Đẩy mạnh phân quyền, phân cấp trong quản lý lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp

Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) gồm 9 chương và dự kiến 50 điều, được xây dựng bám sát chủ trương của Đảng, phù hợp với Hiến pháp, điều ước quốc tế và thực tiễn trong nước; bảo đảm tính kế thừa, phát triển và kiến tạo hành lang pháp lý đổi mới phát triển giáo dục nghề nghiệp.

So với Luật Giáo dục nghề nghiệp hiện hành, Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) có nhiều nội dung điều chỉnh, bổ sung, sửa đổi. Trong đó, Dự thảo Luật lược bỏ một số nội dung: Mục tiêu của giáo dục nghề nghiệp, phân loại cơ sở giáo dục nghề nghiệp; điều kiện thành lập, chia, tách, sáp nhập, giải thể cơ sở giáo dục nghề nghiệp, quy định thành lập hội đồng trường trong cơ sở giáo dục nghề nghiệp thuộc lực lượng vũ trang; thủ tục hành chính về thành lập phân hiệu, đăng ký bổ sung hoạt động giáo dục nghề nghiệp; điều kiện liên kết đào tạo với nước ngoài, điều kiện thành lập văn phòng đại diện, điều kiện thành lập tổ chức kiểm định; những nội dung đã được quy định trong Luật Giáo dục, Luật Nhà giáo, Luật Viên chức (thẩm quyền thành lập, chia, tách, sáp nhập, giải thể cơ sở giáo dục nghề nghiệp; điều lệ cơ sở giáo dục nghề nghiệp; quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp; chính sách đối với nhà giáo, học sinh, sinh viên; mục tiêu hợp tác quốc tế trong giáo dục nghề nghiệp).

Điều chỉnh trên nhằm đảm bảo tính đồng bộ giữa các Luật, phân cấp Chính phủ quy định điều kiện đầu tư nhằm tạo cơ sở cho cắt giảm điều kiện đầu tư, thủ tục hành chính thích ứng với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và hoạt động giáo dục nghề nghiệp trong từng thời kỳ.

Bên cạnh đó, Dự thảo Luật sửa đổi, hoàn thiện quy định về chương trình, trình độ và tổ chức hoạt động giáo dục nghề nghiệp; cơ cấu tổ chức của cơ sở giáo dục nghề nghiệp; quyền tự chủ và trách nhiệm giải trình của cơ sở giáo dục nghề nghiệp; giảng viên, giáo viên, người dạy nghề; chính sách tài chính của nhà nước cho GDNN; tài chính, tài sản của cơ sở giáo dục nghề nghiệp; kiểm định giáo dục nghề nghiệp.

Việc sửa đổi, hoàn thiện trên nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới phương thức quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp, giải quyết vướng mắc về hội đồng trường nhằm nâng cao năng lực quản trị và tự chủ của cơ sở giáo dục nghề nghiệp; nâng cao chất lượng đào tạo giáo dục nghề nghiệp thông qua việc đảm bảo thực chất các điều kiện đào tạo (chương trình, giảng viên, giáo viên, tài chính) và xây dựng hệ thống đảm bảo chất lượng nội bộ và kiểm định, đánh giá ngoài.

Dự thảo Luật quy phạm hóa từ 5 chính sách đã trình Chính phủ gồm: Đổi mới cơ cấu hệ thống giáo dục nghề nghiệp; Đổi mới chương trình, tổ chức đào tạo và bảo đảm chất lượng giáo dục nghề nghiệp; Đẩy mạnh vai trò của doanh nghiệp và tăng cường hợp tác quốc tế trong giáo dục nghề nghiệp; Tăng cường huy động các nguồn lực và nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng tài chính, tài sản cho giáo dục nghề nghiệp; Đổi mới cơ chế quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp theo hướng minh bạch, hiệu quả.

Những nội dung bổ sung bổ sung trong Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) gồm: Chương trình trung học nghề tích hợp giữa kiến thức cốt lõi của chương trình trung học phổ thông và chuyên môn nghề cho đối tượng học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở; trường trung học nghề; cơ sở giáo dục đại học thuộc lực lượng vũ trang, cơ sở giáo dục đại học đào tạo các ngành, nghề chuyên môn đặc thù thuộc lĩnh vực nghệ thuật được tham gia đào tạo trình độ cao đẳng, trung cấp; công nhận kết quả học tập, năng lực nghề nghiệp đã tích lũy; vai trò của doanh nghiệp trong giáo dục nghề nghiệp; giảng viên, giáo viên đồng cơ hữu; chuẩn cơ sở giáo dục nghề nghiệp, chuẩn chương trình đào tạo, hệ thống bảo đảm chất lượng; hoạt động hợp tác đầu tư của cơ sở giáo dục nghề nghiệp Việt Nam ở nước ngoài.

Việc bổ sung các quy định trên nhằm thể chế hóa các chủ trương, chính sách của nhà nước về đào tạo, phát triển nguồn nhân lực phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, cung cấp nguồn nhân lực cho các ngành kinh tế mũi nhọn, công nghệ kỹ thuật then chốt; thúc đẩy xã hội học tập, học tập suốt đời; thu hút, sử dụng chuyên gia, nhà khoa học nước ngoài, người Việt Nam ở nước ngoài về giảng dạy, nghiên cứu khoa học tại cơ sở giáo dục nghề nghiệp; xây dựng hệ thống quy chuẩn về cơ sở giáo dục nghề nghiệp, chương trình đào tạo nhằm thống nhất phương thức tổ chức, hoạt động đào tạo và hỗ trợ việc đánh giá, phân loại, đầu tư phát triển cơ sở giáo dục nghề nghiệp.

Ngoài ra, Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) còn có nội dung về phân cấp, phân quyền. Theo đó, cơ sở giáo dục nghề nghiệp được tự chủ toàn diện trong hoạt động chuyên môn và quản trị nội bộ; có trách nhiệm giải trình trước cơ quan nhà nước có thẩm quyền, người học và xã hội về tổ chức, quản lý hoạt động và chất lượng đào tạo.

Dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp đã thể hiện rõ tinh thần phân quyền, phân cấp trong quản lý nhà nước trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp, giao quyền chủ động, tự chủ nhiều hơn cho Bộ Giáo dục và Đào tạo, cấp tỉnh và cơ sở giáo dục nghề nghiệp nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển hiện đại, hiệu lực, hiệu quả./.