Xây dựng cơ chế phối hợp với cơ quan thanh tra, kiểm toán trong hoạt động giám sát

Xây dựng cơ chế chia sẻ thông tin, dữ liệu giám sát, thanh tra, kiểm toán

Theo các ĐBQH, việc sửa đổi Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND là động lực quan trọng để đổi mới, nâng cao hơn nữa hiệu quả giám sát - một trong những chức năng then chốt của Quốc hội và HĐND các cấp.

Trong đó, Điều 9 Dự thảo Luật đã quy định về phối hợp trong hoạt động giám sát, nhằm nâng cao hiệu quả phối hợp và tham gia của các chủ thể liên quan đến hoạt động giám sát.

Đại biểu Tạ Đình Thi (TP. Hà Nội) đánh giá, việc bổ sung quy định này là một bước tiến rất quan trọng, nhằm tăng cường, cụ thể hoá cơ chế phối hợp giám sát, nâng cao chất lượng, tránh chồng chéo, trùng lặp trong hoạt động giám sát.

Tuy nhiên, để cơ chế này thực sự đi vào cuộc sống, đại biểu Thi đề nghị cần quy định cụ thể về cơ chế trao đổi thông tin, dữ liệu giám sát một cách có hệ thống và kịp thời giữa các chủ thể giám sát của Quốc hội với nhau, giữa Quốc hội với HĐND các cấp và giữa các cơ quan giám sát với cơ quan thanh tra, kiểm toán, kiểm tra và các cơ quan điều tra.

“Điều này sẽ tạo ra một bức tranh tổng thể, giúp xác định đúng trọng tâm, trọng điểm, tránh việc giám sát trùng lặp và bỏ sót những vấn đề lớn, phức tạp” - đại biểu Tạ Đình Thi nói.

Cùng với đó, Dự thảo Luật cần quy định về việc xây dựng và chia sẻ kế hoạch giám sát tổng thể giữa các chủ thể. Theo đại biểu, vấn đề này sẽ do Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Thường trực HĐND các cấp đóng vai trò đầu mối điều phối song cần được hiện thực hóa bằng một quy trình cụ thể thông qua một nền tảng.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong hoạt động giám sát, coi đây là nhiệm vụ then chốt và có lộ trình rõ ràng. Việc xây dựng một cơ sở dữ liệu quốc gia về hoạt động giám sát, kết nối liên thông từ trung ương đến địa phương là hết sức cần thiết. Cơ sở dữ liệu này tích hợp thông tin từ các báo cáo, kết luận giám sát, chất vấn, kiến nghị cử tri, kết quả thanh tra và kiểm toán.

ĐBQH Tạ Đình Thi

Chung quan điểm, đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn Vĩnh Long) - nhận xét, dù Dự thảo Luật có quy định phối hợp trong giám sát nhưng mới dừng lại ở nguyên tắc, thiếu quy định cụ thể về cơ chế phối hợp giữa Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc, các cơ quan thanh tra, kiểm toán.

Đại biểu kiến nghị bổ sung khoản mới trong Điều 9 Dự thảo Luật quy định về xây dựng cơ chế chia sẻ dữ liệu giám sát, kiểm tra, thanh tra, kiểm toán giữa các cơ quan nhà nước.

“Cần quy định rõ trách nhiệm người đứng đầu trong cung cấp thông tin khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc HĐND thực hiện giám sát chuyên đề, Kiểm toán nhà nước, Thanh tra Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và cơ quan báo chí có trách nhiệm cử đầu mối phối hợp, cho phép thiết lập nhóm công tác liên ngành giám sát đối với các lĩnh vực phức tạp như ngân sách, môi trường, quy hoạch, đầu tư công. Đồng thời, tăng cường vai trò giám sát của nhân dân và báo chí bằng cơ chế tiếp nhận phản ánh, kiến nghị trực tuyến, công khai kết quả xử lý trên cổng thông tin điện tử” - đại biểu đề xuất.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn TP. Hồ Chí Minh) – đề nghị, Ban soạn thảo cần nghiên cứu, cân nhắc, bổ sung quy trình 3 bước trong công tác phối hợp gồm: Bước 1, chia sẻ kế hoạch ngay từ khâu lựa chọn chủ đề giám sát. Bước 2, chuyển hồ sơ khi phát hiện dấu hiệu vi phạm. Bước 3, nhận phản hồi kết quả xử lý để kết thúc quy trình. Điều này nhằm tăng hiệu quả liên thông giữa các thiết chế kiểm soát quyền lực, giảm trùng lặp và nâng cao hiệu quả xử lý sau khi giám sát.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Thị Sửu (Đoàn TP. Huế) đề nghị bổ sung quy định về phối hợp với các cơ quan thanh tra, kiểm toán, điều tra khi phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật.

Đi đến cùng kiến nghị giám sát

Cùng với đảm bảo cơ chế phối hợp hiệu quả, các ĐBQH cũng nhấn mạnh việc cần quy định rõ trách nhiệm, chế tài trong thực hiện kết luận, kiến nghị sau giám sát; như quan điểm của đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn Quảng Trị): Chỉ khi kết luận giám sát được thực hiện nghiêm túc thì mới tạo ra vòng tròn khép kín của giám sát, kiểm tra, xử lý và hoàn thiện chính sách.

Theo các ĐBQH, trên thực tế, các Nghị quyết, kết luận hoặc kiến nghị giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội và HĐND tuy có giá trị chính trị cao, nhưng chưa có cơ chế pháp lý buộc thực hiện.

Đại biểu Thạch Phước Bình chỉ rõ, “Luật hiện hành chưa quy định rõ trách nhiệm, chế tài, thời hạn và cơ quan theo dõi việc thực hiện kiến nghị giám sát. Nhiều trường hợp cơ quan chịu sự giám sát chậm báo cáo hoặc chỉ trả lời một cách hình thức, không có kết quả cụ thể, dẫn đến tình trạng giám sát xong là xong”.

Đại biểu kiến nghị, bổ sung điều khoản riêng quy định cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát phải báo cáo kết quả thực hiện Nghị quyết, kết luận, kiến nghị giám sát trong thời hạn 60 ngày, kể từ ngày nhận được văn bản. Cơ quan giám sát có quyền yêu cầu báo cáo bổ sung hoặc tiến hành giám sát lại nếu kết quả không đạt yêu cầu. Trong trường hợp không thực hiện hoặc cố tình trì hoãn, chủ thể giám sát được quyền kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét trách nhiệm của người đứng đầu.

Đồng thời, bổ sung cơ chế truy cứu trách nhiệm hành chính hoặc kỷ luật đối với đối với người đứng đầu không chấp hành kiến nghị giám sát, có thể dẫn chiếu sang Luật Cán bộ, công chức và Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức HĐND và UBND.

Đại biểu cũng đề nghị, giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội định kỳ tổng hợp công bố công khai danh mục cơ quan, địa phương chậm hoặc chưa thực hiện kiến nghị giám sát, tạo áp lực công khai và minh bạch.

Cùng quan tâm đến vấn đề này, đại biểu Tạ Văn Hạ (TP. Đà Nẵng) - đề nghị, Dự thảo Luật bổ sung quy định báo cáo bắt buộc đối với đối tượng giám sát để thực hiện các Nghị quyết, kết luận, kiến nghị giám sát; nếu chưa có chuyển biến hay thực hiện không đạt yêu cầu cần thực hiện giám sát lại.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng cho rằng, nhiều kết luận giám sát thời gian qua chưa được thực hiện nghiêm túc, làm giảm uy tín của cơ quan dân cử và hiệu lực của pháp luật. Vì vậy, Dự thảo Luật cần bổ sung điều khoản về trách nhiệm thực thi và chế tài hậu giám sát, theo hướng quy định bắt buộc định kỳ báo cáo kết quả thực hiện kiến nghị giám sát và có chế tài rõ ràng với những trường hợp chậm khắc phục hoặc không thực hiện gắn trách nhiệm của người đứng đầu.

Dự thảo Luật sẽ được tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 10./.