận thức của các cấp lãnh đạo, các Bộ, ban, ngành, đặc biệt là thay đổi nhận thức của người dân, chấp nhận nghiện ma túy như một bệnh, chứ không phải là tội phạm và từ đó tích cực điều trị. Quan điểm này đã được luật hoá và đưa vào chính sách, tạo điều kiện cho việc triển khai chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone.
Bài học thứ 2 là, Việt Nam đã triển khai toàn diện các can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV dưới nhiều hình thức phong phú và phù hợp.
Bài học thứ 3 là Chương trình Methadon- chương trình điều trị thay thế của Việt Nam đã được triển khai. Theo đó, để giảm thiểu số người nhiễm HIV trong nhóm nghiện chích ma túy, Việt Nam đã triển khai điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế. Cụ thể là chương trình điều trị Methadone và Buprenorphine được mở rộng, góp phần quan trọng ngăn chặn sự lây lan HIV trong nhóm tiêm chích ma túy.
Mặc dù giai đoạn đầu triển khai có những ý kiến trái chiều bởi các quan điểm, quan niệm từ phía người dân. Nhưng bằng công tác tuyên truyền, Việt Nam đã thuyết phục được người dân hiểu được, thay đổi nhận thức và thực hiện tốt chương trình này.
“Đến thời điểm hiện tại, có gần 53 nghìn bệnh nhân đang được điều trị Methadone tại 63 tỉnh, thành phố. Chương trình này được coi là thành tựu của Việt Nam, mang lại hiệu quả cao, tác động tích cực về kinh tế, xã hội, an ninh trật tự” - Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long nhấn mạnh.
Bài học thứ 4 theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long, đó là Việt Nam đã phân phát rất mạnh bơm kim tiêm sạch và phân phát một cách sáng tạo với độ bao phủ rộng do cộng đồng thực hiện và triển khai đồng bộ nhiều chương trình can thiệp khác để dự phòng lây nhiễm HIV như: Phân phát bao cao su, điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PreP). Hàng năm có khoảng 25 triệu- 30 triệu bơm tim kiêm sạch đã được cung cấp cho các đối tượng tiêm chích ma tuý. Đây cũng là một trong những thành công của Việt Nam.
Bài học thứ 5 được Bộ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh đó là muốn triển khai bền vững và thành công các chương trình nêu trên, bắt buộc phải triển khai đồng bộ, toàn diện các giải pháp, dịch vụ.
Kết thúc bài phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long bày tỏ lời cảm ơn đến sự giúp đỡ của cộng đồng quốc tế trong công tác phòng chống HIV/AIDS của Việt Nam và khẳng định Việt Nam nỗ lực thực hiện mục tiêu 95-95-95 và hướng tới kết thúc đại dịch vào năm 2030.
Đ. KHOA
