ICAEW nhấn mạnh, Chuẩn mực kiểm toán quốc tế (ISA) 315 (Ban hành lại năm 2019): “Xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu” của Ủy ban Chuẩn mực kiểm toán và đảm bảo quốc tế có hiệu lực đối với cuộc kiểm toán báo cáo tài chính cho các giai đoạn bắt đầu từ ngày 15/12/2021, đã làm tăng kỳ vọng của kiểm toán viên về việc không chỉ xem xét các con số mà còn cả hệ thống công nghệ thông tin (CNTT) tạo ra những con số đó.
Ông Ian Pay, Trưởng Phòng Công nghệ và Phân tích dữ liệu của ICAEW, cho biết: “ISA 315 sửa đổi nhấn mạnh hơn vào việc kiểm toán viên phải có hiểu biết sâu sắc về môi trường CNTT của công ty, đồng thời hiểu được tác động của môi trường CNTT đó đối với hoạt động kiểm toán tài chính”.
Các hệ thống CNTT liên quan đến kiểm toán CNTT đang nhận được nhiều sự chú ý hơn trong quá trình kiểm toán tài chính, đặc biệt khi các kiểm toán viên muốn dựa vào các biện pháp kiểm soát kinh doanh tự động hóa bằng CNTT.
ICAEW cho rằng, kiểm toán viên cần có thói quen đặt ra các câu hỏi khi có bất kỳ thay đổi lớn nào trong môi trường CNTT như: có hệ thống CNTT mới nào được triển khai trong giai đoạn kiểm toán không; công nghệ có liên quan đến dữ liệu không; các biện pháp kiểm soát xung quanh hệ thống mới là gì; chúng đã được thử nghiệm như thế nào và mang lại kết quả ra sao…
Việc đặt câu hỏi và tìm ra các câu trả lời cho những vấn đề này giúp kiểm toán viên xác định các khu vực rủi ro và tập trung hơn vào công việc kiểm toán. ICAEW cho rằng, đa số các hoạt động của doanh nghiệp phụ thuộc vào hệ thống CNTT nên các biện pháp kiểm soát liên quan phải được kiểm tra kỹ lưỡng.
Ông Marc Bena - Giám đốc kiểm toán kỹ thuật số tại PwC cho rằng, kiểm toán viên phải hiểu cách khách hàng sử dụng hệ thống CNTT và môi trường hệ thống tổng thể để có thể hiểu các con số được tạo ra từ các hệ thống khác nhau. Khi nhóm kiểm toán xem xét hệ thống CNTT của khách hàng, họ sẽ đảm bảo rằng thông tin đưa ra từ các hệ thống đó là đầy đủ và chính xác. Nếu kiểm toán viên kết luận rằng hệ thống không đáng tin cậy, họ cần kiểm tra lại bằng các phương pháp thủ công.
Ông Bena chia sẻ: “Chúng tôi thường ghi lại các thay đổi trong phương pháp kiểm toán được thực hiện. Là kiểm toán viên tài chính, chúng tôi có nhiều cách để thu thập bằng chứng cần thiết nhằm đảm bảo các con số là chính xác. Chúng tôi cũng điều chỉnh phương pháp kiểm toán để giảm thiểu rủi ro CNTT đã được xác định. Khi các hệ thống CNTT trở nên phức tạp hơn, các công ty kiểm toán cần tăng cường đào tạo nhân viên về nhiều hệ thống CNTT.
Công nghệ rất quan trọng đối với việc lưu trữ và xác định hồ sơ của khách hàng cũng như đối với hiệu quả và chất lượng của chính cuộc kiểm toán, đặc biệt trong công tác phân tích dữ liệu phức tạp. Hiện nay, nhiều hãng kiểm toán đã trang bị cho nhân viên các công cụ phân tích dữ liệu, có thể được sử dụng để nâng cao hiệu quả việc phân tích dữ liệu. Ông Marc Bena dẫn chứng, cách đây 20 năm, việc lập trình thường mất 3 tuần, cùng công việc đó hiện nay nhiều hãng kiểm toán chỉ mất 5 phút.
Hiện nay, trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh đang được sử dụng để hỗ trợ việc soạn thảo thông tin, tạo bản ghi và thực hiện các nhiệm vụ được lặp đi lặp lại. Tuy nhiên, những thông tin do AI tạo ra cần được các chuyên gia kiểm tra, xác minh lại. Một trong những nhiệm vụ quan trọng đối với kiểm toán viên là cần xem xét, xác minh để có thông tin chính xác.
ICAEW khuyến nghị, ngày càng nhiều khách hàng bắt đầu sử dụng các mô hình ngôn ngữ lớn trong quy trình kinh doanh. Kiểm toán viên cần chú trọng kiểm tra các mô hình đó. Đặc biệt trong bối cảnh kiểm toán CNTT đang ngày càng trở nên phổ biến khi môi trường kinh doanh ngày càng được tự động hóa. Kiểm toán viên cần sử dụng bộ công cụ AI có trách nhiệm để giúp khách hàng triển khai khuôn khổ AI hiệu quả bằng cách sử dụng các mô hình an toàn./.
(Theo ICAEW)
