Xây dựng đội ngũ văn nghệ sĩ lớn mạnh để giữ vững chủ quyền văn hóa

Gắn bó, đồng hành cùng sự phát triển của đất nước

Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, nhiều trí thức, văn nghệ sĩ đã có những đóng góp, cống hiến sức lực, trí lực, sẵn sàng và chấp nhận hy sinh cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc, góp phần cùng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân giành được những thắng lợi vĩ đại.

Suốt chiều dài lịch sử, Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng vai trò của trí thức, văn nghệ sĩ. Năm 1943, Đảng đưa ra Đề cương về văn hóa Việt Nam - “kim chỉ nam”, nêu rõ đường lối xây dựng nền văn hóa Việt Nam. Với vai trò tổ chức của Đảng, dưới sự tập hợp của Hội Văn hóa cứu quốc, đông đảo trí thức, văn nghệ sĩ đã bước vào hàng ngũ cách mạng, tham gia các phong trào do Việt Minh tổ chức, góp phần trực tiếp vào thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến đội ngũ trí thức, coi trọng vai trò của văn nghệ sĩ. Người nói: “Văn hoá soi đường cho quốc dân đi”, “Văn hóa nghệ thuật là một mặt trận, anh chị em văn nghệ sĩ là những chiến sĩ trên mặt trận đó”. Từ sự động viên đó, những bài hát, lời ca ca ngợi quê hương, đất nước, ca ngợi Đảng như: “Ta tự hào đi lên ôi Việt Nam”, “Đảng đã cho ta cả mùa xuân của cuộc đời. Đảng truyền cho ta một niềm tin ở tương lai”… là niềm cảm hứng cho bao thế hệ thanh niên tình nguyện, vui vẻ ra trận. Những bài hát, lời ca về Chủ tịch Hồ Chí Minh như: “Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người”, “Tên Người sống mãi với non sông Việt Nam”, “Bác Hồ người là tình yêu thiết tha nhất, trong lòng dân và trong trái tim nhân loại”… đến nay vẫn là nguồn cổ vũ, động viên mọi người về tấm gương đạo đức sáng ngời để bao thế hệ noi theo.

Trải qua hàng nghìn năm đô hộ, chống giặc ngoại xâm, dân tộc Việt Nam vẫn giữ vững bản sắc, đó là nhờ “cột mốc chủ quyền” văn hóa được giữ vững, trong đó có đóng góp to lớn của trí thức, văn nghệ sĩ. Ngày nay, thông qua hoạt động lao động trí óc, đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ từng bước đưa văn hóa trở thành một ngành kinh tế, để văn hóa không chỉ phát huy giá trị tinh thần, mà còn trở thành một nguồn lực trong phát triển đất nước.

Trong bối cảnh đất nước thực hiện đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức, hội nhập quốc tế, vai trò của đội ngũ trí thức càng thể hiện mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực trong đời sống kinh tế - xã hội của đất nước. Trong lĩnh vực văn hóa, tầng lớp trí thức văn nghệ sĩ là lực lượng có vai trò chủ đạo trong việc sáng tạo ra các tác phẩm văn hóa, nghệ thuật có giá trị cao, góp phần lưu giữ, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc; đồng thời, thông qua các hoạt động giao lưu quốc tế về văn hóa, góp phần quảng bá các giá trị văn hóa Việt Nam đến với bạn bè quốc tế và tiếp thu, truyền bá những tinh hoa văn hóa nhân loại vào trong nước.

Xây dựng đội ngũ văn nghệ sĩ lớn mạnh, trí tuệ, bản lĩnh

Trong bối cảnh xây dựng và phát triển văn hóa, con người thời kỳ đổi mới, nhiệm vụ của đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ là “gạn đục khơi trong”, từ đó bồi đắp, sáng tạo để hình thành nên văn hóa mới, vừa tiếp thu tinh hoa văn hóa thế giới vừa đậm đà bản sắc dân tộc, lan tỏa tác động tích cực sang các lĩnh vực kinh tế - xã hội khác.

Muốn làm được điều này, đội ngũ làm văn hóa phải tâm huyết, am hiểu sâu về văn hóa để có thể đồng cảm, lý giải giúp hiểu đúng giá trị của văn hóa, từ đó có những quan điểm, định hướng, giải pháp rõ ràng cho sự phát triển văn hóa. Tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng nhiều lần nhắc đến cán bộ văn hóa, như: Chất lượng và số lượng đội ngũ cán bộ trực tiếp làm công tác văn hóa chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển trong thời kỳ mới. Trách nhiệm của các cấp ủy đảng, các tổ chức trong hệ thống chính trị đối với việc lãnh đạo, chỉ đạo phát triển văn hóa chưa cao…

Từ đó, yêu cầu phát triển, nâng cao chất lượng đội ngũ tri thức, trong đó có lĩnh vực văn hóa tiếp tục được đặt ra bức thiết. Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023 Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững đã đề ra mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp nhằm xây dựng, phát huy vai trò của đội ngũ trí thức. Trong đó, cần tăng cường, đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ làm công tác văn hóa, nghệ thuật. Bởi, như Bác Hồ từng căn dặn: "Để làm trọn nhiệm vụ cao quý của mình, văn nghệ sĩ cần phải rèn luyện đạo đức cách mạng…, cố gắng học tập chính trị, trau dồi nghề nghiệp".

Bên cạnh đó, cần quan tâm hơn nữa tới việc đổi mới chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ văn nghệ sĩ và người làm công tác văn hóa; tôn vinh tài năng và cống hiến của họ cho sự phát triển văn hóa nước nhà; cần chú trọng phát triển văn hóa đỉnh cao, có những tác phẩm tầm cỡ, phản ánh được sâu sắc hiện thực đổi mới của đất nước, có ý nghĩa tích cực trong việc xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam hiện nay.

Tất cả những nhiệm vụ, giải pháp nêu trên chỉ được thực hiện khi nhận thức của các cấp ủy, tổ chức đảng, toàn xã hội về vai trò của văn hóa, về văn nghệ sĩ được nâng cao. Trong đó, cần nhất quán tư tưởng: “Văn hóa là một mặt trận; xây dựng và phát triển văn hóa là một sự nghiệp cách mạng lâu dài, đòi hỏi phải có ý chí cách mạng và sự kiên trì thận trọng” như Nghị quyết Trung ương 5 (Khóa VIII) của Đảng đã chỉ rõ. Vì vậy, việc bố trí cán bộ làm văn hóa phải hết sức thận trọng, để họ thực sự trở thành đội ngũ tiên phong, làm gương sáng cho sự nghiệp xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, khơi dậy khát vọng hùng cường, hạnh phúc cho toàn dân tộc./.