Đổi mới phương thức chi trả dịch vụ y tế: Hướng tới sự công bằng, minh bạch

Ở nước ta hiện nay, thanh toán theo phí dịch vụ là phương thức chi trả chủ yếu tại các cơ sở y tế. Tuy nhiên, theo Bộ Y tế, việc thanh toán theo phí dịch vụ lại tạo ra cơ chế để các cơ sở khám chữa bệnh cung ứng quá mức cần thiết các dịch vụ y tế, dẫn đến gia tăng chi phí, mất cân đối thu chi và lãng phí nguồn lực của xã hội. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, khi chúng ta đang đẩy mạnh thực hiện cơ chế tự chủ, các bệnh viện có xu hướng tăng dịch vụ để tăng nguồn thu thì những bất cập của phương thức chi trả này cần sớm được khắc phục.

Thực hiện quy định của Luật Bảo hiểm y tế 2014, Bộ Y tế có trách nhiệm ban hành gói dịch vụ y tế cơ bản (DVYTCB) do Quỹ BHYT chi trả trước năm 2018. Theo đó, gói dịch vụ này sẽ được ban hành dựa trên danh mục dịch vụ y tế do một Hội đồng gồm các thành viên thuộc nhiều đơn vị, cơ quan thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau cùng xây dựng, đề xuất trên cơ sở bằng chứng khoa học, thực tiễn và đảm bảo sự minh bạch.

Phó Tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam Nguyễn Minh Thảo cho biết, việc xác định rõ vai trò, chức năng nhiệm vụ, thành phần, cơ chế hoạt động của Hội đồng này sẽ khắc phục các vấn đề tồn tại, hạn chế trong xây dựng danh mục thuốc, dịch vụ y tế. Bởi vì, gói quyền lợi BHYT hiện nay chủ yếu được xây dựng dựa trên đề xuất từ các bệnh viện và ý kiến các chuyên gia nên tiêu chí xác định thuốc, dịch vụ kỹ thuật trong phạm vi chi trả chưa rõ ràng, chưa chú trọng tính chi phí - hiệu quả. Đặc biệt, chúng ta vẫn đang thiếu quy định chặt chẽ về quy trình ra quyết định xây dựng gói quyền lợi đảm bảo tính chuẩn mực, khách quan và minh bạch.

Thứ trưởng Bộ Y tế Phạm Lê Tuấn cũng khẳng định, gói DVYTCB được quy định là những dịch vụ y tế thiết yếu để chăm sóc sức khỏe, phù hợp với khả năng chi trả của Quỹ BHYT. Việc xây dựng gói DVYTCB là nền tảng để đảm bảo phát triển hệ thống y tế theo định hướng mở rộng bao phủ chăm sóc sức khỏe, gắn liền với việc đảm bảo chất lượng dịch vụ y tế, ổn định nguồn tài chính và kiểm soát Quỹ BHYT; đồng thời giảm chi phí chăm sóc sức khỏe từ tiền túi của bệnh nhân. Theo lộ trình của Bộ Y tế, đến tháng 12/2017 sẽ tiến hành phân tích tác động của quá trình thí điểm, đề xuất các giải pháp triển khai và xây dựng dự thảo Thông tư quy định về gói DVYTCB, năm 2018 sẽ được đưa vào ứng dụng rộng rãi.

Cùng với phương thức chi trả theo gói DVYTCB, hiện Bộ Y tế cũng đang triển khai Đề án xây dựng và thí điểm phương thức chi trả chi phí khám chữa bệnh theo nhóm chẩn đoán liên quan (DRG) được đánh giá là có nhiều điểm ưu việt, tiên tiến. Cụ thể, đối với các dịch vụ khám chữa bệnh nội trú, việc áp dụng phương thức này sẽ hỗ trợ tính đúng, tính đủ chi phí dịch vụ y tế, từ đó phản ánh đúng thực trạng chi phí của từng nhóm bệnh, đảm bảo khám chữa bệnh công bằng, tăng tính minh bạch và khuyến khích được các cơ sở khám chữa bệnh thực hiện tốt nhiệm vụ của mình. Đơn vị nào cung cấp nhiều dịch vụ, có số lượng bệnh nhân đông sẽ được chi trả đúng, đủ, phù hợp với kết quả đạt được. Muốn vậy, các cơ sở khám chữa bệnh phải tự đổi mới, nâng cao chất lượng và uy tín dịch vụ của mình để thu hút người bệnh, qua đó, quyền lợi của người bệnh sẽ được đảm bảo tốt hơn. Mặt khác, việc thanh toán theo DRG sẽ góp phần chống quá tải tuyến trên; thanh toán nhanh chóng, thuận lợi…Theo tiến độ dự kiến, đến năm 2020, phương thức thanh toán theo DRG sẽ được áp dụng rộng rãi trong cả nước.

Bộ Y tế xác định, đổi mới phương thức chi trả dịch vụ y tế là một trong những giải pháp trọng tâm để thúc đẩy ngành Y tế phát triển theo định hướng công bằng, hiệu quả. Người dân thì kỳ vọng, những động thái tích cực, quyết liệt của ngành sẽ sớm chấm dứt được tình trạng mập mờ, xóa đi những “khoảng tối” trong chi trả dịch vụ y tế đang tồn tại bấy lâu nay, ngăn chặn hiệu quả tình trạng lạm dụng thuốc, lạm dụng xét nghiệm.